Από την Αυγή της 16/10/11
Του Γιάννη Αλμπάνη *
Η σφαγή τουλάχιστον 25 διαδηλωτών το βράδυ της Κυριακής (9 Οκτωβρίου) από τον αιγυπτιακό στρατό μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής για τις πολιτικές εξελίξεις στην Αίγυπτο. Όλες οι αναλύσεις της αριστεράς και των κινημάτων νεολαίας της Αιγύπτου συγκλίνουν στο ότι έχουμε να κάνουμε με μια ηθελημένη επιλογή του κυβερνώντος SCAF – Ανώτατου Συμβουλίου Ενόπλων Δυνάμεων, και όχι με μια κατάσταση που ξέφυγε του ελέγχου, λόγω της ανικανότητας των στρατιωτικών δυνάμεων να καταστείλουν με ήπιο τρόπο τη διαδήλωση κοπτών και άλλων προοδευτικών πολιτών ενάντια στη θρησκευτική βία. Υπενθυμίζεται ότι μετά την επανάσταση της 25ης Γενάρη και την πτώση του Μουμπάρακ στις 11 Φλεβάρη, τον έλεγχο της διακυβέρνησης, της τήρησης της τάξης και της μετάβασης στη δημοκρατία τον έχει αναλάβει ο στρατός μέσω του SCAF, στο οποίο προεδρεύει ο στρατηγός Ταντάουι.
Όσοι κάνουν λόγο για ηθελημένη και σχεδιασμένη πολιτική επιλογή στέκονται ιδιαίτερα σε τρία ζητήματα:
Πρώτον, είχαν υπάρξει σαφείς προειδοποιήσεις στον στρατό ότι επίκειται εμπρησμός της κοπτικής εκκλησίας στο Ασουάν, γεγονός από το οποίο ξεκίνησε η ένταση. Όπως μας είπε χαρακτηριστικά η Χόντα Μαχμούντ, μέλος της επιτροπής Θρησκευτικών Υποθέσεων της Σοσιαλιστικής Λαϊκής Συμμαχίας, τόσο το κόμμα της όσο και μια σειρά άλλες πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις είχαν υποβάλει έγγραφες προειδοποιήσεις στον στρατό για τον επικείμενο εμπρησμό. Ωστόσο, δεν έγινε απολύτως τίποτα για να προστατευθεί η εκκλησία (η οποία υποτίθεται ότι είχε ανεγερθεί χωρίς άδεια). Επιπλέον, ο κυβερνήτης του Ασουάν Μουσταφά Αλ Σαγιέντ ουσιαστικά έδωσε πολιτική κάλυψη στο έγκλημα, κάνοντας την πραγματικά απίστευτη δήλωση ότι «οι χριστιανοί έκαναν λάθη και η μουσουλμανική νεολαία τα διόρθωσε».
Δεύτερον, ο τρόπος με τον οποίο οι στρατιωτικές δυνάμεις κατέστειλαν τη διαδήλωση, όταν αυτή έφτασε στην περιοχή Μασπίρο του κέντρου του Καΐρου (εκεί είναι και το κτίριο της τηλεόρασης), δεν αφήνει αμφιβολίες ότι υπήρχε κεντρική πολιτική απόφαση να υπάρξουν θύματα. Τι άλλο να σημαίνουν η επίθεση με τα τανκς στην καρδιά της διαδήλωσης και ο καταιγισμός πυροβολισμών, όταν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν δακρυγόνα και αντλίες νερού (που άλλωστε χρησιμοποιήθηκαν στη δεύτερη φάση των συγκρούσεων);
Τρίτον, η κάλυψη των γεγονότων από την κρατική τηλεόραση είναι αυτή που κυρίως διαλύει τις όποιες αμφιβολίες για τον σχεδιασμό της σφαγής. Με το που ξεκίνησαν οι συγκρούσεις, η τηλεόραση άρχισε να λέει ότι οι κόπτες επιτίθενται στον στρατό με πραγματικά πυρά, ότι έχουν σκοτώσει δύο στρατιώτες (ούτε τα ονόματα ούτε οι φωτογραφίες τους δημοσιοποιήθηκαν ποτέ…) και ότι καίνε το Κοράνι. Καλούσε μάλιστα τους μουσουλμάνους να κατέβουν στον δρόμο για να υπερασπιστούν τον βαλλόμενο στρατό, κάτι που σύμφωνα με τον Ράμι Σαάτι του Κινήματος Ελεύθερης Αιγύπτου ισοδυναμεί με πρόκληση σε δολοφονίες.
Φαίνεται λοιπόν ότι ο στρατός προσπαθεί να υποδαυλίσει την (προϋπάρχουσα έτσι κι αλλιώς) αντιπαράθεση χριστιανών και μουσουλμάνων για να δημιουργήσει χάος στη χώρα. Η υποδαύλιση θρησκευτικών και τοπικιστικών συγκρούσεων σε συνδυασμό με την απόσυρση της αστυνομίας από οποιαδήποτε δραστηριότητα καταπολέμησης της εγκληματικότητας, μπορούν να οδηγήσουν σε μια τέτοια κατάσταση γενικευμένης βίας και αναταραχής, όπου θα φαντάζουν κοινωνικά νομιμοποιημένες η συνέχιση της στρατιωτικής διακυβέρνησης και η αναβολή των εκλογών.
Βέβαια, το έργο του στρατού δεν θα είναι εύκολο – κάτι που φάνηκε άλλωστε από την πολύ ισχνή ανταπόκριση του κόσμου στο τηλεοπτικό κάλεσμα να βγει στον δρόμο εναντίον των κοπτών. Η αποφασιστικότητα με την οποία οι διαδηλωτές αντιμετώπισαν τα τανκς και τους στρατιώτες το βράδυ της Κυριακής πιστοποιεί ότι το λαϊκό κίνημα δεν θα είναι εύκολος αντίπαλος. Επιπλέον, τόσο το μέγεθος όσο και τα πολιτικά χαρακτηριστικά της μεγάλης διαδήλωσης χριστιανών και μουσουλμάνων από το κοπτικό νοσοκομείο στον κοπτικό καθεδρικό (για την τέλεση της νεκρώσιμης ακολουθίας), δείχνουν ότι υπάρχουν σθεναρές αντιστάσεις στην υποδαύλιση των θρησκευτικών διενέξεων. Χάρη και στην παρέμβαση της αριστεράς, τα κύρια συνθήματα της πορείας ήταν τα «Μουσουλμάνοι και χριστιανοί χέρι-χέρι» και «Δεν είναι θρησκευτική διαμάχη, είναι σφαγή του στρατού». Ο στρατός, λοιπόν, θα πρέπει να βρει τρόπο να κατανικήσει αυτό το ρωμαλέο λαϊκό κίνημα, όλους αυτούς τους νέους (ή όχι και τόσο νέους) της Ταχρίρ που δεν διστάζουν «ολόισια στον θάνατο να κολυμπήσουν» – ανάμεσά τους και ο εικοσιδιάχρονος Μίκα Ντανιέλ, ηγετικό στέλεχος της νεολαίας της Σοσιαλιστικής Λαϊκής Συμμαχίας, που έπεσε το βράδυ της Κυριακής στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στον στρατό.
* Ο Γ. Αλμπάνης είναι μέλος του Δικτύου για τα πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα και βρέθηκε στο Κάιρο τις ημέρες των γεγονότων