maximou1230

Σε τρία μέτωπα καθορίζονται οι πολιτικές εξελίξεις

Δημοσιεύτηκε στο Δελτίο Θυέλλης Νο 49

Με τον δεύτερο μήνα του 2018 να βαίνει προς το τέλος του, μάλλον ξεκαθαρίζει το πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθεί η πολιτική ζωή αν όχι μέχρι το τέλος του έτους, τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο. Φαίνεται ότι οι πολιτικές εξελίξεις θα κριθούν σε τρία βασικά μέτωπα: Κλείσιμο μνημονιακού προγράμματος, σκάνδαλο Novartis και Μακεδονικό.

  1. Πώς θα κλείσει τυπικά το μνημονιακό πρόγραμμα;

Τον Αύγουστο λήγει τυπικά το 3ο Μνημόνιο και μαζί με αυτό ολοκληρώνεται το όλο μνημονιακό πρόγραμμα. Κατά τον Αλέξη Τσίπρα (Ενικός, 13/2/2018), «σήμερα βρισκόμαστε όλο και πιο κοντά στο πλέον καθοριστικό σημείο καμπής, τον Αύγουστο του 2018: Τη μέρα που η Ελλάδα θα βγει από τα μνημόνια και θα μπορεί πλέον να στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις και να αξιοποιήσει τις πραγματικές της δυνατότητες.»

Η πραγματικότητα βέβαια είναι αρκετά διαφορετική. Γιατί μπορεί το 3ο Μνημόνιο να λήγει τυπικά τον Αύγουστο, αλλά το μνημονιακό πλαίσιο θα δεσμεύει την Ελλάδα για πολύ μεγάλο διάστημα ακόμα- αν φυσικά δεν ανατραπεί πολιτικά. Ας θυμηθούμε τις δεσμεύσεις που έχουν ήδη αναληφθεί:

  • Έχει ψηφιστεί περικοπή συντάξεων 1,8 δισ. (1% του ΑΕΠ) από την 1η Ιανουαρίου του 2019
  • Έχει ψηφιστεί μείωση του αφορολόγητου ορίου 1,8 δισ. (1% του ΑΕΠ) από 1η Ιανουαρίου του 2020 (μπορεί να επισπευστεί αν δεν πιαστεί ο στόχος του πλεονάσματος).
  • Έχουν συμφωνηθεί πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% έως και το 2022 και 2% από το 2023 έως το 2060 (!).
  • Έχει συμφωνηθεί να γίνεται έλεγχος των οικονομικών στοιχείων της χώρας σε τακτά χρονικά διαστήματα (πιθανό κάθε εξάμηνο).

Σε αυτά πρέπει να προστεθεί ότι ενδεχόμενη ρύθμιση του χρέους θα συνοδευτεί από νέες δεσμεύσεις, πράγμα που ξεκαθάρισε ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέκλινγκ (Καθημερινή, 28/1/2018): «Εάν η Ελλάδα επιθυμεί περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, που σημαίνει ότι οι πιστωτές της θα πρέπει να χορηγήσουν κάτι επιπλέον, τίθεται το λογικό ερώτημα πώς οι χώρες πιστωτές θα ήθελαν να βεβαιωθούν ότι εφαρμόζονται τα συμφωνηθέντα, ότι δεν θα υπάρξει πισωγύρισμα μεταρρυθμίσεων και ότι θα τηρηθούν οι υποσχέσεις σε σχέση με το πρωτογενές πλεόνασμα, με τις μελλοντικές φορολογικές πολιτικές, με τις ιδιωτικοποιήσεις, με τη μείωση των κόκκινων δανείων.» Επομένως, δεν υπάρχει περίπτωση να ανατραπούν μετά τον Αύγουστο του 2018 οι κατευθυντήριες γραμμές που Μνημονίου

Άλλωστε ο ίδιος ο Ευκλείδης Τσακαλώτος (Les Echos, 17/2/2018), μιλώντας για το «μεταμνημονιακό σχέδιο» που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, παραδέχτηκε εμμέσως ότι μόνο οριακές αλλαγές ίσως υπάρξουν (όπως μια αύξηση του κατώτατου μισθού), ενώ σε κάθε περίπτωση το κυβερνητικό σχέδιο δεν θα δυσαρεστήσει τις «αγορές»: «Θα παρουσιάσουμε μέχρι τον Απρίλιο, ένα σχέδιο μεταρρυθμίσεων φιλικό προς την ανάπτυξη, με κοινωνική ευαισθησία. Θα μπορούσε να σημαίνει μία αύξηση του κατώτατου μισθού, όπως έκαναν οι Πορτογάλοι, όμως εξετάζουμε και άλλες ιδέες.. Έτσι, οι επενδυτές θα ξέρουν πού βαδίζουμε»

