Άραβες και Μπαμπούρ

Ποιος αλήθεια ήταν ο Νάσερ;

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Σεπτέμβριο του 2022.

«Στις διάφορες πτέρυγες οι ασθενείς άκουγαν ραδιόφωνο. Ξαφνικά η μουσική σταμάτησε για μια σημαντική ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία ο στρατός είχε αναλάβει τον έλεγχο της χώρας και ο Φαρούκ δεν ήταν πια βασιλιάς. […] Ξαφνικά καθώς στεκόμαστε εκεί οι ασθενείς όρμησαν έξω από τα δωμάτιά τους φωνάζοντας “Ζήτω η επανάσταση!” Έβλεπα τα ορθάνοιχτα στόματά τους, τα χέρια τους να κουνιούνται στον αέρα, τα κουρελιασμένα πουκάμισα τους να κυματίζουν. Ήταν λες και τα πτώματα στην αίθουσα ανατομίας είχαν αναστηθεί ξαφνικά και φώναζαν “Ζήτω η επανάσταση!”»

(περισσότερα…)

Περισσότερα

Αίγυπτος: αιματηρή καταστολή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας

rabaa1Από την Εποχή της 1/9/2013

Τελικά η Αίγυπτος δεν μπόρεσε να αποφύγει την αιματοχυσία. Η επέμβαση των δυνάμεων ασφαλείας στις 14 Αυγούστου για τη διάλυση των συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας  που είχε οργανώσει η Μουσουλμανική Αδελφότητα, οδήγησε σε λουτρό αίματος. Οι νεκροί σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις έχουν ξεπεράσει τους 800 και ίσως στην πραγματικότητα να είναι πολύ περισσότεροι. Η ΜΚΟ Human Rights Watch εκτίμησε ότι πρόκειται για «το πιο σοβαρό περιστατικό παράνομων μαζικών δολοφονιών στη σύγχρονη Ιστορία της Αιγύπτου». Στην ανακοίνωση της η οργάνωση, που έκανε επιτόπια έρευνα, επισημαίνει ότι ενώ αληθεύουν οι ισχυρισμοί των αρχών ασφαλείας ότι μέσα στις συγκεντρώσεις υπήρχαν ένοπλοι που πυροβόλησαν εναντίον των αστυνομικών, το συγκεντρωμένο πλήθος στην πλειονότητά του ήταν ειρηνικό. Όπως το συνηθίζει άλλωστε, η αιγυπτιακή αστυνομία χρησιμοποίησε πραγματικά πυρά για τη διάλυση των διαδηλωτών, χωρίς να πάρει κανένα μέτρο για την προστασία των ανθρώπινων ζωών. Η άθλια διακυβέρνηση του Μόρσι και της Αδελφότητας, η συστηματική άσκηση βίας και βασανιστηρίων σε βάρος των πολιτικών αντιπάλων της, η φασιστική δράση των Αδελφών σε βάρος των Κοπτών, οι εμπρησμοί δεκάδων εκκλησιών, καθώς και οι επιθέσεις εναντίον αστυνομικών που μετράνε και αυτοί δεκάδες νεκρούς, μπορούν να δικαιολογήσουν την άσκηση βίας σε βάρος της Αδελφότητας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να καταστήσουν θεμιτή μιας τέτοιας έκτασης σφαγής.

Τι προηγήθηκε

Πριν φτάσουμε στην αιματοχυσία της 14ης Αυγούστου, είχαν προηγηθεί 45 ημέρες καταιγιστικών πολιτικών εξελίξεων. Στις 30 Ιουνίου, ένα χρόνο μετά την άνοδο του Μόρσι στην εξουσία,  εκατομμύρια πολιτών κατακλύζουν τους δρόμους της Αιγύπτου, στην πιο μαζική κινητοποίηση που γνώρισε ποτέ η χώρα. Το βασικό αίτημα των διαδηλωτών ήταν η άμεση παραίτηση του προέδρου. Το έναυσμα για αυτό το πρωτοφανές λαϊκό ξέσπασμα το έδωσε το κίνημα Ταμαρόντ (Εξέγερση-Ανταρσία), το οποίο τις προηγούμενες εβδομάδες είχε ξεκινήσει καμπάνια συλλογής υπογραφών για την αποπομπή του Μόρσι, καταφέρνοντας τελικά να μαζέψει το απίστευτο νούμερο των είκοσι δύο εκατομμυρίων υπογραφών. Το Ταμαρόντ αποτελείται κατά κύριο λόγο από νεολαίους που δεν συμμετέχουν σε κάποιο πολιτικό κόμμα και ιδεολογικά κινούνται στο χώρο του νασερισμού. Με την αναπάντεχη παρουσία του κατάφερε να εκφράσει κινηματικά τη διογκούμενη λαϊκή δυσαρέσκεια για τη διακυβέρνηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Η πολιτική κατάρρευση της Αδελφότητας

Στον ένα χρόνο της παραμονής της στην εξουσία, η Αδελφότητα κατάφερε να στρέψει εναντίον της σχεδόν τους πάντες, με την εξαίρεση ίσως των ΗΠΑ και της ΕΕ. Επιλέγοντας, στο εσωτερικό, τον συμβιβασμό με το στρατό και την οικονομική ελίτ, ευθυγραμμιζόμενη ταυτόχρονα, στο εξωτερικό, με τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ, η Αδελφότητα δεν προχώρησε σε καμία πραγματική μεταρρύθμιση σε ό,τι αφορούσε την κοινωνική δικαιοσύνη, τις πολιτικές ελευθερίες, καθώς και την ανεξαρτησία της Αιγύπτου. Η γενική αίσθηση ήταν ότι τίποτα δεν άλλαξε με τον Μόρσι.
Επιπλέον, οι κινήσεις στην κατεύθυνση της μονοπώλησης της εξουσίας, η επιχείρηση ισλαμοποίησης της κοινωνίας (απείρως πιο δειλή βέβαια σε σχέση με όσα έκαναν το 1979 στο Ιράν οι αγιατολάχ…), καθώς και η βάναυση καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων δημιούργησαν το έδαφος για την αντισυσπείρωση των ετερόκλητων δυνάμεων της αντιπολίτευσης και την αποστασιοποίηση εκείνων των συντηρητικών πολιτών που είχαν δει στην Αδελφότητα μια δύναμη ήπιας μετάβασης από το καθεστώς Μουμπάρακ στη δημοκρατία. Τέλος, η ανικανότητα των Αδελφών στη διαχείριση της εξουσίας (έκδηλη στα ζητήματα των σχέσεων με την Αιθιοπία και το Σουδάν) σε συνδυασμό με τη βαθιά οικονομική κρίση, οδήγησαν την κυβέρνηση Μόρσι στην πολιτική απομόνωση.

