Ένας Ζαχαριάδης, αλλιώς…

tsekeris

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή της 30/11/2014

 

Ο Νίκος Ζαχαριάδης μισήθηκε και αγαπήθηκε σε τέτοιο βαθμό που ακόμα και σήμερα, η συζήτηση για το πρόσωπό του παραμένει εξαιρετικά φορτισμένη. Το να προσπαθήσει κανείς να αφηγηθεί την πολιτεία του, εστιάζοντας στην περίοδο που ξεκινάει από τον Εμφύλιο και τελειώνει στην αυτοκτονία του στη Σιβηρία, μοιάζει με πορεία μέσα σε ναρκοπέδιο: οποιοδήποτε βήμα, είτε προς τα «αριστερά» είτε προς τα «δεξιά», μπορεί να προκαλέσει μοιραία έκρηξη. Το δύσκολο εγχείρημα αναλαμβάνει ο γνωστός δημοσιογράφος και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ Άγγελος Τσέκερης με το βιβλίο του «Μια ιστορία, αλλιώς… Ο Ν. Ζαχαριάδης, η Σοβιετική Ένωση και οι κομμουνιστές της Τασκένδης», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ταξιδευτής.

 

Μια συνοπτική εισαγωγική αφήγηση

 

Θα ήταν λάθος να κρίνουμε το βιβλίο του Τσέκερη ως ιστορική πραγματεία. Πρόκειται για ένα πολιτικό βιβλίο που επιχειρεί μια καινούργια (και πιο νηφάλια από τις συνηθισμένες) ερμηνεία γνωστών ιστορικών γεγονότων. Ας δούμε τι λέει ο ίδιος ο συγγραφέας στην εισαγωγή του (σελ 21): «Δεν θεωρώ ότι το βιβλίο κομίζει κάποιο καινούργιο, άγνωστο μέχρι σήμερα ιστορικό στοιχείο, ούτε ότι για τη συγγραφή του αξιοποιήθηκαν εξαντλητικά όλες οι διαθέσιμες ιστορικές πηγές. Αυτό που επιχείρησα ήταν να κάνω ένα βήμα πέρα από τα στερεότυπα, με τα οποία το κομμουνιστικό κίνημα (σε όλες του τις εκδοχές), έγραφε και ξαναέγραφε την ιστορία του.»
Ωστόσο, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι ο κατά Τσέκερη Ζαχαριάδης μπορεί να λειτουργήσει ως μια συνοπτική εισαγωγική αφήγηση των πιο κρίσιμων ιστορικών στιγμών του ΚΚΕ. Τα τελευταία χρόνια, ενώ έχουν εκδοθεί πλήθος σημαντικών μελετών επιμέρους πτυχών της Αντίστασης και του Εμφυλίου από αξιόλογους Έλληνες ιστορικούς, λείπουν οι γενικές εκλαϊκευμένες αφηγήσεις των γεγονότων. Αφηγήσεις που είναι ιδιαίτερα χρήσιμες αφού δίνουν στο ευρύ κοινό μια πρώτη εικόνα των συμβάντων και μπορούν να αποτελέσουν για τους πιο φιλομαθείς έναυσμα για περαιτέρω μελέτη. Με έναν ρέοντα εύληπτο λόγο, και εξηγώντας ακόμα και αυτά που οι παλιοί αριστεροί θεωρούν αυτονόητα, ο Τσέκερης καταφέρνει να φτιάξει ένα βιβλίο που ακόμα και ο μη εξοικειωμένος με τα του ΚΚΕ αναγνώστης, θα χαρεί να διαβάσει.

 

Πέρα από τα στερεότυπα

 

Όπως είδαμε, από την εισαγωγή κιόλας του «Μια ιστορία, αλλιώς…» ο Τσέκερης δηλώνει τη διάθεσή του να κινηθεί πέρα τα στερεότυπα. Ενώ λοιπόν, όπως είναι αναμενόμενο από έναν αριστερό, σε πολλά σημεία του βιβλίου εξάρει την αγωνιστικότητα, την ανιδιοτέλεια, την αυτοθυσία, καθώς και την αφοσίωση των κομμουνιστών στο κόμμα ακόμα και όταν αυτό τους απέρριπτε, ο συγγραφέας δεν διστάζει να μιλήσει για τις μαύρες σελίδες της Αριστεράς, τόσο τις γνωστές όσο και τις «ξεχασμένες». Δηλαδή για τη δολοφονία του Δαμασκόπουλου (σελ 200)• για την καταδίκη του Άρη (σελ 56)• για τα βασανιστήρια και τις δολοφονίες στο Μπούλκες (σελ 82) καθώς και για την επαναπροώθηση στην Ελλάδα ενενήντα εννιά ΕΛΑΣιτών• για τις εκτελέσεις των ανώτερων αξιωματικών Γιαννούλη και Γεωργιάδη (σελ 93) προκειμένου να αποσειστούν οι ευθύνες στρατιωτικών ηττών από την ηγεσία• για τις διώξεις και τα βασανιστήρια σε βάρος των ανταρτών της 7ης Μεραρχίας του ΔΣΕ σε βουλγαρικό έδαφος υπό την εποπτεία της ηγεσίας του ΚΚΕ ΔΣΕ (σελ 106) • για την εξόντωση του Καραγιώργη (σελ 144) και τη συκοφάντηση του Πλουμπίδη (σελ 198)• για τους ναυτεργάτες και τους πιλότους που θεωρήθηκαν ύποπτοι, ενώ είχαν παρατήσει τα πάντα για να βγουν στο βουνό (σελ 185)• για τη διαφθορά στην Τασκένδη και τις μίζες του Φουρκιώτη (σελ 248).

 

Αποσταλινοποίηση με σταλινικές μεθόδους

 
Ο Τσέκερης κινείται έξω από τα στερεότυπα και στην εξιστόρηση της διαδικασίας αποσταλινοποίησης του ΚΚΕ που οδήγησε στην καθαίρεση του Ζαχαριάδη. Διαδικασία στενά συνδεδεμένη με τη μάχη για την εξουσία στο ΚΚΣΕ, που διεξήχθη από το Μάρτη του 1953 όταν πέθανε ο Στάλιν, μέχρι τον Φλεβάρη του ’56, όταν το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ εξέλεξε τον Χρουτσόφ και καταδίκασε τη σταλινική περίοδο.
Ο Ζαχαριάδης δεν καθαιρείται μετά από μια δημοκρατική εσωκομματική διαδικασία του ΚΚΕ. Αντιθέτως, αυτό που συμβαίνει είναι ότι στο περιθώριο του 20ου Συνέδριου του ΚΚΣΕ (Φλεβάρης 1956) συγκροτείται μια Διεθνής Επιτροπή των Αδερφών Κομμουνιστικών Κομμάτων (σελ 315) η οποία επικαλούμενη το «ανώμαλο εσωκομματικό καθεστώς» στο ΚΚΕ, παρεμβαίνει βάναυσα στα εσωτερικά του Κόμματος. Η Διεθνής Επιτροπή πειθαναγκάζει τα μέλη της ΚΕ του Κόμματος να ψηφίσουν την καθαίρεση του Ζαχαριάδη στην 6η Ολομέλεια (σελ 326), ένα μήνα μόλις μετά την 5η Ολομέλεια όπου η ίδια ΚΕ τον είχε στηρίξει ανεπιφύλακτα…
Η σύγκρουση όμως δεν θα σταματήσει με την καθαίρεση του Ζαχαριάδη. Θα συνεχιστεί με επίκεντρο την Τασκένδη των 17.000 πολιτικών προσφύγων, όπου ήδη στις 9 και 10 Σεπτέμβρη του 1955 είχαν λάβει χώρα αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ ζαχαριαδικών και αντιζαχαριαδικών (σελ 247). Στην Τασκένδη η νέα ηγεσία του ΚΚΕ είναι αντιμέτωπη με το δυσάρεστο γεγονός ότι οι ζαχαριαδικοί έχουν την πλειοψηφία στη βάση (σελ 334). Το οξύμωρο είναι ότι στην Τασκένδη οι «σταλινικοί» υπερασπίζονται την εσωκομματική δημοκρατία και την τήρηση του Καταστατικού κόντρα στην «αντισταλινική» ηγεσία του κόμματος. Το πρόβλημα της ανυπάκουης ζαχαριαδικής πλειοψηφίας θα επιλυθεί με 2.400 διαγραφές, διώξεις από τους εργασιακούς χώρους και τα πανεπιστήμια, κι εντέλει με εκτοπίσεις βετεράνων του Δημοκρατικού Στρατού στη Σιβηρία. Στη Σιβηρία θα εκτοπιστεί και ο ίδιος ο Ζαχαριάδης. Εκεί θα αυτοκτονήσει την 1η Αυγούστου 1973
Εν ολίγοις, η αποσταλινοποίηση του ΚΚΕ έγινε με καθ’ όλα σταλινικές μεθόδους.

