Από την Εποχή της 13/10/2013
Στην εκδήλωση του Τμήματος Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με την εξάρθρωση της Χρυσής Αυγής, ο Δημήτρης Ψαρράς έκανε μια πολύ χρήσιμη παρατήρηση. Συνέκρινε την αμηχανία που παρατηρείται σε ορισμένους αριστερούς κύκλους, μετά την έναρξη της αστυνομικής επιχείρησης εναντίον της Χρυσής Αυγής, με την αμηχανία που είχαν τις πρώτες μέρες της Μεταπολίτευσης αρκετοί αριστεροί εκείνης της εποχής, όταν έβλεπαν ότι τη διαδικασία αποχουντοποίησης διηύθυνε η καραμανλική Δεξιά, δηλαδή ακριβώς η παράταξη που άνοιξε το δρόμο στη χούντα. Η αναλογία έγκειται στο ότι και αυτή τη φορά, την επίθεση στο φασιστικό παρακράτος τη διευθύνει μια (ακρο)δεξιά κυβέρνηση, η οποία ήταν αυτή ακριβώς που υπέθαλψε τη ναζιστική Χρυσή Αυγή. Στην προαναφερθείσα αναλογία, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε άλλη μία. Ούτε το ’74 αλλά ούτε και τώρα, τα γεγονότα θα έπαιρναν την τελική τροπή τους, αν δεν είχε διαμορφωθεί στην κοινωνία ένα πλειοψηφικό, και απολύτως ηγεμονικό, δημοκρατικό ρεύμα, που απαίτησε και τελικά επέβαλε κινήσεις με πραγματικό πολιτικό περιεχόμενο, και όχι ανούσιους ελιγμούς.
Απέναντι στο δίπολο «διεύθυνση της εξάρθρωσης της Χρυσής Αυγής από τον Σαμαρά-δημοκρατικός κοινωνικός συσχετισμός», ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να διακρίνει και να ιεραρχήσει το μείζον. Ότι δηλαδή ήταν οι αντιδράσεις της κοινής γνώμης (ελληνικής και διεθνούς) που έπαιξαν τον μεγαλύτερο ρόλο στο να αναγκαστεί η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει επιτέλους με αποφασιστικότητα τους ναζί. Ο ΣΥΡΙΖΑ είδε ορθά στη σύλληψη των καθαρμάτων την ικανοποίηση, ως ένα βαθμό. του αιτήματος της Αριστεράς και του αντιφασιστικού κινήματος για πάταξη της ναζιστικής εγκληματικής συμμορίας. Επιπλέον, δεν έπεσε στην παγίδα της συμμετοχής σε ένα υποτιθέμενο «συνταγματικό τόξο», σκοπός του οποίου δεν ήταν η αποτελεσματική αντιμετώπιση της φασιστικής απειλής, αλλά η ενσωμάτωση του ΣΥΡΙΖΑ στο μνημονιακό πλαίσιο. Εν ολίγοις, ο ΣΥΡΙΖΑ στην υπόθεση της Χρυσής Αυγής έχει επιδείξει πολιτική νηφαλιότητα κι έχει αποφύγει το μεγάλο λάθος.
Ωστόσο, η αποφυγή του μεγάλου λάθους αποτρέπει την ήττα και διασφαλίζει τη θέση που έχεις ήδη κατακτήσει, αλλά δεν οδηγεί αυτομάτως στη νίκη. Η νίκη απαιτεί προωθητικό σχέδιο, πρωτοβουλία κινήσεων και ανάληψη ρίσκου. Μέχρι τώρα στην υπόθεση της Χρυσής Αυγής, ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται να αντιμετωπίζει προβλήματα και στα τρία.
1. Ενώ είναι σαφές ότι διαθέτει επεξεργασμένο σχέδιο άμυνας για να αποφύγει τις παγίδες του αντιπάλου, μοιάζει να μη διαθέτει εξίσου έναν οδικό χάρτη για τις προωθητικές κινήσεις του στα πεδία του δημόσιου διαλόγου, της λειτουργίας των θεσμών και του αντιφασιστικού κινήματοςΠοια ζητήματα πρέπει να ανοίξουν, ποιες αλλαγές πρέπει να προωθηθούν στους νόμους και τους θεσμούς, πώς πρέπει να κινηθεί ο κόσμος στο δρόμο, όλα αυτά είναι ζητήματα που χρήζουν συγκεκριμένων απαντήσεων, και οι οποίες πρέπει να συγκλίνουν σε μια εξαρχής συμφωνημένη κατεύθυνση. Ειδάλλως δεν υπάρχει προωθητικό σχέδιο, αλλά αποσπασματικές κινήσεις.
2. Ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ αντιδρά με ικανοποιητικό τρόπο στα ζητήματα που ανοίγουν, ο ίδιος δεν έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Στο δημόσιο διάλογο η ημερήσια διάταξη τίθεται από τα ΜΜΕ και τους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς της κυβέρνησης, στους θεσμούς η κυβέρνηση κάνει πρώτη τις κινήσεις της, και στο δρόμο οι κινητοποιήσεις σχεδιάζονται και οργανώνονται από τοπικές πρωτοβουλίες και κινηματικές συσπειρώσεις –στις οποίες βέβαια συμμετέχουν πάρα πολλοί συριζαίοι-ες. Από τη μεριά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δεν έχουν αναδειχθεί ζητήματα σχετικά με όσες υποθέσεις ρατσιστικής βίας (που είναι και οι περισσότερες) δεν εμπεριέχονται στον φάκελο Δένδια, το πραγματικό βάθος της ναζιστικής διείσδυσης στην αστυνομία και το στρατό, τις πολιτικές και νομικές ευθύνες όσων δεν έπρατταν το καθήκον τους τόσον καιρό για να σταματήσουν τα εγκλήματα, τον δημοκρατικό έλεγχο της αστυνομίας και της ΕΥΠ, την προστασία των θυμάτων ρατσιστικής βίας. Ζητήματα για τα οποία πρέπει να επιχειρηματολογήσει κανείς, να τα προωθήσει στη βουλή και πάνω απ’ όλα να τα παλέψει στο δρόμο όπου εντέλει διαμορφώνονται οι συσχετισμοί.
3. Ενώ ορθώς υπογραμμίζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ η ανάγκη μαζικής κινητοποίησης και ρηξικέλευθου πολιτικού προτάγματος για την αναχαίτιση της φασιστικής απειλής και την ανατροπή των μνημονίων, παρατηρούνται δισταγμοί, δυσκαμψίες και φοβικά αντανακλαστικά όταν φτάνει η ώρα της συγκεκριμενοποίησης της γενικής γραμμής. Από τις κινητοποιήσεις της 25ης Σεπτέμβρη όπου η πορεία προς τη Χρυσή Αυγή είχε 10 φορές παραπάνω κόσμο από τη συγκέντρωση στο Σύνταγμα (αποδεικνύοντας ότι η πιο «μετριοπαθής» επιλογή δεν είναι κατ’ ανάγκη η πιο μαζική), έως την υιοθέτηση στερεότυπων του συντηρητικού πολιτικού λόγου, είναι εμφανής μια τάση αποφυγής του πολιτικού ρίσκου –ή ό,τι τέλος πάντων θεωρείται τέτοιο. Κανείς όμως δεν νικάει στο τέλος επειδή απλά δεν κάνει λάθη, καμιά πορεία προς την ανατροπή δεν είναι ευθύγραμμη και ομαλή. Το ρίσκο αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του πολιτικού παιχνιδιού.
Γιάννης Αλμπάνης