Γιατί κινήθηκε ο στρατός

Στις 3 Ιουλίου ο αιγυπτιακός στρατός, υπό την ηγεσία του στρατηγού Αμπντέλ Φατάχ Σαΐντ Ελ Σίσι, ανέτρεψε την εκλεγμένη κυβέρνηση και συνέλαβε τον πρόεδρο Μόρσι. Η κίνηση αυτή του στρατού χαιρετίστηκε από τα εκατομμύρια που βρίσκονταν στους δρόμους καθώς και από όλες τις πολιτικές δυνάμεις πλην της Αδελφότητας -των σαλαφιτών του κόμματος Νουρ συμπεριλαμβανομένων. Το ερώτημα είναι βέβαια γιατί κινήθηκε ο στρατός, αφού ο Μόρσι δεν είχε αμφισβητήσει τα σκανδαλώδη προνόμια του: ο στρατηγός Σίσι ήταν και υπουργός Άμυνας, οι επιχειρήσεις του στρατού, που μπορεί να φτάνουν και το 40% της αιγυπτιακής οικονομίας, δεν είχαν πειραχτεί, και κανένας στρατιωτικός δεν είχε διωχτεί για τις δολοφονίες διαδηλωτών κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής διακυβέρνησης.
Κατ’ αρχάς, ο στρατός άρπαξε τη μοναδική ευκαιρία που του έδωσε ο λαϊκός ξεσηκωμός για να επανέλθει στο πολιτικό προσκήνιο και να ξαναβρεί την πολιτική νομιμιμοποίηση που είχε χάσει κατά την περίοδο που ακολούθησε την πτώση του Μουμπάρακ, όταν κυβέρνησε το Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων. Η εικόνα που δημιουργήθηκε ήταν ότι ο στρατός στάθηκε στο πλάι του αγωνιζόμενου λαού, αρωγός των αιτημάτων του κι εγγυητής της εθνικής ενότητας. Επιπλέον, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, οι στρατιωτικοί  είχαν αρχίσει να ανησυχούν βλέποντας ότι η σύμπλευση της Αδελφότητας με τις ΗΠΑ σε συνδυασμό με τις κινήσεις της στην κατεύθυνση της μονοπώλησης της εξουσίας, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάδειξη ενός νέου συσχετισμού εξουσίας, όπου ο στρατός θα ήταν πολιτικά αποδυναμωμένος.

Η Σαουδική Αραβία εναντίον του Μόρσι

Στην ανησυχία του στρατού ήρθε να προστεθεί και η αντίθεση της Σαουδικής Αραβίας στην ανάδειξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε ηγεμονική δύναμη του αραβικού κόσμου. Μετά τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης, η Αδελφότητα βρέθηκε στην κυβέρνηση σε Αίγυπτο, Λιβύη και Τυνησία. Στην Τουρκία ήταν έτσι κι αλλιώς, και στη Συρία αποτελεί βασική δύναμη της ένοπλης αντιπολίτευσης. Αυτή η εκρηκτική άνοδος συνδυαζόμενη με την αμερικάνικη συμμαχία, δημιουργούσε μια νέα κατάσταση στον αραβικό κόσμο, την οποία ορισμένοι ονόμαζαν pax islamica americana. Στο πλαίσιο της «ισλαμοαμερικανικής ειρήνης» ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας θα ήταν εκ των πραγμάτων υποβαθμισμένος. Η στάση της Σαουδικής Αραβίας είχε βαρύνουσα σημασία όχι μόνο σε ό,τι αφορούσε την υποστήριξη των αραβικών χωρών στην ανατροπή Μόρσι, αλλά και σε ό,τι αφορούσε, στο εσωτερικό, τη στάση του σαλαφίτικου κόμματος Νουρ. Υπενθυμίζεται ότι η Σαουδική Αραβία αποτελεί τον βασικό χρηματοδότη του Νουρ.
Εν ολίγοις, η Μουσουλμανική Αδελφότητα βρέθηκε να έχει απέναντι την πλειονότητα της κοινωνίας, το στρατό, όλες τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, καθώς και τη Σαουδική Αραβία με τον πακτωλό πετροδολαρίων.

Πογκρόμ εναντίον των Αδελφών

Κατά συνέπεια, δεν πρέπει να εκπλήσσει το ότι οι αντιδράσεις στην ανατροπή Μόρσι και τη σφαγή της 14ης Αυγούστου δεν ήταν πάρα πολύ μαζικές. Η Αδελφότητα κατάφερε να κινητοποιήσει δεκάδες χιλιάδες κόσμου, αριθμός όμως που υπολείπονταν καταφανώς των εκατομμυρίων που βγήκαν στους δρόμους στις 30/6. Με δεδομένες λοιπόν την πολιτική απομόνωση της Αδελφότητας και τις όχι εντυπωσιακές κινητοποιήσεις υπέρ του Μόρσι, ο στρατός βρήκε την ευκαιρία να καταστείλει αιματηρά τους ισλαμιστές διαδηλωτές, καθώς και να προχωρήσει σε ένα πραγματικό πογκρόμ σε βάρος των Αδελφών. Με προεξάρχοντες τον Ανώτατο Οδηγό της Αδελφότητας Μοχάμεντ Μπαντί και τον ανατραπέντα πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι, η πλειονότητα της ηγεσίας της οργάνωσης βρίσκεται στη φυλακή και αντιμετωπίζει βαρύτατες κατηγορίες για δολοφονίες. Μαζί με τους ηγέτες τους, στη φυλακή βρίσκονται και χιλιάδες απλά μέλη των Αδελφών. Το πογκρόμ που εκτυλίσσεται, φέρνει στο νου τόσο την αντιπαράθεση του στρατού με τους ισλαμιστές τις δεκαετίες ’80 και ’90, όσο και τον αιματηρό τρόπο με τον οποίο συνέτριψε ο Νάσερ την Αδελφότητα το 1953.

Οι προοδευτικοί σύμμαχοι του στρατού

Σε όποιον δεν είναι εξοικειωμένος με τον αραβικό κόσμο φαντάζει παράξενο ότι σε αυτή τη φάση το στρατό υποστηρίζουν είτε άμεσα είτε έμμεσα (διά της μονομερούς αντίθεσης στην Αδελφότητα) μια σειρά από προοδευτικές δυνάμεις της αιγυπτιακής κοινωνίας. Κατ” αρχάς, στη μεταβατική κυβέρνηση υπό την προεδρία του επικεφαλής του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου Άντλι Μανσούρ, συμμετείχαν προσωπικότητες της Κεντροαριστεράς όπως ο νομπελίστας Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, ο οποίος όμως παραιτήθηκε από την αντιπροεδρία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αστυνομική επιχείρηση της 14ης Αυγούστου. Το κίνημα Ταμαρόντ τάχθηκε σχεδόν απόλυτα στο πλευρό του στρατού, ενώ ο αριστερός νασερικός Χαμντίν Σαμπάχι, ο οποίος είχε έλθει τρίτος στις προεδρικές εκλογές, επέρριψε τις ευθύνες για τη βία στη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Από τη μεριά της η Σοσιαλιστική Λαϊκή Συμμαχία, υιοθέτησε πιο συγκρατημένη στάση, κάνοντας όμως έκκληση για να τεθεί εκτός νόμου η Αδελφότητα και να κατασχεθεί η περιουσία της. Στον αντίποδα αυτών των τοποθετήσεων, η σημαντική οργάνωση Κίνημα 6ης Απρίλη καθώς και οι Επαναστάτες Σοσιαλιστές κατήγγειλαν τον στρατό, χωρίς βέβαια να υποστηρίξουν την Αδελφότητα.
Οι προοδευτικοί Αιγύπτιοι που στήριξαν τον στρατό, αναγνώρισαν στην Αδελφότητα έναν πολύ πιο σοβαρό πολιτικό κίνδυνο από αυτόν που αντιπροσωπεύουν οι στρατιωτικοί. Όντας τα βασικά θύματα της καταστολής κατά την περίοδο της διακυβέρνησης Μόρσι και φοβούμενοι την πιθανότητα ενός θρησκευτικού απολυταρχισμού, επέλεξαν το στρατό ως το μικρότερο κακό. Στο προσεχές μέλλον θα διαπιστώσουμε αν ευσταθεί η εκτίμησή τους ότι η πολιτική ενδυνάμωση του στρατού θα αποδειχτεί εφήμερη. Προς το παρόν, όσα συμβαίνουν, με πρώτη και κύρια την αποφυλάκιση του Μουμπάρακ, μοιάζουν με παλινόρθωση του παλαιού καθεστώτος.