 

Μια ερμηνεία της ιστορίας έξω από τις νόρμες

 
Θα ήταν λάθος να πιστέψει κανείς ότι ο Τσέκερης «χαρίζεται» στον Ζαχαριάδη. Στην κριτική απέναντί του είναι πολύ σκληρός (σελ 408): «Εκμηδένισε τη δυνατότητα κριτικής σκέψης μέσα στο κόμμα και κυνήγησε ανελέητα τους διαφωνούντες, κατασυκοφαντώντας τους και εξοντώνοντας όσους μπορούσε προσωπικά. Ήταν ακραία συγκεντρωτικός, έφτασε στον παραλογισμό προκειμένου να δικαιολογήσει τα λάθη του και αισθάνθηκε πιο άνετα επιλέγοντας συνεργάτες μετρίων δυνατοτήτων…. Οδήγησε το ελληνικό αριστερό κίνημα σε μια συντριπτική ήττα την οποία ο ίδιος δεν παραδέχτηκε ποτέ»
Αυτό που επιχειρεί ο Τσέκερης είναι να «ξεφύγει από τη μονόπλευρη αφήγηση και να προσεγγίσει τα γεγονότα με κριτικό τρόπο και από διαφορετικές οπτικές γωνίες» (σελ 22). Η βασική έγνοια του είναι να μη γράψει μια ακόμα απολογία κάποιου από τα επιμέρους ρεύματα του κομμουνιστικού κινήματος, να μην περάσει τα γεγονότα από τον παραμορφωτικό φακό της πολιτικής σκοπιμότητας, να μην είναι γραμμένη η αφήγησή του «ανάλογα με τη στάση του κάθε στελέχους σε μετέπειτα εσωκομματικές καταστάσεις, διασπάσεις και κρίσεις» (σελ 251).
Κατά συνέπεια, ο Τσέκερης δεν στηλιτεύει μόνο τις αυταρχικές μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον των ζαχαριαδικών, αλλά πιστώνει στον ίδιο τον Ζαχαριάδη τις μεγάλες ηγετικές ικανότητές του (σελ 409). Δείχνει επίσης ότι οι κατηγορίες εναντίον του για «αντισοβιετισμό» και «αριστερισμό» πολύ δύσκολα μπορούν να σταθούν (σελ 420-417).
Το «Μια ιστορία, αλλιώς…» έχει βέβαια αδυναμίες. Λείπει ένα κεφάλαιο για τον Ζαχαριάδη και το ΚΚΕ του Μεσοπολέμου που θα φώτιζε καλύτερα όσα συνέβησαν αργότερα. Επιπλέον, δεν συμφωνώ με την άποψη του Τσέκερη ότι ο Ζαχαριάδης υπερασπίστηκε γενικώς την ισοτιμία του ΚΚΕ με το ΚΚΣΕ. Ο Ζαχαριάδης αντιστάθηκε στο χρουτσοφικό ΚΚΣΕ που είναι διαφορετικό πράγμα από το σταλινικό ΚΚΣΕ. Τέλος, θα έπρεπε να είναι πιο συγκρατημένος στις κρίσεις του για τη συμπεριφορά του μηχανισμού του ΚΚΣΕ, δεδομένης της έλλειψης ιστορικών τεκμηρίων.
Πέρα όμως από τις όποιες αδυναμίες, το «Μια ιστορία, αλλιώς» είναι ένα βιβλίο που δίνει λαβή για προβληματισμό και ελπίζω να αποτελέσει το έναυσμα για μια προσπάθεια νηφάλιου αναστοχασμού της ιστορίας της Αριστεράς. Αξίζει να διαβαστεί.

 
Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Τα Super Puma υπεράνω όλων!

karatzaferis

Δημοσιέυτηκε στην Αυγή της 23/11/2014

 

Η αποκάλυψη ότι ο Γιώργος ο Καρατζαφέρης έδωσε τον ωραίο εθνικό αγώνα για τα αλύτρωτα Super Puma έναντι μόλις 1,65 εκατομμυρίων ευρώ αποτελεί αδιαμφισβήτητο τεκμήριο για το ήθος του ανδρός. Ευθύς, ανιδιοτελής, ειλικρινής και πάνω απ” όλα Έλληνας, ο Γιώργος άφησε το δικό του αποτύπωμα στη σύγχρονη ελληνική εποποιία των off sore. Ωστόσο, θα ήταν σοβαρή παράλειψη να εστιάσουμε αποκλειστικά στον μεγάλο Γιώργο και να μην αναζητήσουμε τα γενικά συμπεράσματα που μπορούν να βγουν από τη συγκεκριμένη υπόθεση.

 

Το εμπόριο του πατριωτισμού

 

Η υπόθεση Καρατζαφέρη αποτελεί τον πιο πρόσφατο κρίκο στη μακρά αλυσίδα περιστατικών που τεκμηριώνουν ότι το εμπόριο πατριωτισμού είναι στη χώρα μας μια από τις πλέον προσοδοφόρες οικονομικοπολιτικές δραστηριότητες. Από γενέσεως του ελληνικού κράτους, η διαρκής επίδειξη αδιαλλαξίας στα λεγόμενα «εθνικά θέματα» (ήτοι στα θέματα εξωτερικής πολιτικής), σε συνδυασμό με την πλειοδοσία φιλοπατρίας έναντι των εκάστοτε πολιτικών αντιπάλων, παραμένει σταθερά το πλέον αξιόπιστο μέσο για τον προσπορισμό (όχι μόνο πολιτικής) υπεραξίας.

Όταν ο δημόσιος διάλογος μετατρέπεται σε πλειστηριασμό εθνικής εξαλλοσύνης, ο πλειοδότης σε πατριωτισμό βλέπει το (όχι μόνο πολιτικό) ενεργητικό του να διογκώνεται την ίδια στιγμή που ο εθνικά ύποπτος ανταγωνιστής του περιέρχεται σε δυσχερή θέση. Όταν έχουμε να κάνουμε με τη σωτηρία της πατρίδας, δεν επιτρέπεται ούτε μετριοπάθεια ούτε φειδώ εξόδων.

Εν ολίγοις, με μπόλικο εθνικό ταρατατζούμ και ακόμα περισσότερη τρομοκρατία για τον εχθρό που παραμονεύει εφ” όπλου λόγχη (φευ! όχι μόνο πέραν των συνόρων μας), μπορεί κανείς να διαψεύσει τη διαδεδομένη πεποίθηση ότι για να κερδίσεις ψήφους πρέπει να ξοδέψεις χρήμα. Με το εμπόριο πατριωτισμού έχει κανείς τη δυνατότητα να διευρύνει τα εκλογικά ακροατήριά του την ίδια στιγμή που οι τραπεζικοί λογαριασμοί του διογκώνονται.

 

Τα «εθνικά θέματα»

 

Η σύλληψη του «είμαι – ένας- από – σας» Γιώργου με τη γίδα στην πλάτη απέδειξε ότι το Μνημόνιο δεν έπληξε εξίσου όλες τις οικονομικές δραστηριότητες. Το εμπόριο πατριωτισμού, παρά ορισμένες περικοπές, παρέμεινε θαλερό ακόμα και μέσα στα σκοτεινά μνημονιακά έτη όπου το 25% της οικονομίας εξανεμίστηκε στους απειλητικούς ουρανούς των τοκοχρεολυσίων.

Ακόμα και με μια οικονομία χρεοκοπημένη, το ζήτημα της μείωσης των «αμυντικών» (δηλαδή πολεμικών) δαπανών δεν μπήκε καν στον δημόσιο διάλογο. Πολύ περισσότερο, δεν έγινε συζήτηση για το αν μια διαφορετική προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική της χώρας θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο πλαίσιο διεθνών σχέσεων που θα διευκόλυνε τη συρρίκνωση των εξοπλισμών.

