Η συνέντευξη που δημοσιεύουν σήμερα ταυτόχρονα τα «Ενθέματα» και το RedNotebook δόθηκε λίγες μόλις μέρες προτού το Κάιρο και η πλατεία Ταχρίρ μεταβληθούν και πάλι σε θέατρο αιματηρών συγκρούσεων. Η δολοφονική επίθεση στρατού και αστυνομίας, που κόστισε τη ζωή 24 ανθρώπων, κατέδειξε ότι η αιγυπτιακή κυβέρνηση υποδαυλίζει τις θρησκευτικές συγκρούσεις προκειμένου να σταθεροποιηθεί, επιβεβαιώνοντας έτσι την εκτίμηση του Ράμι Σαάθ περί ασυμβατότητας της στρατιωτικής διακυβέρνησης με κάθε έννοια δημοκρατίας. Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης, που βρέθηκε στο Κάιρο την προηγούμενη εβδομάδα
Συνέντευξη του αιγύπτιου ακτιβιστή Ράμι Σαάθ
Kάιρο, 8.10.2011. Τα αιγυπτιακά κινήματα πολιτών που κινούνται έξω από τους παραδοσιακούς κομματικούς σχηματισμούς έπαιξαν κεντρικό ρόλο στην «Επανάσταση της 25ης Γενάρη», στο κίνημα δηλαδή της Πλατείας Ταχρίρ και την ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ. Πρόκειται κυρίως για συσσωματώσεις νέων ανθρώπων (μορφωμένων συνήθως), που συσπειρώνονται γύρω από συγκεκριμένα αιτήματα (να φύγει ο Μουμπάρακ, δημοκρατικές ελευθερίες, κοινωνική δικαιοσύνη) και παίρνουν την οργανωτική μορφή του δικτύου. Μια από αυτές τις νέες και πολύ δυναμικές συλλογικότητες είναι το Κίνημα Ελεύθερης Αιγύπτου (Αλ Μάσρι Αλ Χουρ).
Ο Ράμι Σαάθ είναι ένας από τους βασικούς ακτιβιστές αυτού του Κινήματος. Τον συνάντησα στη διαδήλωση της πλατείας Ταχρίρ την Παρασκευή 7 του Οκτώβρη, και δώσαμε ραντεβού την επόμενη μέρα στο Garden City του Καΐρου. Μιλήσαμε για τη σημερινή αντιφατική κατάσταση, όπου από τη μια μεριά ο αιγυπτιακός λαός χαίρει πρωτοφανούς ελευθερίας, και από την άλλη ο στρατός επιχειρεί να οδηγήσει την επανάσταση στο τέλος της.
Γιάννης Αλμπάνης
* Θα μπορούσατε, με δυο λόγια, να μας περιγράψετε την πολιτική ταυτότητα του Κινήματος Ελεύθερης Αιγύπτου;
* Το Κίνημα Ελεύθερης Αιγύπτου αποτελείται από ανεξάρτητους ακτιβιστές, οι οποίοι παλιότερα ήταν είτε πολιτικοί ακτιβιστές είτε ακτιβιστές για τα ανθρώπινα κινήματα. Δημιουργήσαμε το κίνημα μας την 1η του Φλεβάρη στην Πλατεία Ταχρίρ. Γι’ αυτό το σύνθημα μας είναι: «Γεννηθήκαμε στην Ταχρίρ». Πριν από την Ταχρίρ, η πλειοψηφία των ακτιβιστών δρούσε ατομικά, γιατί ήταν εξαιρετικά δύσκολο να δημιουργήσεις στην Αίγυπτο οποιαδήποτε πολιτική οργάνωση, είτε με τη μορφή του κινήματος είτε με τη μορφή του κόμματος. Το Κίνημα Ελεύθερης Αιγύπτου έπαιξε κεντρικό ρόλο στην οργάνωση και την πραγματοποίηση της επανάστασης, τόσο στην Ταχρίρ την πρώτη περίοδο από τις 25 Γενάρη έως τις 11 Φλεβάρη [στις 11 του Φλεβάρη ο στρατός ανακοίνωσε την απομάκρυνση του Μουμπάρακ], όσο και μετά. Για μας, η 11η Φλεβάρη έχει μόνο τη μεγάλη συμβολική αξία του τέλους της δικτατορίας του Μουμπάρακ, καθώς και της ματαίωσης της προσπάθειάς του να μεταβιβάσει την