Γιάννης Αλμπάνης

 

 

 

Περισσότερα

Αίγυπτος: Νέο επαναστατικό κύμα, χωρίς όμως εναλλακτική πολιτική λύση

Tahrir

Από την Εποχή της 7/7/2013

Τις τελευταίες μέρες, η Αίγυπτος ήρθε και πάλι στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής. Οι διαδηλώσεις εκατομμυρίων Αιγυπτίων που ζητούσαν την παραίτηση του ισλαμιστή προέδρου Μόρσι, οδήγησαν σε βαθιά πολιτική κρίση. Από τη μια μεριά ο πρόεδρος δεν παραιτούταν, και από την άλλη, οι διαδηλωτές δεν εγκατέλειπαν τους δρόμους.Τελικά επενέβη ο στρατός και καθαίρεσε τον εκλεγμένο, πλην κοινωνικά απονομιμοποιημένο, πρόεδρο. Ο αιγυπτιακός στρατός βέβαια μόνο υπερασπιστής της δημοκρατίας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Όχι μόνο υπήρξε ο βασικός πυλώνας του δικτατορικού καθεστώτος Μουμπάρακ, αλλά και όταν ανέλαβε απ’ ευθείας τα ηνία, τον Φλεβάρη του 2011, κυβέρνησε με απολύτως αυταρχικό τρόπο. Η Εποχή συζήτησε για τα τελευταία γεγονότα με τον Μουσταφά Μόχι, δημοσιογράφο στο site της εφημερίδας Al Masry Al Youm.

 
Θεωρείς ότι τα τελευταία γεγονότα (πρωτοφανής λαϊκή κινητοποίηση, επέμβαση του στρατού, ανατροπή του προέδρου Μόρσι) αποτελούν νίκη για το αιγυπτιακό επαναστατικό κίνημα;

 
Ζούμε μια πολύ μπλεγμένη κατάσταση. Ενώ οι δρόμοι είναι γεμάτοι από κόσμο και έχει ξεσπάσει ένα καινούργιο επαναστατικό κύμα, ο λαός καλεί και πάλι το στρατό να διώξει τον Μόρσι. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση, δεν υπάρχει κανένας πολιτικός φορέας που να εκπροσωπεί τα λαϊκά συμφέροντα. Εκτιμώ ότι ο περισσότερος κόσμος που διαδηλώνει δεν επιθυμεί μια στρατιωτική διακυβέρνηση, όπως συνέβη μετά την πτώση του Μουμπάρακ. Αυτό που ο κόσμος ζήτησε από το στρατό ήταν να γίνει ο καταλύτης της ανατροπής του Μόρσι. Όμως είναι προφανές ότι αυτό το καινούργιο επαναστατικό κύμα αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους. Ο πρώτος είναι ο στρατός, που μπορεί να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία για να ξαναπάρει την εξουσία. Ο δεύτερος είναι η δεξιά αντιπολίτευση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης και πολύ παράξενος είναι και πολύ εύθραυστος. Αποτελείται από τους επαναστάτες, τη δεξιά, την αστυνομία, το στρατό, το δικαστικό σύστημα κ.α. Όπως είναι προφανές, η δεξιά, ο στρατός και η αστυνομία δεν θέλουν την επίτευξη κανενός από τους στόχους της Επανάστασης της 25ης Γενάρη 2011 (ΣτΣ πρόκειται για τον λαϊκό ξεσηκωμό με επίκεντρο την Ταχρίρ που οδήγησε στην πτώση του Μουμπάρακ). Από την άλλη πλευρά, ο κόσμος που διαδηλώνει δεν πρόκειται να δεχτεί τίποτα λιγότερο από τα αιτήματα της 25ης Γενάρη.

 
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σου για το επόμενο διάστημα; Θα είναι μια πραγματικά μεταβατική περίοδος μέχρι τις εκλογές ή μια νέα εποχή στρατιωτικής εξουσίας με προσωπείο μια πολιτική κυβέρνηση μαριονετών;

 
Δεν πιστεύω ότι θα επαναληφθούν όσα συνέβησαν μετά την πτώση του Μουμπάρακ, όταν κυβερνούσε το Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων (SCAF). Ούτε είναι πολύ πιθανό να έχουμε μια κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Μπαραντέι (ΣτΣ η συνέντευξη δόθηκε τηλεφωνικά την Πέμπτη το βράδυ), μιας και με αυτήν την επιλογή διαφωνεί το σαλαφίτικο ισλαμιστικό κόμμα Αλ Νουρ, ένας από τους πιο ισχυρούς πόλους της αντιπολίτευσης (ΣτΣ το Νουρ είναι ακόμα θρησκόληπτο ακόμα και από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα). Το Νουρ μάλιστα δεν θέλει την κατάργηση του Συντάγματος, αλλά την τροποποίησή του. Γι’ αυτό άλλωστε στη χτεσινή ανακοίνωσή του ο στρατός έκανε λόγο για αναστολή του Συντάγματος και όχι κατάργησή του. Θα το τροποποιήσουν, αλλά δεν θα γράψουν καινούργιο Σύνταγμα. Όπως ήδη είπα, ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης είναι πολύ εύθραυστος και πολύ σύντομα θα μπει σε κρίση. Από τη μεριά του, το επαναστατικό κίνημα θα πρέπει να επιμείνει στα αιτήματά του με πολύ καθαρό τρόπο: θέλουμε πολιτικές ελευθερίες και κοινωνική δικαιοσύνη, αυξήσεις στους μισθούς, αλλαγή του φορολογικού συστήματος και παύση των συνομιλιών με το ΔΝΤ, μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία και το δικαστικό σύστημα, τιμωρία των εγκλημάτων που έκαναν οι κυβερνήσεις του Μουμπάρακ και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

 
Πώς θα μπορούσε να εξηγηθεί η κατάρρευση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ένα μόλις χρόνο μετά τη θριαμβευτική εκλογή Μορσι;

 
Από τον Νοέμβριο του 2011, όταν κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές, η Αδελφότητα δεν έκανε τίποτα για να βελτιώσει τη ζωή του λαού και να υλοποιήσει τα αιτήματα της επανάστασης. Όλη της η προσοχή στράφηκε στο πώς θα επιτύγχανε ένα συμβιβασμό με το στρατό, την αστυνομία και τον κρατικό μηχανισμό, το πώς δηλαδή το κράτος θα λειτουργούσε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, αλλά κάτω από τις διαταγές των Αδελφών. Σε ό,τι αφορά τώρα την οικονομία, ακολούθησαν την ίδια νεοφιλελεύθερη πολιτική με τον Μπουμπάρακ, η οποία κάνει την πλειοψηφία των πολιτών να υποφέρει. Το τελευταίο διάστημα η Αίγυπτος πέρασε μια από τις χειρότερες ελλείψεις καυσίμων στην Ιστορία της, με ατέλειωτες ουρές αυτοκινήτων στα πρατήρια και συνεχείς διακοπές ρεύματος. Από τον περασμένο Ιούνιο, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 8 δις δολάρια. Εν ολίγοις, η κυβέρνηση Μόρσι δεν άλλαξε απολύτως τίποτα προς όφελος του λαού. Γι’ αυτό και μέσα σε ένα χρόνο εξατμίστηκε η δημοτικότητα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και του Μόρσι.