Στο πλαίσιο του θνήσκοντος πολιτικού συστήματος, είναι εξαρχής υπονομευμένη κάθε ουσιαστική συζήτηση για τα «εθνικά θέματα». Καθόλου τυχαία θεωρείται «εθνικό θέμα» το όριο της δικαιοδοσίας του Πύργου Ελέγχου της Αθήνας, αλλά ουδόλως έχουν ανάλογο υψηλό στάτους μείζονα ζητήματα των κατοίκων της χώρας όπως η υγεία, η παιδεία και η ανεργία. Ούτε είναι τυχαίο ότι τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής έχουν βαφτιστεί «εθνικά». Με το να είναι «εθνικά», και όχι αντικείμενα της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης, τα θέματα αυτά μετατρέπονται σε φετίχ που εξαιρούνται της συνήθους πολιτικής αντιπαράθεσης.

Τα «εθνικά θέματα» είναι υπεράνω συζήτησης, υπεράνω κομμάτων, υπεράνω των ίδιων των κατοίκων της χώρας. Άπτονται μιας φαντασιακής αιώνιας ουσίας της Ελλάδας, οπότε είναι πολύ ψηλά για να τα φτάσουν οι πραγματικοί θνητοί και ένσαρκοι Έλληνες. Όπως όμως έδειξε ο τραπεζικός λογαριασμός του Καρατζαφέρη, και λίγο καιρό πριν αυτός του διευθυντή εξοπλισμών Αντώνη Καντά, το να μείνουν τα «εθνικά θέματα» εκεί ψηλά, στις απρόσβλητες κορυφές της πατρίδας, δεν είναι βέβαια μια υψιπετής υπόθεση.

 

Δεν αρκεί η διαφάνεια

 

Το πολιτικό μέλλον του σούπερ Έλληνα Γιώργου μοιάζει προδιαγεγραμμένο. Ασφαλώς η καταδίκη του δεν αρκεί. Απαιτείται επειγόντως ένα νέο, πιο αυστηρό πλαίσιο ελέγχου για τις δημόσιες προμήθειες και τις περιουσίες των πολιτικών. Η Αριστερά όμως δεν μπορεί να μείνει στη διαφάνεια. Πρέπει επιτέλους να ανοίξει το ζήτημα της μείωσης των εξοπλισμών, καθώς και να φέρει τα «εθνικά θέματα» στο πεδίο της πραγματικής πολιτικής συζήτησης.

Δεν είναι μόνο ο χαλαρός έλεγχος που επιτρέπει το όργιο της μίζας. Η διαφθορά ανθεί στο εύφορο έδαφος του πακτωλού για τους εξοπλισμούς, υπό την προστατευτική αχλή της πατριωτικής πλειοδοσίας.

 

Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Η βία του Ζορζ Λαμπικά

labica

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή της 9/11/2014

 

Είχα την τύχη πριν μια δεκαετία περίπου να ακούσω την εισήγηση του Ζορζ Λαμπικά σχετικά με τη βία στο συνέδριο Μαρξ στο Παρίσι. Η εντύπωση που μού προκάλεσε η προσέγγιση του μαρξιστή φιλόσοφου ήταν διπλή. Από τη μια μεριά, η επιμονή του σε αυτά που (θα έπρεπε να) είναι τα αυτονόητα για την Αριστερά, αποτέλεσαν πραγματική διανοητική ανάσα μέσα στην κλίμα ασφυξίας που έχει δημιουργηθεί στη Γαλλία από την καθολική ηγεμονία της καθεστωτικής σκέψης. Από την άλλη, πολλές από τις απαντήσεις του Λαμπικά στα φλέγοντα ερωτήματα που σχετίζονται με τη βία δεν με ικανοποίησαν πλήρως.
Την από δεκαετίας πρώτη εντύπωσή μου για τη σκέψη του Λαμπικά, επιβεβαίωσε σε μεγάλο βαθμό το βιβλίο «Η βία; Ποια βία;» που εκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Εκτός Γραμμής σε μετάφραση των Χρήστου Βαλλιάνου και Τάσου Μπέτζελου (ο πρόλογος και το επίμετρο είναι του Στάθη Κουβελάκη). Το βιβλίο αποτελείται από έξι εκτενή άρθρα που επιχειρούν να πραγματευτούν από μαρξιστική σκοπιά το ζήτημα της βίας.

 

Ριζοσπαστική σκέψη συνδεδεμένη με την πολιτική δράση

 
Ο πρόλογος και το επίμετρο του Στάθη Κουβελάκη δεν φωτίζουν μόνο τη φιλοσοφική και πολιτική διαδρομή του Λαμπικά. Δίνουν επίσης την ευκαιρία στον έλληνα αναγνώστη για μια πρώτη γνωριμία με το λησμονημένο σήμερα σύμπαν του γαλλικού μαρξισμού των δεκαετιών ’60 και ’70. Ο Κουβελάκης ως προς το φιλοσοφικό έργο του, εγγράφεται σε αυτήν ακριβώς την παράδοση του γαλλικού μαρξισμού.
Δύο πράγματα θα πρέπει να κρατήσουμε από τη βιογραφία του Ζορζ Λαμπικά (1930-2009). Το πρώτο είναι ότι η φιλοσοφική σκέψη του ήταν πάντοτε συνδεδεμένη με την πολιτική δράση του. Παράλληλα με μια αξιοσημείωτη ακαδημαϊκή πορεία, ο Λαμπικά βρέθηκε σταθερά στην πρώτη γραμμή των κοινωνικών αγώνων, είτε επρόκειτο για το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα της Αλγερίας είτε για την προσπάθεια της αριστερής πτέρυγας του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας να αποτρέψει την ενσωμάτωση του κόμματος στο πλαίσιο της κυρίαρχης πολιτικής. Η βιογραφία του Λαμπικά μάς θυμίζει ότι μια παλιότερη γενιά ριζοσπαστών φιλοσόφων δεν ήταν εσώκλειστη στα πανεπιστημιακά campus, αλλά διαλεγόταν συνεχώς με τους δρόμους και δεν απέφευγε τα ρίσκα οχυρωμένη στην ακαδημαϊκή ασφάλεια –ο Λαμπικά, Γάλλος ων, αναγκάστηκε να βγει στην παρανομία λόγω της στράτευσής του στον αγώνα της Αλγερίας.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό του που πρέπει να κρατήσουμε, είναι η επιμονή του στις ιδέες του, παρά την πολιτική και ακαδημαϊκή περιθωριοποίηση που αυτή συνεπαγόταν. Ο Λαμπικά επέμεινε στον μαρξισμό ακόμα και όταν θεωρούταν πλέον θλιβερό απομεινάρι ενός ξεχασμένου παρελθόντος. Επέμεινε επίσης σε θέσεις που όχι μόνο δεν ήταν (και δεν είναι) δημοφιλείς, αλλά σχεδόν αποκλείονται εξ ορισμού από το δημόσιο διάλογο στη Γαλλία: επικαιρότητα της επανάστασης, αδιαπραγμάτευτη αντίθεση με τον ιμπεριαλισμό, υπεράσπιση της επαναστατικής βίας. Η πορεία του Λαμπικά χαρακτηρίζεται από την πολιτική συνέπεια και τη διανοητική εντιμότητα.

 

Η βία δεν είναι έννοια

 

Ο αναγνώστης του «Η βία; Ποια βία» μπορεί να εκτιμήσει ότι τα επιχειρήματα του Λαμπικά δεν βρίσκουν την ανάπτυξη που θα τους αντιστοιχούσε. Ωστόσο, ας έχουμε στο νου ότι τα άρθρα που συμπεριλήφθηκαν στην έκδοση της Εκτός Γραμμής πρέπει να διαβαστούν ως προλεγόμενα μιας μελλοντικής μετάφρασης στα ελληνικά του «Θεωρία της Βίας», που είναι το «μεγάλο» έργο του φιλοσόφου και όπου αναπτύσσονται διεξοδικά οι απόψεις του.
Αφετηριακή θέση του Ζορζ Λαμπικά είναι ότι η βία δεν αποτελεί φιλοσοφική έννοια (σελ. 33). Οι άπειρες εκφάνσεις της, που διαφέρουν τόσο πολύ μεταξύ τους, δεν έχουν κοινό παρονομαστή. Η βία μπορεί να κριθεί μόνο εν καταστάσει (σελ. 49). Δηλαδή δεν υπάρχει «βία ως τέτοια». «Η έκταση της βίας είναι αξιοσημείωτη και αψηφά εμφανώς κάθε είδους καταγραφή: από τις «αντικοινωνικές συμπεριφορές» στις σφαγές, από τις βρισιές στην τρομοκρατία, από το έγκλημα πάθους στα βασανιστήρια, από την παιδοφιλία στην επανάσταση» (σελ.56). «Το συμπέρασμα είναι αμείλικτο για τον φιλόσοφο. Η έκταση της βίας είναι σχεδόν άπειρη και η κατανόηση της είναι σχεδόν μηδενική».