Με δεδομένη την αδυναμία του συνδικαλιστικού κινήματος να αντιμετωπίσει την εργασιακή ζούγκλα που δημιούργησε το Μνημόνιο (με μέσο καθαρό μισθό μικρότερο από το τακτικό μηνιαίο επίδομα ανεργίας των 360 ευρώ, αμείβεται ένας στους τρεις εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα), δύο φαίνεται να είναι τα σημεία που φαίνεται (τουλάχιστον αυτή τη στιγμή) ότι μπορεί να επιτείνουν την ήδη πολύ μεγάλη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ:

  • Οι δεκάδες χιλιάδες ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί που θα πρέπει να γίνουν μέσα στο έτος για να «εξυγιανθούν» τα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών –οι οποίες παραμένουν «ζόμπι» παρά τον πακτωλό κρατικού χρήματος που έχουν λάβει. Οι πλειστηριασμοί είναι ένα από τα λίγα πεδία όπου η μνημονιακή-κυβερνητική πολιτική συναντάει πραγματικές κοινωνικές αντιστάσεις.
  • Το ενδεχόμενο να κρίνουν οι δανειστές τον Μάιο ότι δεν «βγαίνουν ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% και να αποφασίσουν την αναστολή των κοινωνικών «αντίμετρων» ή και (ακόμα χειρότερα) την επίσπευση κατά ένα χρόνο της περικοπής του αφορολόγητου ορίου. Σε μια τέτοια περίπτωση η κυβέρνηση θα έχει δεχτεί καίριο πολιτικό πλήγμα.

 

  1. Πού θα καταλήξει η έρευνα για το σκάνδαλο Novartis;

Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα για την υπόθεση Novartis, μπορούμε να κάνουμε με αρκετή σιγουριά τρεις παραδοχές:

  • Πρόκειται για μείζον διεθνές σκάνδαλο διαφθοράς. Η πολυεθνική Novarτις δωροδοκούσε συστηματικά αξιωματούχους και γιατρούς για να προωθεί τα προϊόντα της, να πετυχαίνει υψηλές τιμές και να αποκλείει τον ανταγωνισμό.
  • Αποτελεί μια από τις πιο ακραίες εκφράσεις της απανθρωπιάς του σύγχρονου καπιταλισμού. Η πώληση των φαρμάκων σε υψηλές τιμές και ο αποκλεισμός σκευασμάτων με κάθε άλλο παρά επιστημονικά κριτήρια, σημαίνουν στην πραγματικότητα ότι μεγάλος αριθμός ασθενών δεν βρίσκει τη θεραπεία που χρειάζεται.
  • Μια τόσο μεγάλη επιχείρηση διαφθοράς δεν θα μπορούσε να εκτυλιχτεί χωρίς την άμεση εμπλοκή ανώτερων κυβερνητικών αξιωματούχων. Από τη στιγμή που οι τιμές ορίζονται κεντρικά και οι απώλειες για το Δημόσιο υπήρξαν τόσο μεγάλες, δεν γίνεται να πιστέψει κανείς ότι απλώς δωροδοκήθηκαν τα μέλη κάποιων τεχνικών επιτροπών.

Ωστόσο, άλλο το τι είναι προφανές και άλλο το τι μπορεί να αποδειχτεί δικαστικά. Αν δεν προσκομιστούν πειστήρια από μεταφορές χρημάτων σε λογαριασμούς ή άλλο οπτικοακουστικό υλικό, δύσκολα θα μπορεί να φτάσουν στα δικαστήρια οι 10 πολιτικοί (μεταξύ των οποίων και ο Αντώνης Σαμαράς) που κατηγορούνται . Οι καταθέσεις των «προστατευόμενων μαρτύρων» μπορεί να δημιουργούν εντυπώσεις, αλλά δεν αρκούν.

Για τη συνέχεια της υπόθεσης, φαίνεται να υπάρχουν τρία ενδεχόμενα:

  • Εμφανίζονται ατράνταχτα στοιχεία για τους 10, οπότε θα πρέπει να αναμένουμε ανατροπή του πολιτικού σκηνικού, με τη ΝΔ να περιέρχεται σε δεινή θέση.
  • Η έρευνα κλείνει χωρίς να αποδειχτεί τίποτα για τα βασικά πολιτικά πρόσωπα, οπότε η δίωξη καταλήγει σε φιάσκο και μετατρέπεται σε μπούμερανγκ για την κυβέρνηση.
  • Πάμε σε εκλογές με ανοιχτή τη διερεύνηση της υπόθεσης, οπότε η σκανδαλολογία καταλαμβάνει το επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας, με αναπόδεικτες κατηγορίες να εκτοξεύονται προς όλες τις κατευθύνσεις.

Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη ιδεολογική πτυχή του θέματος που δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί. Μιλώντας στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ στις 12 Φεβρουαρίου ο Τσίπρας είπε ότι «αν είχαμε τα 23 δισ. (ΣτΣ από το σκάνδαλο των φαρμακευτικών) ίσως δεν είχαμε μνημόνια». Από αυτήν την αποστροφή του πρωθυπουργού, προκύπτει ένα μείζον ιδεολογικοπολιτικό ζήτημα. Πάντοτε η τρόικα ισχυριζόταν ότι για την ελληνική χρεοκοπία ευθύνονταν οι παθογένειες της χώρας, με προεξάρχουσα τη διαφθορά. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ διατύπωνε την άποψη ότι βασική αιτία υπήρξε η στρεβλή δομή της ευρωζώνης, κυρίως η ανυπαρξία πρόβλεψης για τη μεταβίβαση πόρων από τον πλούσιο Βορρά στον φτωχό Νότο. Τώρα βλέπουμε τον Σ ΥΡΙΖΑ να μετατοπίζεται στην ανάλυση της τρόικα, θεωρώντας τη διαφθορά του ελληνικού πολιτικού συστήματος βασική αιτία της χρεοκοπίας και των μνημονίων. Με αφορμή λοιπόν το σκάνδαλο, η κυβέρνηση κάνει ένα ακόμα αποφασιστικό βήμα στην κατεύθυνση της «υιοθέτησης του Μνημονίου» (δηλαδή της ιδεολογικής αποδοχής του), ικανοποιώντας το τελευταίο μείζον αίτημα των δανειστών.

 

  1. Θα κλείσει το Μακεδονικό;

Το τρίτο μέτωπο που θα κρίνει τις πολιτικές εξελίξεις είναι αυτό του Μακεδονικού. Η αρχική αισιοδοξία ότι μπορεί να φτάσουμε σε συμβιβαστική λύση για το όνομα, σκιάστηκε από τα δύο μεγάλα εθνικιστικά συλλαλητήρια σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Αν και τα συλλαλητήρια δεν μπορούν να συγκριθούν με εκείνα του 1992 (τα οποία άλλωστε είχαν οργανωθεί από τον κρατικό μηχανισμό), εντούτοις, πέτυχαν:

  • να μετατοπίσουν τη Νέα Δημοκρατία σε πιο ακραία εθνικιστική θέση,
  • να αναγκάσουν την κυβέρνηση σε μερική αναδίπλωση, όπως δείχνει η εσπευσμένη προώθηση της υπόθεσης Novartis, προκειμένου να αλλάξει η ατζέντα του δημόσιου διαλόγου,.
  • να επανομιμοποιήσουν σε ορισμένε τμήματα της κοινωνίας τη ναζιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής καθώς και τις ποικιλώνυμες ομάδες της Ακροδεξιάς.

Πάντως την ώρα που σχεδόν το σύνολο των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων συντηρούν το παντελώς ανυπόστατο ζήτημα περί «αλυτρωτισμού του Συντάγματος» της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, η κυβέρνηση Ζάεφ έκανε δύο αποφασιστικά βήματα στην κατεύθυνση της σύγκλιση των δύο χωρών:

  • Αποδέχτηκε ως βάση της λύση τη σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό –δηλαδή το πάγιο αίτημα της Ελλάδας.
  • Μετονόμασε το αεροδρόμιο της χώρας από «Μέγας Αλέξανδρος» σε «διεθνές αεροδρόμιο Σκοπίων», καθώς και την εθνική οδό που οδηγεί στα σύνορα με την Ελλάδα, από «Αλέξανδρος ο Μακεδών» σε «Φιλία».

Εν ολίγοις, τα Σκόπια κάνουν πραγματικές κινήσεις καλής θέλησης, την ώρα που η Αθήνα θέτει ως όρο την αλλαγή του Συντάγματος –κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, για τον Ζάεφ. Η αίσθηση που δίνει το Μαξίμου είναι ότι όταν φτάσει η διαπραγμάτευση στο κρίσιμο σημείο, θα κρίνει τις αντιδράσεις της κοινής γνώμη και αναλόγως θα πράξε, είτε καταλήγοντας σε συμφωνία, είτε υπονομεύοντας με πρόσχημα τον «αλυτρωτισμό». Στην όλη εξίσωση θα πρέπει επίσης να ληφθούν σοβαρά υπόψη τόσο η διακαής επιθυμία ΗΠΑ και ΕΕ για ένταξη της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς, όσο και η επιδίωξη της Ρωσίας να μπλοκάρει αυτήν την ενταξιακή διαδικασία.

Πάντως ανεξαρτήτως της έκβασης της διαπραγμάτευσης, με αφορμή το Μακεδονικό έκανε εκ νέου την εμφάνισή του το ισχυρό κοινωνικό ρεύμα της λαϊκής εθνικιστικής (ακρο)Δεξιάς που αναζητεί πολιτική εκπροσώπηση, μιας και δύσκολα αναγνωρίζει τον εαυτό του στη Νέα Δημοκρατία του Μητσοτάκη. Η δυναμική αυτού του ρεύματος μπορεί να επανακαθορίσει τον πολιτικό χάρτη κατά τρόπο που δεν μπορεί να προβλεφτεί αυτή τη στιγμή.

Σχολιάστε

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Shares