 
Γιατί ο στρατός δεν επιδίωξε τον συμβιβασμό με την Αδελφότητα;

 
Αρχικά αυτό έκανε, αλλά την εγκατέλειψε όταν κατάλαβε ότι το πλοίο άρχισε να βουλιάζει.

 
Πολλοί στην Ευρώπη αναρωτιούνται για ποιο λόγο η επαναστατική νεολαία (ΣτΣ με τον όρο αυτό αναφερόμαστε στους νεολαίους που έπαιξαν κεντρικό ρόλο στα γεγονότα της Ταχρίρ και του τους οποίους δεν πρέπει να ταυτίζουμε με την Αριστερά) και η Αριστερά προχώρησαν σε μια τόσο πλατιά συμμαχία, ακόμα και με ανθρώπους του Μουμπάρακ όπως ο Αμρ Μούσα.

 
Είναι πολύ έντονος ο διάλογος στο εσωτερικό του επαναστατικού χώρου σχετικά με τη σκοπιμότητα αυτής της συμμαχίας. Μάλιστα αρκετοί επαναστάτες την απορρίπτουν. Το πρόβλημα είναι ότι μέσα στην αντιπολίτευση, η οποία σε μεγάλο βαθμό ελέγχεται από συντηρητικές δυνάμεις, η επαναστατική πτέρυγα είναι αδύναμη. Το ερώτημα λοιπόν που τέθηκε στους επαναστάτες είναι αν θα συμμετάσχουν στο καινούργιο επαναστατικό κύμα. Αποφάσισαν να το κάνουν με στόχο να διαμορφωθούν οι όροι για μια νέα συμμαχία, χωρίς τις συντηρητικές δυνάμεις αυτή τη φορά. Δεν συμμετέχουν λοιπόν όλοι οι επαναστάτες και οι αριστεροί στη συμμαχία με τον Μούσα, αλλά όλοι παίρνουν μέρος στις μεγάλες κινητοποιήσεις. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση που αρχίζει πάλι η αλλαγή του χάρτη των συμμαχιών.

 
Η καμπάνια Ταμαρόντ (Εξέγερση) που ξεκίνησε τη συλλογή υπογραφών για την ανατροπή του Μόρσι (τελικά μάζεψε 22 εκατομμύρια) κι έδωσε το έναυσμα για τον ξεσηκωμό, ήταν μια πρωτοβουλία των πολιτικών δυνάμεων ή μια αυθόρμητη κίνηση κάποιων επαναστατών νεολαίων;

 
Οι τρεις βασικοί εκπρόσωποι του Ταμαρόντ είναι νασερικοί, που δεν ανήκαν σε κάποιο κόμμα. Αλλά στη συλλογή των υπογραφών συμμετείχαν οι πάντες: η επαναστατική νεολαία, οι φιλελεύθεροι, τα κόμματα του Ελ Μπαραντέι (κεντροαριστερά) και του Σαμπάχι (αριστεροί νασερικοί), η Σοσιαλιστική Λαϊκή Συμμαχία. Δεν επρόκειτο για κάποια συγκεντρωτικά διαρθρωμένη καμπάνια. Η κάθε ομάδα δούλευε μόνη της για το μάζεμα των υπογραφών και απλά τις έστελνε στο τέλος στο κεντρικό γραφείο.

 
Πώς πιστεύεις ότι θα εξελιχθεί το κύμα καταστολής σε βάρος της Αδελφότητας;

 
Αυτή τη στιγμή φοβόμαστε την ένταση της καταστολής σε βάρος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και ιδιαίτερα της νεολαίας της. Βέβαια, δεν είναι καθόλου εύκολο να υπερασπιστεί κανείς από θέση αρχής τα δικαιώματα των Αδελφών μέσα στο κλίμα που έχει δημιουργηθεί. Ο πολύς κόσμος υποστηρίζει τα μέτρα καταστολής σε βάρος της Αδελφότητας και μόνο κάποιοι επαναστάτες επισημαίνουν τους πολύ μεγάλους κινδύνους που αυτά αντιπροσωπεύουν. Ωστόσο, δεν εκτιμώ ότι ο στρατός θα θέσει εκτός νόμου το Κόμμα Ελευθερίας και Δικαιοσύνης (ΣτΣ πρόκειται για το πολιτικό κόμμα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας), μιας και δεν θα θελήσει να διαταράξει τις σχέσεις του με το σλαφίτικο κόμμα Νουρ με το οποίο τώρα συνεργάζεται.

 
Γιατί το Νουρ υποστηρίζει τώρα τον στρατό ενώ μόλις πριν λίγους μήνες αποτελούσε βασικό σύμμαχο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας;

 
Από ένα σημείο και μετά το Νουρ συνειδητοποίησε ότι ο Μόρσι δεν θα άντεχε για πολύ και ο κόσμος θα ξεσηκωνόταν. Έτσι άρχισαν να παίρνουν αποστάσεις από την Αδελφότητα. Βήμα-βήμα διαφοροποιούνταν από τον Μόρσι, μέχρι που έφτασαν στο σημείο να του ζητήσουν να σχηματίσει καινούργια κυβέρνηση μαζί με την αντιπολίτευση. Αλλάζοντας πολιτική, διέσωσαν τους εαυτούς τους και μπόρεσαν να μείνουν μέσα στο πολιτικό παιχνίδι. Δεν πιστεύω ότι θα μπορέσουν να καταλάβουν πλήρως το χώρο που είχε η Αδελφότητα, αλλά είναι πολύ πιθανό να αποκομίσουν οφέλη. Αν είχαν μείνει με τον Μόρσι, θα είχαν καταρρεύσει μαζί του.

 
Είμαστε κοντά στο τέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας;

 
Για μεγάλο διάστημα η Αδελφότητα θα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση. Οι περισσότεροι ηγέτες της έχουν συλληφθεί, πράγμα που δημιουργεί σύγχυση σε όλη την οργάνωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις τελευταίας είκοσι τέσσερις ώρες κανένας εκπρόσωπος της Αδελφότητας δεν έχει κάνει καμία δήλωση. Το βασικό όμως είναι ότι πλέον δεν είναι καθόλου δημοφιλείς. Στα μάτια του κόσμου αποτελούν ένα μοντέλο αποτυχίας.

 
Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

There is a new culture of resistance in Egypt

2012-11-27T140403Z_01_GHA04_RTRIDSP_3_EGYPT

Kristin Jankovski is a German journalist who lives in Egypt. She has been closely watching Egyptian since its early beginnings. The interview was published by the Greek leftist newspaper Epohi on February 10

You are 3 years now in Cairo and you have witnessed the revolutionary movement since its beginnings. What is new and what remains the same in the current mobilizations?