 

Έκρηξη της συστημικής βίας

 
Ο Λαμπικά υπενθυμίζει ότι η «βία είναι ο πραγματικός εργοδηγός της καπιταλιστικής συσσώρευσης» (σελ. 63). Αυτό το σύστημα που διαρκώς ομνύει στη μη βία, στηρίζεται σε «δύο είδη βίας που εκδηλώνονται αφενός στη διασύνδεση οικονομικής παραγωγής και κρατικής δύναμης (για παράδειγμα της δύναμης των όπλων) και αφετέρου στον πόλεμο (χρήση των όπλων)» (σελ 65).
Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η σύμφυτη με τον καπιταλισμό συστημκή βία οξύνεται σε υπερθετικό βαθμό. Κατ’ αρχάς, οι ΗΠΑ διαρκώς προχωρούν σε στρατιωτικές επεμβάσεις έξω από κάθε νομικό πλαίσιο προκειμένου να εμπεδώσουν την πλανητική κυριαρχία τους και να αποτρέψουν κάθε πιθανότητα «εθνικής ανάπτυξης» που δεν συνάδει με τα συμφέροντά τους (σελ 80). Επιπλέον, παρακολουθούμε την παρόξυνση της οικονομικής ή «σιωπηλής» βίας, που έχει σα συνέπειες τη σκλήρυνση της εκμετάλλευσης της μισθωτής εργασίας, την υποταγή της πολιτικής σφαίρας στο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, την εξατομίκευση των εργαζομένων.
Παράλληλα, η λεγόμενη αντιτρομοκρατική σταυροφορία σηματοδοτεί την επιβολή ενός «συστήματος αστυνόμευσης χωρίς προηγούμενο» (σελ 82). Οι πολιτικές ελευθερίες φαλκιδεύονται, η αντίσταση απονομιμοποιείται, ο μουσουλμάνος «Άλλος» δαιμονοποιείται. Μάλιστα «η κρατική τρομοκρατία έχει ως αποτέλεσμα μια πραγματική επιμόλυνση, καθώς προκαλεί συνεχώς «τρομοκρατικές» πράξεις, που υποτίθεται ότι αντιμάχεται» (σελ 85).

 

Το παράδοξο της «μη βίας»

 
Το παράδοξο της εποχής μας είναι ότι ενώ σημειώνεται πρωτοφανής όξυνση της βίας σε πλανητικό επίπεδο, για παγκοσμιοποίηση της βίας κάνει λόγο ο Λαμπικά, εντούτοις, ποτέ άλλοτε στο παρελθόν δεν ήταν τόσο ηγεμονική η καταδίκη της βίας (σελ 93). Βέβαια η καταδίκη της βίας δεν είναι τόσο γενική όσο παρουσιάζεται. Όπως εύστοχα επισημαίνει ο Κουβελάκης στο επίμετρό του «στην καταδίκη της βίας απ’ όπου και αν προέρχεται, το απ’ όπου σημαίνει απλώς απ’ όποια θέση δεν βρίσκεται εντός της περιμέτρου της κρατικής βίας» (σελ 182).
Ο Λαμπικά επιμένει ότι η καταδίκη γενικώς της προσφυγής στη βία παράγει μια απολογητική τής συναίνεσης, απαξιώνει την αντίσταση και οδηγεί σε μια σύγχρονη μορφή εθελοδουλείας (σελ 73). Η βία μπορεί να είναι μια πολιτικά νόμιμη απάντηση των κυριαρχούμενων στη βία και την καταπίεση που υφίστανται, ακολουθώντας την εξίσωση Βία/Οδύνη/αντι-Βία (σελ 77 και 60). Ωστόσο, η αντι-βία των κυριαρχούμενων δεν είναι πανάκεια. Οι κυριαρχούμενοι δεν προκρίνουν την επιλογή της βίας γιατί αυτοί είναι πάντοτε τα πρώτα θύματά της. Για την ακρίβεια, για τους κυριαρχούνενους «η βία δεν είναι αντικείμενο επιλογής» (σελ 94). Απορρέει πάντα από την οδύνη της βίας που συστηματικά υφίστανται καθώς και από τον συσχετισμό δυνάμεων που διαμορφώνεται. Για τον Λαμπικά ενώ η προσφυγή στην επαναστατική αντι-βία είναι πολιτικά νόμιμη, οι ειρηνικές μορφές πάλης πρέπει να προτιμώνται, όταν αυτό είναι εφικτό.

 

Ερωτήματα

 
Με την επιφύλαξη ότι τα κείμενα του «Η βία; Ποια βία» δεν συνιστούν ολοκληρωμένη πραγματεία, εγείρονται ορισμένα ερωτήματα αναφορικά με τον στοχασμό του Ζορζ Λαμπικά. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι όντως η βία δεν αποτελεί έννοια (αν και για το αντίθετο έχουμε ισχυρές ενδείξεις), η πολιτική βία γενικά, και ειδικά η επαναστατική βία, δεν μπορούν να θεωρηθούν έννοιες φιλοσοφικά προσδιορίσιμες; Επιπλέον, οι διαφορετικοί βαθμοί οξύτητας των διαφόρων μορφών βίας δεν χρήζουν ιδιαίτερης ανάλυσης, αντί να ομογενοποιούνται εν τέλει στη χοάνη μιας απροσδιόριστης γενικής έννοιας της «βίας»; Είναι το ίδιο βία η απόλυση με τη δολοφονία; Τέλος, δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς ότι οι «κυριαρχούμενοι» αυτοί καθαυτοί δεν κάνουν καμία πολιτική επιλογή. Τις επιλογές τις κάνουν οι (πολιτικές, συνδικαλιστικές, κινηματικές) οργανώσεις τους. Και αυτές οι επιλογές έχουν πάντοτε τη σφραγίδα της υποκειμενικότητας. Δεν απορρέουν δηλαδή αυτομάτως ούτε από την καταπίεση, αλλά και ούτε από το συσχετισμό δύναμης.
Ανεξάρτητα πάντως από τις όποιες διαφωνίες, το «Η βία; Ποια βία» πρέπει να διαβαστεί από τον κόσμο της Αριστεράς. Δίνει τροφή στον προβληματισμό και αποτελεί αντίδοτο στην άνωθεν επιβαλλόμενη ενιαία συναινετική σκέψη.

Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Ένα άχρηστο βιβλιαράκι

crusades Tyerman

Στην οδό Σαλαχαντίν (Σαλαντίν) 19 της Ανατολικής Ιερουσαλήμ βρίσκεται το Educational Bookshop (Εκπαιδευτικό Βιβλιοπωλείο). Εκεί στην καρδιά της κατεχόμενης αραβικής Ιερουσαλήμ μπορεί κανείς να βρει σχεδόν ό,τι κυκλοφορεί στα αγγλικά για το Παλαιστινιακό καθώς και να πιει έναν πολύ αξιοπρεπή καπουτσίνο –ο οποίος, γενικά μιλώντας, δεν είναι το φόρτε των Παλαιστινίων.
Στο ωραίο βιβλιοπωλείο λοιπόν, την ώρα που έχεις πιει τον καφέ σου και πας να κατέβεις από το πατάρι για να φύγεις, πέφτει το μάτι σου σε ένα σταντ με βιβλιαράκια τσέπης. Είναι κι ένα που γράφει Crusades. Οπότε λες «δεν το παίρνω αφού το είδα;».
Κάπως έτσι αγόρασα το The Crusades –A very short introduction (Σταυροφορίες-Μια πολύ σύντομη εισαγωγή) του Christopher Tyerman. Χωρίς να το πολυσκεφτώ, χωρίς να ασχολούμαι με τις Σταυροφορίες, χωρίς στην πραγματικότητα κάποιο ιδιαίτερο λόγο. Γιατί όμως να αγοράσει κανείς ένα βιβλίο χωρίς λόγο;

 

Για ποιο λόγο να το μάθω;