εξουσία στο γιο του. Ωστόσο, η 11η Φλεβάρη δεν σηματοδοτεί το τέλος του συστήματος. Το Στρατιωτικό Συμβούλιο που κυβερνάει αυτή τη στιγμή τη χώρα [το Συμβούλιο αναφέρεται συνήθως με τα αρχικά SCAF: Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων] αποτελεί μέρος του παλιού συστήματος, αφού τα μέλη του τοποθετήθηκαν στις θέσεις τους από το Μουμπάρακ. Επιπλέον, υπάρχουν ακόμα ισχυρές δυνάμεις μέσα στη χώρα που ανήκουν στο παλιό διεφθαρμένο σύστημα. Γνωρίζουμε βέβαια ότι ο αγώνας μας απέχει πολύ από την ολοκλήρωσή του, και ότι η αλλαγή θα χρειαστεί χρόνο. Η επανάσταση συνεχίζεται με διαφορετικούς τρόπους, εν μέρει στην πλατεία Ταχρίρ, εν μέρει στη στήριξη κοινωνικών, εργατικών και αγροτικών διεκδικήσεων. Ο αγώνας για αξιοπρέπεια και κοινωνική δικαιοσύνη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της επανάστασης.
* Ποια είναι η πολιτική ατζέντα σας;
* Η Αίγυπτος είναι υπό στρατιωτική κυβέρνηση εδώ κι εξήντα χρόνια. Κατά συνέπεια, το πρώτο αίτημα μας είναι η γρήγορη μεταβίβαση της εξουσίας σε πολιτική κυβέρνηση. Θέλουμε η Αίγυπτος να γίνει ένα δημοκρατικό και κοσμικό κράτος δικαίου για όλους τους πολίτες της. Αυτή η προοπτική αποκλείει εξ ορισμού τη συνέχιση της στρατιωτικής διοίκησης. Πέρα από τη αποχώρηση των στρατιωτικών, η Αίγυπτος θα χρειαστεί να κάνει μεγάλα βήματα στη δημιουργία θεσμών, την επένδυση στην παιδεία και την υγεία, την αλλαγή των αντιλήψεων σχετικά με την εθνική ασφάλεια. Πρέπει να ξαναχτίσουμε την Αίγυπτο, και το θεμέλιο αυτής της επανοικοδόμησης είναι μια δημοκρατική διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας ο λαός θα έχει δικαιώματα που θα γίνονται σεβαστά, και θα μπορέσει να εκλέξει ελεύθερα την κυβέρνησή του.
* Σας είδα χτες στην Ταχρίρ να «δείχνετε κόκκινη κάρτα στον Ταντάουι» [πρόκειται για τον επικεφαλής του κυβερνώντος Στρατιωτικού Συμβουλίου· οι συγκεντρωμένοι, συμβολικά, του δείχνουν μια κόκκινη κάρτα, όπως αυτή στο ποδόσφαιρο] και να διαμαρτύρεστε έντονα για τη στρατιωτική διακυβέρνηση. Τι ακριβώς προσάπτετε στους στρατιωτικούς;
* Αν και γνωρίζαμε ότι οι στρατιωτικοί αποτελούν μέρος του παλιού συστήματος, αρχικά είχαμε πιστέψει ότι η ανάληψη του ελέγχου από το Στρατιωτικό Συμβούλιο θα μπορούσε να δώσει την ευκαιρία για αλλαγή και μεταβίβαση της εξουσίας. Αντιθέτως, τους τελευταίους έξι μήνες είδαμε πολύ καθαρά την προσπάθειά τους να βάλουν φραγμό στην επανάσταση. Είδαμε να παρατείνεται η ισχύς των νόμων εκτάκτου ανάγκης και να εγκαθιδρύονται στρατιωτικά δικαστήρια για τους πολίτες. Τους τελευταίους έξι μήνες, 13.000 πολίτες έχουν παραπεμφθεί σε στρατοδικεία. Υπάρχουν άνθρωποι που συλλαμβάνονται χωρίς καν να το μαθαίνει η οικογένεια τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, τα στρατοδικεία συνεδρίαζαν στις τουαλέτες των στρατιωτικών φυλακών.