Egypt is facing now a new culture of resistance which starts from having an open and free discussion in the street cafes and ending up with burning police cars. Before the 25th of January Revolution most of the Egyptians were scared to talk about politics or they just stayed away from these things. Opposition and anti-government protests got oppressed. The uprising changed a lot in the country. The social networks are a perfect tool to organize demonstrations. Since the 25th of January 2011 people get more and more connected to each other. They share opinions, they argue. They mobilize in facebook-groups, they meet each other at the protests, they are still sharing the same demands. In the beginning of the uprising the Egyptians started to find comrades. A lot of new and small parties were established which are able to mobilize their members. More and more facebook-groups are appearing which are standing for different demands. Most of the demonstrator are not following a political leader or an ideological thinker. Their growing and unstoppable anger is the main engine for the mobilization.

Why so many and so angry people get in to the street? I have read a piece of yours in which your focus was on mass poverty…

Bread, freedom, social justice – these are the demand of the 25th of January Revolution. Till now these demands are not fulfilled. The government seems to be dysfunctional. It is not able to provide the population with basic needs. The economy is in bad conditions. Half of the population is fighting for the daily survival. Life is hard in Egypt. And most of the people are tired and sick of it. The gap between the rich and the poor is immense. Prices are rising. The rule of law and justice seem to not existing in the country. People are disappointed by the government which has done nothing to transform Egypt into a democratic state. Nor it has done anything to fulfill the revolutionary demands. Instead it is oppressing anti-government demonstrations. Activists get kidnapped, tortured, killed. Women get badly harassed and raped at Tahrir square. NGOs and activists are blaming the government for hiring men to attack women. And unemployment and poverty are main reasons why people go down to the streets. They demand a better life in freedom and dignity.

But why so much violence and so many people killed?

Some Egyptians are ready to fight. They don’t fear security forces anymore. The police Is using strong teargas, rubber bullets and even live-ammunition to dissolve the protests. Demonstrators get killed by security forces. The state seems to have no proper solution for solving the domestic problems. So they are repressing and threatening the Egyptians. Since decades most of the population feel offended and they got treated incorrectly by the state. Now they express these emotions in anger and violent behavior. It is a psychological reaction. There are two strong forces standing in front of each other. Firstly the security forces which are defending brutally the current system. And the demonstrators which are fighting against that systems. Both sides want to survive. Both sides are having a life-instinct which made them using violence to defend themselves.

Western media made h huge coverage of the emergence of the Egyptian black block. Is black block so important? Ideologically is ti similar to the European black block?

As we know the western media likes to blow up news. The Egyptian black bloc Is not following a political party, it Is not following an ideological thinker. It appeared at the 25th of January 2013 for the first time. The want to fight against the government with violent actions. They block roads, burn public property, they throw Molotov-cocktails. It has groups in different governorates . Till now the Egyptian black bloc is not having the same importance like the European black bloc. Most of the members of the Egyptian black bloc are young men. The possibility is very high that the black bloc will play a big role in the upcoming protests.

And what about National Salvation Front? Does it really express the spirit of the burning streets?

No, the Salvation Front is too far away from the streets. It main leaders are Mohamed El-Baradei, Hamdeen Sabbahi and Amr Moussa. Old men with gray hair. Nor they are representing the revolutionary youth neither they are able to find a voice for the workers which are suffering the most under the current economical system.

Could-it be any way-out of today’s impasse? A military intervention is-it possible?

There is always a way out. It is the duty of the Egyptian people to work on Egypt’s future. Perspectives for the country’s transformation should find their way into public discussions. The grow of the consciousness has began and it will grow much bigger in the next years. It is the duty of the Egyptians to find a way out. Everything is possible in Egypt. Even a military intervention.

The interview was given to Yannis Almpanis

Περισσότερα

Κριστίν Τζανκόβσκι: Στην Αίγυπτο έχει αναπτυχθεί μια νέα κουλτούρα αντίστασης

2012-11-27T140403Z_01_GHA04_RTRIDSP_3_EGYPT


Από την Εποχή της 10/2/2012

Η γερμανίδα ακτιβίστρια Κριστίν Τζανκόβσκι ζει τα τελευταία χρόνια στην Αίγυπτο και παρακολουθεί στενά το αιγυπτιακό επαναστατικό κίνημα. Άρθρα της για τα λαϊκές κινητοποιήσεις της Ταχρίρ έχουν δημοσιευτεί σε γερμανικά έντυπα ευρείας κυκλοφορίας. Η Εποχή έκανε μια συζήτηση μαζί για τις τελευταίες διαδηλώσεις ενάντια στον πρόεδρο Μόρσι και την κυβέρνηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Ζείτε εδώ και τρία χρόνια στο Κάιρο και έχετε παρακολουθήσει από κοντά όλη την πορεία του Αιγυπτιακού επαναστατικού κινήματος. Στις τωρινές κινητοποιήσεις, τι είναι καινούργιο και τι παραμένει το ίδιο σε σχέση με το παρελθόν;

Στην Αίγυπτο έχει αναπτυχθεί μια νέα κουλτούρα αντίστασης, η οποία ξεκινάει από το άνοιγμα ελεύθερων και ανοιχτών συζητήσεων στα καφενεία της γειτονιάς και καταλήγει στην πυρπόληση αστυνομικών αυτοκινήτων. Πριν τις 25 Γενάρη 2011 (την ημέρα που ξεκίνησε η επανάσταση ενάντια στον Μουμπάρακ), οι περισσότεροι Αιγύπτιοι φοβούνταν να μιλήσουν για την πολιτική ή απλά κρατιούνταν μακριά από αυτά τα πράγματα. Οι αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες της αντιπολίτευσης καταστέλλονταν. Οξεσηκωμόςάλλαξεπολλάσεαυτήτηχώρα. Τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν τέλειο εργαλείο για την οργάνωση των διαδηλώσεων. Από τις 25 Γενάρη και μετά, οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους όλο και πιο πολύ, μοιράζονται απόψεις, διαφωνούν. Κινητοποιούνται μέσω ομάδων του facebook, συναντιούνται στις διαδηλώσεις, συνεχίζουν να έχουν τα ίδια αιτήματα. Στην αρχή του ξεσηκωμού οι Αιγύπτιοι άρχισαν να βρίσκουν συντρόφους. Εμφανίστηκαν πολλές νέες μικρές ομάδες που μπορούσαν να κινητοποιούν τα μέλη τους. Οι περισσότεροι διαδηλωτές πάντως δεν ακολουθούν κάποιον πολιτικό ηγέτη ή μια ιδεολογική γραμμή. Ο αυξανόμενος και ασταμάτητος θυμός τους αποτελεί το βασικό μηχανισμό της κινητοποίησης.

Γιατί τόσοι πολλοί και τόσο θυμωμένοι άνθρωποι κατεβαίνουν στους δρόμους; Διάβασα ένα άρθρο σας που δίνατε έμφαση στο ζήτημα της φτώχειας..