 
«Για ποιο λόγο να το μάθω;» Σύμφωνα με τον φίλο μου κοινωνιολόγο της εκπαίδευσης Κωνσταντίνο Μαρκίδη, αυτή είναι μια πολύ συνηθισμένη ατάκα των μαθητών όταν ρωτιούνται στις έρευνες γιατί δεν διαβάζουν. Για ποιο λόγο αλήθεια να μάθουν ότι ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε το 1939 ή ότι το Ουλάν Μπατόρ είναι η πρωτεύουσα της Μογγολίας; Για ποιο λόγο να κάνουν τα μαθήματά τους οι μπόμπιρες και για ποιο λόγο εγώ ο μεσήλιξ (φευ!) να διαβάσω ένα ξεκάρφωτο βιβλίο για τις Σταυροφορίες;
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει λόγος. Ούτε εγώ κάνω μεταπτυχιακό στη μεσαιωνική Ιστορία ούτε ο Tyerman (ο οποίος παρεμπιπτόντως είναι ειδικός πάνω στο θέμα) έγραψε το βιβλιαράκι για όσους ασχολούνται επισταμένα με τις Σταυροφορίες. Για το ευρύ κοινό το έγραψε, στο πλαίσιο της σειράς Very Short Introductions των εκδόσεων Oxford University Press. Ένας ειδικός, ο Tyerman, γράφει για τους μη ειδικούς, σαν εμένα. Για τους ανθρώπους δηλαδή που δεν θα τους χρησιμεύσει ποτέ σε τίποτα να ξέρουν ότι η αρίθμηση των σταυροφοριών δεν είναι δεδομένη, αφού εκτός από τις πέντε που μάθαμε στο σχολείο (ή μήπως είχαμε σταματήσει στην Τέταρτη που κατέληξε στην πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης), υπάρχουν δεκάδες άλλες στρατιωτικές επιχειρήσεις που έφεραν ή διεκδίκησαν τον τίτλο της «σταυροφορίας»• ή ότι σταυροφορίες δεν έλαβαν χώρα μόνο στους Αγίους Τόπους, αλλά και στην Ισπανία όπως επίσης και στην Πρωσία• ή ότι η συμμετοχή στην σταυροφορία θεωρούταν πράξη θρησκευτικής μετάνοιας, κάτι σαν ένοπλο προσκυνηματικό ταξίδι• ή ότι τα σταυροφορικά κράτη στους Αγίους Τόπους δεν ήταν χωνευτήρια πολιτισμών, αφού η πολιτισμική πολυποικιλότητα δεν οδήγησε στη σύνθεση• ή, τέλος, ότι στις Σταυροφορίες πολύ δύσκολα θα μπορούσε να προσδοθεί το τίτλος των κλασικών ιμπεριαλιστικών επιχειρήσεων, παρά το ότι στόχευαν στην κατάκτηση εδαφών, μιας και ήταν κυρίαρχο το θρησκευτικό κίνητρο των συμμετεχόντων. Τίποτα απ” όσα διάβασα και ψιλοέμαθα για τις Σταυροφορίες δεν θα μού χρησιμεύσει . Δεν είμαι ιστορικός και απ’ όσο θυμάμαι ποτέ σε παρέα δεν έχω κουβεντιάσει για τη σύγκρουση του Σαλαντίν με τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο, ώστε να μπορέσω να πουλήσω πνεύμα κι ευρυμάθεια.

 

Η ευχαρίστηση της μάθησης

 
Ωστόσο, χάρηκα πολύ που διάβασα το βιβλιαράκι του Tyerman. Για την ευχαρίστηση της ανάγνωσης, για τον ενθουσιασμό του να ακούς πράγματα για πρώτη φορά, για τη δημιουργική αίσθηση ότι διαβάζεις κάτι που αξίζει. Και ίσως γιατί είναι ωραίο να διαβάζεις κάτι (που δεν είναι μυθιστόρημα) χωρίς να είναι στο πρόγραμμα του μεταπτυχιακού ή να το απαιτεί η δουλειά. Να το διαβάζεις γιατί έτσι, άνευ συγκεκριμένου σκοπού.
Άλλωστε, αν μαθαίναμε μονάχα ό,τι (μάς φαίνεται πως) έχει προφανή πρακτική χρησιμότητα, μάλλον δεν θα μαθαίναμε και πολλά. Συνήθως μόνο αφού έχουμε διανύσει πολλά χρόνια στην εκπαίδευση, και αρχίζουμε να ειδικευόμαστε σε κάποιον τομέα, μπορούμε να φανταστούμε (σε αδρές γραμμές πάντα) «σε τι θα μας χρησιμεύσει» αυτό που μαθαίνουμε. Στην ερώτηση «γιατί να το μάθω», η απάντηση είναι «γιατί έτσι».  Το να διευρύνουμε τους ορίζοντες μας, το να φτάσει το βλέμμα μας πιο μακριά, αποσκοπεί στο δούμε νέες γαίες, που τις είχαμε ονειρευτεί ή δεν μπορούσαμε καν να φανταστούμε ότι υπάρχουν. Αν εντέλει θα αποικίσουμε αυτές τις νέες γαίες, είναι κάτι που δεν ξέρουμε όταν τις αντικρίζουμε για πρώτη φορά.

 

Μια γυναίκα στη Νάμπλους

 
Διαβάζοντας «γιατί έτσι», ίσως μάθουμε και κάτι άμεσης χρήσης. Ότι, ας πούμε, δεν είναι δόκιμη η αναγωγή των σύγχρονων συγκρούσεων της Μέσης Ανατολής στις Σταυροφορίες (είτε από τη μια είτε από την άλλη πλευρά), μιας και το πολιτισμικό πλαίσιο εκείνης της εποχής ήταν ολωσδιόλου διαφορετικό από αυτό της δικιά μας. Επομένως, όταν ακούμε στις ειδήσεις κάποιον να μιλάει για «σταυροφορίες» ή για «σταυροφόρους» (από τη μια ή την άλλη πλευρά), να έχουμε στο νου μας ότι πρόκειται για προπαγάνδα που δεν ανταποκρίνεται στα όποια επιστημονικά δεδομένα.
Μετά είναι και εκείνη η ιστορία της μουσουλμάνας από τη Νάμπλους, που σκότωσε τον Φράγκο σύζυγό της και στη συνέχεια έγινε παράνομη, στήνοντας θανάσιμες ενέδρες στους περαστικούς ιππότες. Μια ιστορία που ίσως κάποιος κάπου κάποτε την αφηγηθεί, γιατί την βρήκε κατά λάθος σε ένα άχρηστο βιβλιαράκι.

 

Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Να πέσει η κυβέρνηση με τους όρους της Αριστεράς

red flag

Δημοσιεύτηκε στο Rednotebook.gr στις 25/10/2014

 

Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα πολιτική συγκυρία. Η κυβέρνηση παραπαίει, ενώ ούτε καν η ψήφος εμπιστοσύνης δεν της προσέφερε λίγες στιγμές ηρεμίας. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ αποκτάει συνεχώς νέα ορμή, ξεπερνάει «ταβάνια» και φτάνει το όριο της αυτοδυναμίας, προσεγγίζοντας συνεχώς τον ιστορικό στόχο της αριστερής κυβέρνησης.

Βασικοί σταθμοί στη νέα άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξαν:

• Η μεγάλη νίκη στις ευρωεκλογές που πέραν ότι είχε αυτή καθεαυτή βαρύνουσα πολιτική σημασία, λειτούργησε απελευθερωτικά για την κοινωνία, αποδαιμονοποιώντας την προοπτική μιας αριστερής κυβέρνησης στην Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ νίκησε και δεν άνοιξε η γη να μας καταπιεί.

• Η αδυναμία της κυβέρνησης να αναδιαρθρώσει το φορολογικό σύστημα και να επεκτείνει τη φορολογική βάση μέσω της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής, με τον ΕΝΦΙΑ να υπονομεύει εκ νέου τις παραδοσιακές σχέσεις εκπροσώπησης των κυβερνητικών κομμάτων με μικροαστικά στρώματα.

• Η εξαιρετική παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα στη ΔΕΘ που απέδειξε την προγραμματική στιβαρότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς να δώσει λαϊκιστικές κι εξαρχής ανεδαφικές υποσχέσεις, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε ένα οικονομικό πρόγραμμα που διέπεται από αριστερή λογική και είναι σαφώς προσανατολισμένο στη στήριξη των φτωχών. Ο ΣΥΡΙΖΑ θέτει ενώπιον της κοινωνίας μια άμεσα πραγματοποιήσιμη προγραμματική πρόταση στον αντίποδα των μνημονίων και του νεοφιλελευθερισμού.
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι η νέα άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ δεν οφείλεται μόνο στο προφανές αδιέξοδο της μνημονιακής πολιτικής, αλλά και στη δική του θετική παρέμβαση, στη δική του προγραμματική πρόταση.