* Πέρα όμως από τα ανθρώπινα δικαιώματα, τι πιστεύετε για τη στάση του Στρατιωτικού Συμβουλίου όσον αφορά τις εκλογές; Χτες σας άκουσα να φωνάζετε ότι αυτές οι εκλογές δεν θα είναι ελεύθερες…
* Εκατό τοις εκατό. Πρώτα απ’ όλα, δεν μπορείς να έχεις ελεύθερες εκλογές ενώ βρίσκονται ακόμα σε ισχύ οι νόμοι εκτάκτου ανάγκης και ο στρατός μπορεί να συλλαμβάνει όποιον θέλει χωρίς νόμιμο ένταλμα. Δεν μπορείς να έχεις ελεύθερες εκλογές χωρίς ανεξάρτητο και ελεύθερο δικαστικό σύστημα. Ο υπουργός Δικαιοσύνης εξακολουθεί να ελέγχει το δικαστικό σύστημα. Δεν μπορείς να έχεις ελεύθερες εκλογές χωρίς ανεξάρτητους παρατηρητές — και δεν αναφέρομαι μόνο στους διεθνείς παρατηρητές, αλλά και στις τοπικές οργανώσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων. Στο πρόσφατο δημοψήφισμα [δημοψήφισμα σχετικά με τη διαδικασία μεταβίβασης της εξουσίας από τους στρατιωτικούς σε πολιτική κυβέρνηση] είχαμε 200 παρατηρητές με νόμιμη άδεια, τους οποίους ο στρατός ανάγκασε να βγουν από τα εκλογικά τμήματα στις πέντε το απόγευμα. Συνοψίζοντας, υπάρχουν τρεις βασικές προϋποθέσεις για να θεωρηθούν οι εκλογές ελεύθερες: κατάργηση των νόμων εκτάκτου ανάγκης, ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος, αποδοχή ανεξάρτητων παρατηρητών. Σε αυτές τις τρεις βασικές προϋποθέσεις, θα πρέπει να προσθέσουμε και το ζήτημα του αποκλεισμού όσων υποψήφιων προέρχονται από το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα [το κόμμα του Μουμπάρακ, που έχει τεθεί εκτός νόμου). Δεν είναι δυνατόν να συμμετάσχει στις εκλογές αυτή η συμμορία που λεηλάτησε την Αίγυπτο και κατέστρεψε την πολιτική ζωή της. Ενώ λοιπόν υπάρχει δικαστική απόφαση που λέει ότι το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα κατέστρεψε τη χώρα, επιτρέπεται σε όλη την ηγεσία του να συμμετάσχει στις εκλογές. Ζητάμε να αφαιρεθούν τα πολιτικά δικαιώματα από τα 1.000 ηγετικά στελέχη του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος, γιατί τα τελευταία τριάντα χρόνια ήταν αυτοί που αφαίρεσαν τα πολιτικά δικαιώματα από όλο τον αιγυπτιακό λαό.
* Θα κατεβάσετε ψηφοδέλτιο στις εκλογές;
* Σε καμία περίπτωση. Πρώτα απ’ όλα, γιατί θέλουμε ελεύθερες εκλογές και δεν βλέπουμε να γίνεται κάτι τέτοιο. Ο στρατός προσπαθεί να χειραγωγήσει το εκλογικό αποτέλεσμα για να συνεχίσει να κυβερνά τη χώρα. Είμαστε ένα κίνημα που θέλει τη συνέχιση της επανάστασης. Υποστηρίζουμε τα κόμματα που βγήκαν μέσα από την επανάσταση. Θέλουμε ωστόσο να έχουμε το ρόλο του συντονιστή όλων των πολιτικών δυνάμεων της Αιγύπτου. Η Αίγυπτος έχει τέσσερα βασικά πολιτικά ρεύματα: τους ισλαμιστές, τους φιλελεύθερους, τους αριστερούς και τους άραβες εθνικιστές. Το να τοποθετηθούμε σε έναν ενδιάμεσο χώρο θα μας επιτρέψει να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με όλους και να τους συντονίζουμε. Κάτι τέτοιο δεν θα είναι δυνατό αν μας βάλουν μια κομματική ταμπέλα. Τώρα είναι η ώρα της ενότητας όλων των δυνάμεων που θέλουν την αλλαγή στην Αίγυπτο.