Ψωμί, ελευθερία, κοινωνική δικαιοσύνη, αυτά είναι τα αιτήματα της επανάστασης της 25ης Γενάρη. Μέχρι τώρα αυτά τα αιτήματα δεν έχουν ικανοποιηθεί. Ηκυβέρνησηφαίνεταιδυσλειτουργική. Δεν είναι ικανή να παράσχει στον πληθυσμό τα απαραίτητα για να καλύψει τις βασικές ανάγκες του. Η οικονομία βρίσκεται σε κακή κατάσταση και ο μισός πληθυσμός παλεύει για την καθημερινή επιβίωση. Στην Αίγυπτο η ζωή είναι σκληρή και ο περισσότερος κόσμος το έχει βαρεθεί αυτό. Το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς είναι τεράστιο και τιμές συνεχώς ανεβαίνουν. Το κράτος δικαίου και η Δικαιοσύνη φαίνεται να μην υπάρχουν σε αυτήν τη χώρα. Ο λαός είναι δυσαρεστημένος από την κυβέρνηση που δεν έκανε τίποτα για να μετασχηματίσει την Αίγυπτο σε δημοκρατικό κράτος και να ικανοποιήσει τα επαναστατικά αιτήματα. Αντιθέτως, καταστέλλει τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Ακτιβιστέςαπάγονται, βασανίζονται, δολοφονούνται. ΓυναίκεςκακοποιούνταιάγριακαιβιάζονταιστηνΤαχρίρ. ΜΚΟ και ακτιβιστές κατηγορούν την κυβέρνηση προσλαμβάνουν άντρες για να επιτίθενται στις γυναίκες. Σε γενικές γραμμές, η φτώχεια και η ανεργία συνιστούν τους βασικούς λόγους για τους οποίους ο κόσμος κατεβαίνει στους δρόμους. Διεκδικούν καλύτερη ζωή με ελευθερία και αξιοπρέπεια.

Αλλά γιατί τόση πολλή βία και τόσοι νεκροί;

Αρκετοί Αιγύπτιοι είναι έτοιμοι να παλέψουν και δεν φοβούνται πλέον την αστυνομία. Για να διαλύσουν τις διαδηλώσεις, οι αστυνομικές δυνάμεις χρησιμοποιούν δακρυγόνα, σφαίρες με περίβλημα από καουτσούκ, ακόμα και πραγματικά πυρά. Διαδηλωτές δολοφονούνται από τις δυνάμεις ασφαλείας. Μην έχοντας τις ενδεδειγμένες λύσεις για τα κοινωνικά προβλήματα, το κράτος καταπιέζει και τρομοκρατεί τους Αιγύπτιους. Εδώ και δεκαετίες ο πληθυσμός αισθάνεται ότι γίνεται αντικείμενο προσβολών και κακομεταχείρισης από το κράτος. Τώρα εκφράζει αυτά τα συναισθήματα με οργή και βίαιη συμπεριφορά. Πρόκειταιγιαψυχολογικήαντίδραση. Έχουμε λοιπόν δύο ισχυρές δυνάμεις που αντιπαρατίθενται. Από τη μια μεριά, οι δυνάμεις ασφαλείας που υπερασπίζονται με ωμότητα το υπάρχον σύστημα. Από τη άλλη, οι διαδηλωτές που αντιμάχονται αυτό το σύστημα. Και οι δύο πλευρές θέλουν αν επιβιώσουν, Κι ο δύο πλευρές έχουν το ένστικτο της επιβίωσης που τις κάνει να υπερασπίζονται τους εαυτούς τους.

Τα δυτικά ΜΜΕ έδωσαν μεγάλη κάλυψη στην εμφάνιση του Αιγυπτιακού μπλακ μπλοκ στις τελευταίες διαδηλώσεις. Είναι το μπλακ μπλοκ τόσο σημαντικό και σε ό,τι αφορά την ιδεολογία του, είναι ανάλογο του ευρωπαϊκού;

Όπως ξέρουμε, στα δυτικά ΜΜΕ αρέσει να φουσκώνουν τις ειδήσεις. Το αιγυπταικό μπλακ μπλοκ δεν ακολουθεί κάποιο πολιτικό κόμμα ή ιδεολογικό στοχαστή. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις 25 Γενάρη 2013. Τα μέλη του επιδιώκουν να αγωνιστούν εναντίον της κυβέρνησης με βίαιες μεθόδους. Μπλοκάρουν δρόμους, πυρπολούν κρατική περιουσία και πετάνε κοκτέιλ μολότοφ. Έχει ομάδες σε διάφορες επαρχίες. Τα περισσότερα μέλη του είναι νεαροί άντρες. Μέχρι τώρα το αιγυπτιακό μπλακ μπλοκ δεν έχει την ίδια σημασία με το ευρωπαϊκό. Υπάρχει όμως μεγάλη πιθανότητα να παίξει σημαντικό ρόλο στα προσεχή γεγονότα.

Και τι συμβαίνει με το συνασπισμό της αντιπολίτευσης, το Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας; Εκφράζειτοπνεύματωνφλεγόμενωνδρόμων;

Όχι, το Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας είναι πολύ μακριά από τους δρόμους. Οι κύριοι ηγέτες του, ο Μοχάμνεντ Ελ Μπαραντέι, ο Χαμντίν Σαμπάχι και ο Αμρ Μούσα, είναι ηλικιωμένοι με γκρίζα μαλλιά. Ούτε μπορούν να εκπροσωπήσουν την επαναστατική νεολαία ούτε να δώσουν φωνή στους εργάτες που υποφέρουν περισσότερο από όλους κάτω από αυτό το οικονομικό σύστημα.

 

Μπορεί να υπάρξει διέξοδος από το σημερινό αδιέξοδο. Είναι πιθανή μια επέμβαση του στρατού

Πάντα υπάρχει διέξοδος. Είναι καθήκον των Αιγυπτίων να εργαστούν για το μέλλον της χώρας τους. Οι προοπτικές για τον μετασχηματισμό της χώρας πρέπει να βρουν το χώρο τους στο δημόσιο διάλογο. Η άνοδος της κοινωνικής συνείδησης έχει αρχίσει και θα ανέβει ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια. ΕίναικαθήκοντωνΑιγυπτίωνναβρουνδιέξοδο. ΌλαείναιπιθανάτώραστηνΑίγυπτο. Ακόμακαιμιαστρατιωτικήεπέμβαση.

Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Μουσταφά Μόχι: Το νέο Σύνταγμα διχάζει την Αίγυπτο

01


Από την Εποχή της 16/12/2012

Η «Συνταγματική Διακήρυξη» που εξέδωσε στις 22 Νοεμβρίου ο ισλαμιστής πρόεδρος Μόρσι προκάλεσε τις θυελλώδεις αντιδράσεις της αιγυπτιακής αντιπολίτευσης. Εκατοντάδες χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους, γραφεία της κυβερνώσας Μουσουλμανικής Αδελφότητας πυρπολήθηκαν, διαδηλωτές συγκρούστηκαν με την αστυνομία. Η κατάσταση οξύνθηκε ακόμα περισσότερο, όταν η Αδελφότητα κάλεσε σε αντι-διαδήλωση μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο, με αποτέλεσμα την αιματηρή σύγκρουση μεταξύ των διαδηλωτών της αντιπολίτευσης και των ισλαμιστών. Και οι δύο πλευρές θρήνησαν νεκρούς.