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η επιτυχημένη παρουσία στη ΔΕΘ δεν θα είχε επιτευχθεί χωρίς την επίπονη συλλογική προσπάθεια που προηγήθηκε. Για πολλοστή φορά αποδεικνύεται ότι είναι η συλλογική λειτουργία που φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Η δημοκρατική συμμετοχή δε διασφαλίζει μόνο την ισοτιμία όλων, αλλά οδηγεί στη βέλτιστη αξιοποίηση της συλλογική διάνοιας. Οι μεγάλες προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας απαιτούν περισσότερη δημοκρατία και μεγαλύτερη συμμετοχή.

Απέναντι στην προεδρική εκλογή

Αναμφίβολα, η επερχόμενη προεδρική εκλογή αποτελεί σημείο καμπής για τα πολιτικά πράγματα. Δίνει τη δυνατότητα να ανατραπεί η κυβέρνηση προτού ολοκληρώσει το καταστροφικό έργο της, δηλαδή την εμπέδωση του μνημονιακού καθεστώτος. Η ευκαιρία της προεδρικής εκλογής δεν μπορεί και δεν πρέπει να πάει χαμένη. Για τη διαμόρφωση ενός θετικού συσχετισμού στην ψηφοφορία για τον πρόεδρο πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια.

Ωστόσο, θα πρέπει να προσέξουμε να μην εξελιχθεί η προεδρική εκλογή σε μονοθεματική ενασχόληση του πολιτικού δυναμικού του ΣΥΡΙΖΑ. Η εμβάθυνση του προγράμματος και οι κινηματικές παρεμβάσεις πρέπει να συνεχιστούν ακόμα πιο ενισχυμένες. Ο λόγος δεν είναι μόνο το ότι δεν μπορούμε να στοιχηματίσουμε όλο το πολιτικό κεφάλαιό μας σε ένα εγχείρημα αβέβαιης εξέλιξης. Πολύ πιο σημαντικό είναι ότι ένα στιβαρό πρόγραμμα σε συνδυασμό με την κοινωνική εγρήγορση, θα μας είναι ακόμα πιο αναγκαία σε περίπτωση αίσιας έκβασης της προεδρικής εκλογής. Το πρόγραμμα είναι ο οδηγός μιας αριστερής κυβέρνησης, ενώ τα κινήματα συνιστούν τα βασικά στηρίγματά της και τους θεματοφύλακες της πολιτικής συνέπειας της.

Επιπλέον, η επιχείρηση της διαμόρφωσης των συσχετισμών μέσα στη Βουλή δεν πρέπει να γίνει με τους όρους της αστικής πολιτικής. Απέναντι στις όποιες συνδιαλλαγές του κυβερνητικού μπλοκ, επ’ ουδενί πρέπει να δοθεί η εντύπωση ότι γίνεται ένα ανάλογο σαφάρι από την αντίθετη πλευρά. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει την ανατροπή της κυβέρνησης σεβόμενος τους κανόνες της πολιτικής δεοντολογίας και το συναίσθημα ολόκληρου του κόσμου της Αριστεράς– αυτή ήταν άλλωστε η κατεύθυνση που ορθώς συμφωνήθηκε στην τελευταία συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής. Παλεύουμε για τους 121, αλλά δεν θα θυσιάσουμε την ψυχή μας για να το πετύχουμε. Η Αριστερά κάνει πολιτική, αλλά δεν κάνει αστική πολιτική. Και αυτή η αριστερή πολιτική διεξάγεται τόσο στους θεσμούς, όσο και μέσα στα κινήματα προκειμένου να συγκροτηθεί ένας κοινωνικός συσχετισμός τόσο ισχυρός που θα καταστήσει αναπότρεπτη την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Θα πρέπει τέλος να τονιστεί ότι υπάρχουν τρία συνδεόμενα, πλην απολύτως διακριτά, πεδία για την εκτύλιξη της πολιτικής των συμμαχιών μας. Το πρώτο είναι η προεδρική εκλογή, το δεύτερο είναι η κατάρτιση των εκλογικών λιστών και το τρίτο η συγκρότηση της κυβέρνησης της Αριστεράς. Καθένα από τα τρία επίπεδα διέπεται από μια ιδιαίτερη πολιτική οικονομία, με κοινές βέβαια βασικές συντεταγμένες. Η διεύρυνση είναι απαραίτητη για να ισχυροποιηθεί σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ και αύριο η αριστερή κυβέρνηση. Η διεύρυνση όμως δεν μπορεί να τραυματίσει το ηθικό πλεονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ και να υπονομεύσει τη συνοχή της επόμενης κοινοβουλευτικής ομάδας του. Δεν μπορεί επίσης στο όνομα της διεύρυνσης να απαξιώνονται τα μέλη του κόμματος που σε κρίσιμες στιγμές το πήραν στην πλάτη τους.

Επιμονή στο σύνολο της πολιτικής ατζέντας μας

Μπαίνοντας, όπως όλα δείχνουν, στην τελική ευθεία για την κυβέρνηση της Αριστεράς, θα πρέπει να προσέξουμε να μη συρρικνωθεί η ατζέντα μας στο μίνιμουμ. Μνημόνιο δεν είναι μόνο η οικονομική εξαθλίωση, αλλά και η καταρράκωση της δημοκρατίας. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι μόνο το μεγάλο αντιμνημονιακό κόμμα, αλλά και το κόμμα των δικαιωμάτων, το κόμμα της χειραφέτησης των φτωχών.

Η αριστερή διέξοδος από την οικονομική κρίση, δεν προϋποθέτει μόνο την κατάργηση του μνημονιακού πλαισίου, τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους και την κρατικοποίηση των τραπεζών. Το ζητούμενο για μας δεν είναι να ισχυροποιήσουμε την αριστερή μας ταυτότητα εντός του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά να αναδείξουμε το εύρος των εναλλακτικών συνεργατικών λύσεων που χρειάζονται για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες των πολλών. Αυτή η διευρυμένη ατζέντα είναι που απαιτεί τη μεγάλη στροφή στην κοινωνική και περιβαλλοντικά βιώσιμη οικονομία, που μπορεί να συμβάλει στην αξιοπρεπή επιβίωση των αποκλεισμένων, να επανανοηματοδοτήσει την ίδια την έννοια της παραγωγής και να αντιμετωπίσει την οικολογική κρίση –που είναι σύμφυτη με την οικονομική.

Ομοίως, η αποκατάσταση της δημοκρατίας δεν περιορίζεται στην (επείγουσα) επανεκκίνηση του κοινοβουλίου μετά τη μνημονιακή αδρανοποίησή του. Για μας δημοκρατία σημαίνει επίσης θεσμοθέτηση μορφών λαϊκής συμμετοχής και διαβούλευσης, δημιουργία μια πραγματικά πλουραλιστικής δημόσιας τηλεόρασης, κατάργηση του απαρτχάιντ σε βάρος των μεταναστών, πλήρης αναγνώριση των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων, διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας, τερματισμός της αστυνομικής αυθαιρεσίας.

Με πίστη στις αξίες της Αριστεράς

Βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ στο Συμβάν της αριστερής κυβέρνησης. Τούτη τη στιγμή του ιλίγγου της ιστορικής τομής, πρέπει περισσότερο από ποτέ να παραμείνουμε νηφάλιοι και να συνεχίσουμε στο δρόμο που μας έφερε ως εδώ. Στο δρόμο της εναλλακτικής οικονομικής πρότασης, του διαφορετικού τρόπου άσκησης πολιτικής, των αναγκών και των δικαιωμάτων των πολλών. Με πίστη στις αξίες της Αριστεράς, εμπιστοσύνη στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, με την ακλόνητη πεποίθηση ότι οι λαϊκές δυνάμεις μπορούν να πετύχουν τη μεγάλη ανατροπή.

 

Ευκλείδης Τσακαλώτος, Πάνος Λάμπρου, Λίτσα Κιτσαντά, Κατερίνα Νοτοπούλου, Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Ο Μαχμούντ Αμπού Ράχμα από τη Γάζα: Η Χαμάς δεν χρησιμοποιεί τους αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες

Abu Rahma

Δημοσιεύτηκε στο left.gr στις 22/7/2014

Το left.gr συνομίλησε με τον Μαχμούντ Αμπού Ράχμα που ζει στην στην πόλη της Γάζας. Ο Μαχμούντ Αμπού Ράχμα είναι διευθυντής επικοινωνίας και διεθνών σχέσεων του Κέντρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «Αλ Μεζάν». Το Αλ Μεζάν έχει καταγγείλει σε διεθνές επίπεδο την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των κατοίκων της Γάζας από το Ισραήλ. Ταυτόχρονα, έχει στηλιτεύσει και την κυβέρνηση της Χαμάς για πράξεις αυθαιρεσίας.

Πώς θα περιγράφατε με λίγες λέξεις την κατάσταση στη Γάζα αυτή τη στιγμή;

Η κατάσταση είναι δραματική και χειροτερεύει κάθε λεπτό. Βρισκόμαστε στα γραφεία του Κέντρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «Αλ Μεζάν» και καταμετρούμε τις απώλειες. Το τελευταίο διήμερο έχουμε περίπου 100 νεκρούς την ημέρα. Το 78% των νεκρών είναι άμαχοι. Και αυτό γιατί το Ισραήλ χτυπάει συνέχεια πολιτικούς στόχους, όπως σπίτια και νοσοκομεία.

Ποιο είναι το συναίσθημα που κυριαρχεί στους κατοίκους της Γάζας;

Κατά κύριο λόγο, οργή. Οργή εναντίον του ισραηλινού στρατού που επιτίθεται στους πολίτες και καταστρέφει σπίτια, δολοφονώντας ολόκληρες οικογένειες μέσα σ’ αυτά. Ταυτόχρονα, οι κάτοικοι της Γάζας νοιώθουν ματαίωση και αγανάκτηση με τη στάση της διεθνούς κοινότητας. Η διεθνής κοινότητα δεν έχει καταφέρει να κάνει τίποτα ουσιώδες για αυτούς, είτε σε ό,τι αφορά την κάλυψη των βασικών αναγκών τους είτε σε ό,τι αφορά τον τερματισμό αυτή της τρελής επίθεσης.  Ο πληθυσμός της Γάζας θέλει την εκεχειρία. Αλλά όλοι με μια φωνή λένε ότι δεν μπορεί να υπάρξει εκεχειρία χωρίς την άρση του παράνομου αποκλεισμού της Γάζας, που σκοτώνει έτσι κι αλλιώς ανθρώπους. Αγανακτούν με τη θέση των ΗΠΑ και των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών που υποστηρίξουν μια εκεχειρία όπως αυτή του 2012, χωρίς δηλαδή άρση του αποκλεισμού. Ειδικά για την Ευρώπη, που εναντιώνεται στον αποκλεισμό, ο κόσμος αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν να υποστηρίζει ένα σχέδιο που προβλέπει τη συνέχιση του αποκλεισμού, αυτής της καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων των πολιτών της Γάζας.

Υπάρχει κάποιο σημείο στη Γάζα που θεωρείται ασφαλές για τους αμάχους;

Όχι, πουθενά. Έχουμε καταμετρήσει 400 σπίτια που έχουν χτυπηθεί ηθελημένα κατ’ ευθείαν από τον ισραηλινό στρατό. Περίπου 3.000 σπίτια έχουν υποστεί ζημιές. Σήμερα πήραμε μια αναφορά από το Μπέιτ Χανούν για τραυματισμό μέσα σε σχολείο. Πλέον, πολλοί άνθρωποι δεν εγκαταλείπουν τα σπίτια τους γιατί δεν υπάρχει ασφαλές μέρος να πάνε.

Το Ισραήλ κατηγορεί τη Χαμάς ότι χρησιμοποιεί τον άμαχο πληθυσμό της Γάζας ως ανθρώπινη ασπίδας. Εσείς, που ζείτε κι εργάζεστε στη Γάζα, τι λέτε για αυτήν την κατηγορία;

Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι δεν υπάρχει κανένας εξαναγκασμός του άμαχου πληθυσμού. Οι άμαχοι ούτε πιέζονται να κάνουν συγκεκριμένα πράγματα ούτε καθοδηγούνται να πάνε σε συγκεκριμένα σημεία. Αντιθέτως, γίνονται εκκλήσεις να παραμείνει ο κόσμος στα σπίτια του για τη δική του ασφάλεια. Δεν έχουμε λάβει καμία αναφορά ότι ένοπλοι άνοιξαν πυρ από θέση κοντά σε πολιτικό στόχο. Βλέπουμε ότι οι παλαιστίνιοι ένοπλοι έχουν δημιουργήσει υπόγειες υποδομές, τις οποίες χρησιμοποιούν για να μάχονται. Ο ισραηλινός στρατός έχει εκνευριστεί από τη δυσκολία του να χτυπήσει τους μαχητές σε αυτά τα υπόγεια καταφύγια. Γι’ αυτό στοχοποιούν τους αμάχους. Ζω στη Γάζα. Δεν είμαι ανθρώπινη ασπίδα. Και δεν θα επιτρέψω να χρησιμοποιηθούν τα παιδιά μου ως ανθρώπινη ασπίδα. Τα περί ανθρώπινης ασπίδας είναι ψέμα με το οποίο επιχειρούν να δικαιολογήσουν εγκληματικές πράξεις.

Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Ο Μουσταφά Μπαργκούτι: Το Ισραήλ επιδιώκει την επανακατάληψη της Γάζας

mustafa.barghouti

Δημοσιεύτηκε στο left.gr stiw 20/7/2014

 

Tο left.gr συνομίλησε με τον Μουσταφά Μπαργκούτι, από τη Ραμάλα της Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη. Ο Μπαργκούτι είναι μια από τις εξέχουσες μορφές της παλαιστινιακής πολιτικής ζωής. Είναι γενικός γραμματέας της Παλαιστινιακής Εθνικής Πρωτοβουλίας (PNI ή Αλ Μουμπαντάρα) που κινείται στο χώρο της Κεντροαριστεράς (μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς). Είναι μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της PLO, καθώς και του Παλαιστινιακού Νομοθετικού Συμβουλίου

Γιατί η κυβέρνηση Νετανιάχου αποφάσισε την κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Γάζα, προχωρώντας στη χερσαία εισβολή;

Πρώτα απ’ όλα, γιατί οι αεροπορικές επιδρομές απέτυχαν. Δεύτερον, η επίθεση του Ισραήλ στα παλαιστινιακά εδάφη (κατά κύριο λόγο στη Γάζα, αλλά και στη Δυτική) έχει τρεις πολιτικούς στόχους. Ο πρώτος είναι να κάμψει τη βούλησή μας να αντισταθούμε και να μην αποδεχτούμε το σύστημα του απαρτχάιντ που μας επιβάλλουν. Ο δεύτερος είναι η επιθυμία του Ισραήλ να ακυρώσει κάθε πιθανότητα ενότητας μεταξύ των παλαιστινιακών πολιτικών δυνάμεων, μετά τη συμφωνία Φατάχ και Χαμάς. Τέλος, ο τρίτος λόγος είναι η προσπάθεια του Ισραήλ να σπάει τη διεθνή απομόνωση του αναφορικά με το Παλαιστινιακό.

Εκτιμάτε ότι το IDF (ισραηλινός στρατός) θα μπει βαθιά στη Γάζα ή θα περιοριστεί στη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» στη μεθόριο;

Νομίζω ότι στοχεύουν στην επανακατάληψη της Γάζας. Βέβαια αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες, οπότε μπορεί να το ξανασκεφτούν.

Πολλοί στα δυτικά ΜΜΕ κατηγορούν τη Χαμάς για τη μη αποδοχή του αιγυπτιακού σχεδίου κατάπαυσης του πυρός. Ποια είναι η δικιά σας άποψη;

Πρόκειται για ψέμα. Εμείς ζητήσαμε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να επιβάλει κατάπαυση του πυρός. Ποιος την μπλόκαρε; Οι ΗΠΑ. Το Ισραήλ προσπαθεί να αντιστρέψει την κατάσταση ισχυριζόμενο ότι αποδέχτηκε μια πρόταση την οποία απέρριψαν οι Παλαιστίνιοι. Δεν έγινε διαπραγμάτευση με καμία παλαιστινιακή οργάνωση. Όλη η ιστορία του αιγυπτιακού σχεδίου εκτυλίχτηκε στα ΜΜΕ. Εμείς θέλουμε την κατάπαυση του πυρός πιο πολύ από το Ισραήλ, αλλά θέλουμε επίσης να σταματήσουν όλες οι μορφές της ισραηλινής επίθεσης, όπως ο αποκλεισμός της Γάζας.