Η Συνταγματική Διακήρυξη του Μόρσι απαγόρευσε πρώτον την προσφυγή στα δικαστήρια εναντίον των αποφάσεών του και, δεύτερον, την ακύρωση από οποιοδήποτε δικαστήριο της Συνταγματικής Συνέλευσης. Σε αυτήν ακριβώς τη Διακήρυξη, η αντιπολίτευση είδε ένα αποφασιστικό βήμα στην κατεύθυνση εγκαθίδρυσης μιας ισλαμιστικής δικτατορίας. Από τη Συντακτική Συνέλευση που συνέταξε το νέο σχέδιο Συντάγματος της Αιγύπτου, έχουν αποχωρήσει οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης και της Κοπτικής Εκκλησίας, θεωρώντας ότι στο νέο καταστατικό χάρτη δεν διασφαλίζονται τα ατομικά δικαιώματα. Το νέο Σύνταγμα τίθεται προς ψήφιση σε δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί στις 15 και 22 Δεκεμβρίου. Η αντιπολίτευση καλεί στην καταψήφισή  του.

Για τις ραγδαίες εξελίξεις στην Αίγυπτο, η Εποχή μίλησε με τον δημοσιογράφο της Egypt Independent και στέλεχος της Σοσιαλιστικής Λαϊκής Συμμαχίας Μουσταφά Μόχι.

Πρώτα από όλα θα ήθελα να σε ρωτήσω γιατί ο Μόρσι αποφάσισε να προχωρήσει στη «Συνταγματική Διακήρυξη»;

Μετά από την πετυχημένη μεσολάβησή του μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, ο Μόρσι αισθάνθηκε αρκετά δημοφιλής στο εσωτερικό και αρκετά ισχυρός στο εξωτερικό, έχοντας την υποστήριξη των ΗΠΑ. Έτσι αποφάσισε να αποκτήσει μεγαλύτερο έλεγχο του κράτους. Αν κι είχε καταλήξει σε συμβιβασμό με το στρατό και το Υπουργείο Εσωτερικών (ΣτΣ το οποίο ελέγχει τις δυνάμεις καταστολής), ο Μόρσι εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει προβλήματα με το δικαστικό σύστημα, ειδικά με το Συνταγματικό Δικαστήριο. Σκέφτηκε λοιπόν ότι αυτή ήταν η κατάλληλη ώρα για να αποκτήσει τον έλεγχο του δικαστικού συστήματος. Επιπλέον, ο Μόρσι επιθυμεί την ψήφιση του Συντάγματος το συντομότερο δυνατό, χωρίς να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το περιεχόμενό του.  Με την ψήφιση του Συντάγματος επιδιώκει να σταθεροποιήσει την κατάσταση, να τελειώσει με τις διεκδικήσεις των επαναστατών, και να αντιμετωπίσει τα πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα, προσελκύοντας επενδύσεις κ.λπ. Βέβαια, σε καμιά περίπτωση δεν περίμενε τόσο ισχυρές αντιδράσεις στη Διακήρυξη…

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Μόρσι και η Μουσουλμανική βρίσκονται σε μια κατάσταση μεταξύ σφύρας και άκμονος, δηλαδή μεταξύ του στρατού και του επαναστατικού κινήματος; Έχει μείνει η Αδελφότητα χωρίς πολιτικές συμμαχίες;

Κατά κάποιον τρόπο βρίσκεται στη μέση. Ωστόσο, δεν αντιμετωπίζει προβλήματα με το στρατό, αφού έχει συμβιβαστεί μαζί του. Μπορεί να απέλυσε τον ηγέτη του SCAF (Ανώτατου Συμβουλίου Ενόπλων Δυνάμεων) Χουσεΐν Ταντάουι, αλλά η κατάσταση του στρατού παρέμεινε η ίδια. Ο στρατός εξακολουθεί να μη λογοδοτεί πουθενά και ο προϋπολογισμός του είναι πάντοτε ανεξέλεγκτος. Ο Μόρσι δεν θέλησε να διαλύσει τον παλιό κρατικό μηχανισμό, αλλά να τον ελέγξει και να τον κάνει να δουλέψει για λογαριασμό του. Πάντως, πρέπει να πω ότι, όσο και αν αυτό δεν μ’ ευχαριστεί προσωπικά, στις τωρινές κινητοποιήσεις συμμετέχουν και άνθρωποι του παλιού καθεστώτος.

Η άμεση κινητοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων εναντίον του Μορσι σας εξέπληξε;

Περίμενα βέβαια να εκδηλωθούν λαϊκές αντιδράσεις, αλλά δεν μπορούσα να φανταστώ μια τόσο μαζική κινητοποίηση, πολύ περισσότερο που ο Μόρσι έχει μόλις πέντε μήνες στον προεδρικό θώκο. Πίστευα ότι θα χρειαζόταν περισσότερος καιρός για να δούμε ένα μαζικό κίνημα που δεν περιορίζεται στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια, αλλά εκτυλίσσεται και στην επαρχία. Ούτε η αντιπολίτευση ούτε η Αδελφότητα περίμεναν τόσο έντονες αντιδράσεις.

Σε τι διαφέρει αυτή η κινητοποίηση από όσες ζήσατε το προηγούμενο διάστημα;

Η σύνθεση του κόσμου που κατεβαίνει στο δρόμο, αποτελεί έναν παράξενο συνδυασμό. Ειδικά στο Κάιρο, δεν συμμετέχει μόνο η επαναστατικό νεολαία, αλλά και η μεσαία τάξη. Πρόκειται για ανθρώπους που συμμετέχουν σε διαδήλωση ίσως για πρώτη φορά στη ζωής τους και δεν θέλουν να παλέψουν μόνο για τη δημοκρατία. Εξίσου σημαντικό ζήτημα γι’ αυτούς αποτελεί η υπεράσπιση του τρόπου ζωής τους, τον οποίον αισθάνονται να απειλεί το ισλαμιστικό πολιτικό σχέδιο.

Πιστεύετε ότι το Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας που έχουν οικοδομήσει οι δυνάμεις της αριστερής και φιλελεύθερης αντιπολίτευσης, θα έχει διάρκεια στο χρόνο και θα συγκροτήσει έναν καινούργιο πόλο στην αιγυπτιακή πολιτική ζωή;

Σε αυτήν τη συμμαχία μπορείς να βρεις ανθρώπους σαν τον Ελ Μπαραντέι, τον οποίο θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις σοσιαλδημοκράτη, τον αριστερό νασερικό Χαμντίν Σαμπάχι, και τον Αμρ Μούσα, οποίος διατέλεσε για δέκα χρόνια υπουργός Εξωτερικών του Μουμπάρακ. Κοιτώντας λοιπόν τη σύνθεσή της, καταλαβαίνουμε ότι δύσκολα θα κρατήσει για πολύ καιρό. Όσο πλησιάζουμε στις βουλευτικές εκλογές, θα γίνεται όλο και πιο δύσκολα να διατηρηθεί ενωμένο το Μέτωπο, γιατί οι απόψεις αποκλίνουν τόσο σε ό,τι αφορά τη δημοκρατία όσο και την κοινωνική δικαιοσύνη. Ήδη υπάρχουν φωνές στο εσωτερικό των δυνάμεων της αντιπολίτευσης που απορρίπτουν τη συμμαχία με ανθρώπους του παλιού καθεστώτος όπως ο Μούσα ή με παραδοσιακούς φθαρμένους πολιτικούς του κόμματος Ουάφντ. Επομένως το Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας είναι ισχυρό τώρα λόγω της συγκυρίας, αλλά εκτιμώ ότι δεν έχει πολύ μέλλον.

Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σχετικά με το νέο Σύνταγμα;

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια. Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσα, η διαφορά δεν θα είναι πάνων από μία ή δύο μονάδες. Η Αίγυπτος είναι μια διχασμένη χώρα σε ό,τι αφορά το Σύνταγμα.