Εύλογα το επίκεντρο της προσοχής βρίσκεται στη Γάζα. Τι συμβαίνει όμως στη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ, αλλά και μέσα στο Ισραήλ. Οργανώνονται σημαντικές κινητοποιήσεις ενάντια στην επίθεση στη Γάζα;

Βεβαίως. Κάθε μέρα γίνονται διαδηλώσεις τόσο στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, όσο και μέσα στο Ισραήλ. Σας υπενθυμίζω ότι η επίθεση ξεκίνησε στη Δυτική Όχθη όπου το Ισραήλ δολοφόνησε 27 Παλαιστίνιους. Σήμερα στη διαδήλωση στη Ραμάλα όλος ο κόσμος φώναζε «δεν θ’ αφήσουμε τη Γάζα να μείνει μόνη.

Τις προάλλες άκουσα στο Al Jazeera έναν εκπρόσωπο της Χαμάς να λέει ότι η ισραηλινή επίθεση δολοφονεί τη «λύση των δύο κρατών» (two states solution). Πιστεύετε ότι η λύση των δύο κρατών είναι ακόμα εφικτή;

Δεν είμαι σίγουρος. Ο στόχος του Νετανιάχου είναι να σκοτώσει τη «λύση των δύο κρατών». Και οι ΗΠΑ του το επιτρέπουν. Το Ισραήλ δεν θέλει ούτε τη «λύση των δύο κρατών» ούτε τη «λύση του ενός κράτος». Το Ισραήλ δεν θέλει καμία λύση. Αυτό που επιδιώκει είναι η συνέχιση του συστήματος του απαρτχάιντ σε βάρος των Παλαιστινίων.

Και οι Παλαιστίνιοι; Στη συγκυρία της ισραηλινής επίθεσης, γίνεται πιο πιθανός ο στόχος της επανένωσης όλων των δυνάμεων του παλαιστινιακού εθνικού κινήματος;

Αυτός είναι ο στόχος μας. Εμείς ως Παλαιστινιακή Εθνική Πρωτοβουλία παλεύουμε για την ενότητα εδώ και δώδεκα χρόνια. Η τελευταία συμφωνία συμφιλίωσης στη Γάζα αποτελεί αποτέλεσμα των προσπαθειών επανένωσης. Θα συνεχίσουμε σταθερά σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Η ισραηλινή επίθεση μπορεί να συμβάλει στην επανένωση με τον εξής τρόπο: Η Αντίσταση απέδειξε ότι έχει τη δυνατότητα να σταθεί όρθια απέναντι στο Ισραήλ. Επομένως, όσοι ονειρεύονταν την καταστροφή της Χαμάς καταλαβαίνουν ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει. Ακόμα και όσοι ανταγωνίζονται τη Χαμάς, όπως η Φατάχ, θα πρέπει να μοιραστούν την εξουσία μαζί τους στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού συστήματος. Δεν χρειαζόμαστε ένα μονοκομματικό κράτος, είτε της Χαμάς είτε της Φατάχ, αλλά ένα πλουραλιστικό σύστημα όπως συμβαίνει σε κάθε δημοκρατία. Χρειαζόμαστε ενιαία ηγεσία, γι’ αυτό η PLO (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) πρέπει να ανοίξει σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Μετά την επίθεση στη Γάζα είναι μεγαλύτερες οι πιθανότητες επανένωσης.

Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Σέρτζιο Γιάχνι: Η εισβολή στη Γάζα, φυγή προς τα μπρος του Νετανιάχου

sergio

Δημοσιεύτηκε στο left.gr στις 18/7/2014

Το left.gr συνομίλησε με τον ισραηλινό ακτιβιστή Σέρτζιο Γιάχνι, διευθυντή του Εναλλακτικού Κέντρου Πληροφόρησης στην Ιερουσαλήμ. Το Εναλλακτικό Κέντρο Πληροφόρησης είναι μια κοινή αραβοϊσραηλινή οργάνωση που ιδρύθηκε το 1984. Αγωνίζεται σθεναρά ενάντια στην κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ. Πρωταγωνιστεί στο ισραηλινό αντιπολεμικό κίνημα.

Γιατί η κυβέρνηση Νετανιάχου αποφάσισε χτες βράδυ την κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Γάζα; Γιατί η χερσαία εισβολή αυτή τη στιγμή;

Αν σκεφτούμε το ζήτημα με τη λογική της ισραηλινής κυβέρνησης, θα διαπιστώσουμε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από την χερσαία επέμβαση. Εδώ κι ένα μήνα η κυβέρνηση είναι επικεντρωμένη στην εξουδετέρωση της Χαμάς στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Μπήκαν σε ένα πλαίσιο στο οποίο τελικά δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση από την επέκταση του πολέμου στη Γάζα. Η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή επιχειρεί φυγή προς τα μπρος για να αποφύγει την πίεση των ακροδεξιών στοιχείων της.

Δηλαδή δεν υπάρχουν πραγματικοί στρατιωτικοί στόχοι της επιχείρησης; Μόνο οι πολιτικοί ελιγμοί οδήγησαν στη χερσαία εισβολή;

Αυτή είναι η πιο λογική εξήγηση τούτη τη στιγμή. Τι ακριβώς προσπαθεί να πετύχει το Ισραήλ στη Γάζα; Ποιος είναι ο στόχος του πολέμου; Κανείς δεν ξέρει. Πρόκειται για έναν πολιτικό ελιγμό που συνδέεται στενά με την κατάσταση στο εσωτερικό της κυβέρνησης, δηλαδή την αντιπαράθεση μεταξύ δεξιών και ακροδεξιών. Όλοι γνωρίζουν ότι η στρατιωτική εικόνα στο τέλος του πολέμου θα είναι παρόμοια με εκείνην της αρχής του.

Από αυτά που μόλις είπατε, καταλαβαίνω ότι δεν θεωρείτε πιθανό να καταφέρει το IDF (ισραηλινός στρατός) μια αξιοσημείωτη συρρίκνωση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της Χαμάς, μέσω της καταστροφής των τούνελ και των αποθηκών όπλων.

Για να πληγεί πραγματικά η Χαμάς, θα πρέπει να γίνουν στρατιωτικές επιχειρήσει σε πυκνά κατοικημένες περιοχές, όπως η Ράφα. Κάτι τέτοιο όμως θα σήμαινε βαρύ ανθρώπινο και πολιτικό κόστος. Φαίνεται λοιπόν ότι είναι πιο πιθανό οι όποιες επιχειρήσεις να περιοριστούν στη μεθόριο. Επομένως, τα αποτελέσματα δεν θα είναι εντυπωσιακά.

Είναι αλήθεια ότι το βασικό πρόβλημα του Νετανιάχου είναι η άνοδος του κόμματος του υπουργού Εξωτερικών Λίμπερμαν (ΣτΣ πρόκειται για το Γισραέλ Μπεϊτέινου, που άνετα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί φασιστικό), το οποίο μπορεί στις επόμενες εκλογές να βγει στην πρώτη θέση;

Το μεγάλο πρόβλημα του Νετανιάχου δεν είναι μελλοντικό, αλλά σημερινό. Με τη διάσπαση του Λικούντ, το κόμμα του Νετανιάχου είναι τώρα μικρότερο από αυτό του υπουργού Οικονομικών Γιαΐρ Λαπίντ (ΣτΣ πρόκειται για το κεντρώο Γιες Ατίντ). Αλλά και μέσα στο Λικούντ έχει διαμορφωθεί ακροδεξιά πλειοψηφία. Ο Νετανιάχου ως πρόσωπο μπορεί να κερδίσει τις εκλογές, αλλά είναι πιθανό να χάσει σύντομα το κοινοβουλευτικό παιχνίδι. Ο βασικός φόβος του είναι η ένωση της δεξιάς πτέρυγας του Λικούντ με το κόμμα του Λίμπερμαν.

Ποια είναι η αντίδραση της ισραηλινής κοινωνίας απέναντι στο νέο πόλεμο με τους Παλαιστίνιους; Είναι αλήθεια ότι η μεγάλη πλειονότητα των Ισραηλινών τον υποστηρίζει;

Προς το παρόν, η μεγάλη πλειονότητα των Ισραηλινών υποστηρίζει τη στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα. Είναι πολύ ισχυρή αποδοχή των κυβερνητικών επιλογών. Από την άλλη, ισχυροποιείται το στρατόπεδο της ειρήνης. Έχουν οργανωθεί διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στο Τελ Αβίβ, την Ιερουσαλήμ, τη Χάιφα και αλλού. Προγραμματίζουμε επίσης μια μεγάλη διαδήλωση αυτό το Σάββατο. Το κίνημα συνεχίζει τη δράση του παρά το έχει δεχτεί πολλές βίαιες επιθέσεις από ακροδεξιούς εθνικιστές.

Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης

 

Περισσότερα