Θα ήταν πιθανή μια επέμβαση του στρατού με πρόσχημα το τερματισμό της βίας μεταξύ των διαδηλωτών;

Ο στρατός φοβάται να κάνει κάτι τέτοιο. Ο στρατός θυμάται τη μεγάλη λαϊκή αντίσταση που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης από το SCAF. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται διατεθειμένος να μπει σε ανάλογη περιπέτεια.

Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Μεντχάντ Ελ Ζαχέντ: Αναζητείται ο τρίτος πόλος στην αιγυπτιακή πολιτική σκήνη

Από την Εποχή της 8/7/12

Ο Μεντχάντ Ελ Ζαχέντ είναι βετεράνος αγωνιστής της Αιγυπτιακής Αριστεράς. Σήμερα είναι μέλος της Γραμματείας της Σοσιαλιστικής Λαϊκής Συμμαχίας, του μεγαλύτερου αριστερού κόμματος της χώρας. Πριν από λίγες μέρες, βρέθηκε στην Αθήνα προσκεκλημένος της ΚΟΕ για το Resistance festival 2012. Η Εποχή εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία της παρουσίας του Μεντχάντ στην Αθήνα, για μια συνέντευξη μαζί του

Πώς εκτιμάτε το αποτέλεσμα των πρόσφατων προεδρικών εκλογών στην Αίγυπτο;

Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα πολύ κακό δίλημμα: Από τη μια μεριά, ο Αχμέντ Σαφίκ που εκπροσωπούσε το “παλαιό καθεστώς” του Μουμπάρακ. Από την άλλη ήταν ο Μοχάμεντ Μόρσι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, δηλαδή ο εκπρόσωπος του θρησκευτικού σεχταρισμού. Αυτό το πολύ κακό δίλημμα δημιούργησε μια ορισμένη σύγχυση στις τάξεις των επαναστατικών δυνάμεων. Ωστόσο, το κόμμα μας και πολλές άλλες επαναστατικές δυνάμεις κάλεσαν το λαό να καταψηφίσει και τους δύο υποψήφιους στο δεύτερο γύρο, γράφοντας στα ψηφοδέλτια το σύνθημα: “Η επανάσταση συνεχίζεται”. Το “παλιό καθεστώς” μόνο εν μέρει ηττήθηκε στις εκλογές. Μπορεί να αναγκάστηκε να θυσιάσει τον Σαφίκ, αλλά το SCAF (το κυβερνών Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων) διαθέτει επιπλέον εξουσίες και προνόμια., μετά την πρόσφατη πραξικοπηματική τροποποίηση του Συντάγματος. Μάλιστα για τους επόμενους έξι μήνες οι στρατιωτικοί θα διατηρήσουν τη τη νομοθετική εξουσία, αφού το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο διέλυσε το Κοινοβούλιο. Η διατήρηση αυτών των εξουσιών και των προνομίων ήταν το κεντρικό ζήτημα στις διαπραγματεύσεις των στρατιωτικών με την Αδελφότητα.

Προβλέπετε νέες συγκρούσεις μεταξύ SCAF και Μουσουλμανικής Αδελφότητας ή έχουν καταλήξει σε έναν ξεκάθαρο “οδικό χάρτη” μέχρι τις νέες εκλογές;

Αν το νέο Σύνταγμα δεν εγγυηθεί το προνόμια του SCAF τόσο σε ό,τι αφορά τη διοίκηση του στρατού χωρίς λογοδοσία στην κυβέρνηση, όσο και σε ό,τι αφορά τις τεράστιες επιχειρηματικές δραστηριότητες του, θα υπάρξουν σίγουρα συγκρούσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι πιθανό το SCAF να διαλύσει την Συνταγματική Επιτροπή (ΣτΣ πρόκειται για την επιτροπή που θα συντάξει το νέο Σύνταγμα). Ήδη στα δικαστήρια εκκρεμεί προσφυγή για να χαρακτηριστεί παράνομη η Συνταγματική Επιτροπή, μιας και ορίστηκε από το διαλυμένο πλέον κοινοβούλιο. Η σχετική δικαστική απόφαση θα εκδοθεί στις 9 Σεπτέμβρη. Εάν το νέο Σύνταγμα ικανοποιήσει τα αιτήματα των στρατιωτικών, η προσφυγή θα απορριφθεί. Αν όχι, η διαδικασία θα ξαναρχίσει. Γενικά μιλώντας, και οι δύο πλευρές έχουν ισχυρά χαρτιά στα χέρια τους. Στο πλαίσιο του μεταξύ τους παζαριού, κάποιες φορές η Μουσουλμανική Αδελφότητα καλεί τον κόσμο στους δρόμους. Όμως δεν το κάνει αυτό για να υπερασπιστεί την επανάσταση, αλλά τα ιδιαίτερα πολιτικά συμφέροντα της.

Πολλοί άνθρωποι στη Δύση φοβούνται ότι με την άνοδο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξει η Αραβική Άνοιξη σε καταστάσεις τύπου Ιράν. Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η πολιτική του Μόρσι σε ζητήματα όπως τα δικαιώματα των γυναικών, η Σαρία και το αλκοόλ;

Εξαρτάται από τον πολιτικό συσχετισμό δύναμης, και όχι από τις προθέσεις της Αδελφότητας. Οι προθέσεις τους είναι να φτάσουν το πολιτικό σχέδιο τους ως το τέλος. Εάν όμως το δημοκρατικό, επαναστατικό και κοσμικό στρατόπεδο είναι ισχυρό, μπορεί να τους σταματήσει. Αυτό το στρατόπεδο άλλωστε τους εμποδίζει μέχρι στιγμής. Παρ” όλο που το SCAF εμφανίζεται ως εγγυητής του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους, στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρεται για τα ζητήματα στα οποία αναφερθήκατε. Αν οι στρατιωτικοί διατηρήσουν τα προνόμια τους, δεν θα δώσουν καμία μάχη για τις γυναίκες ή το οικογενειακό δίκαιο.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για το επαναστατικό δημοκρατικό στρατόπεδο. Ποια θα είναι τα βήματα που θα ακολουθήσει τις επόμενες βδομάδες;

Το βασικό μας σχέδιο είναι η οικοδόμηση του τρίτου πόλου της Αιγυπτιακή πολιτικής ζωής. Τις προηγούμενες μέρες οργανώσαμε και την πρώτη συνάντηση στην κατεύθυνση οικοδόμησης ενός πλατιού μετώπου. Πέρα από τη Σοσιαλιστική Λαϊκή Συμμαχία, πήραν μέρος το κόμμα του αριστερού νασερικού Χαμντίν Σαμπάχι που πήρε 21% στις προεδρικές εκλογές, το Συνταγματικό Κόμμα του Ελ Μπαραντέι, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, καθώς και το Ταγκαμού (ΣτΣ πρόκειται για το μόνο “αριστερό”¨κόμμα που ήταν αναγνωρισμένο από το καθεστώς Μουμπάρακ). Επίσης συμμετείχαν σημαντικές προσωπικότητες της Αιγυπτιακής κοινωνίας. Σε αυτήν την καινούργια προσπάθεια είμαστε επιφυλακτικοί με κόμματα που είτε υποστήριξαν SCAF ως εγγυητή της κοσμικότητας του κράτους, είτε αντιπαλεύουν την Αδελφότητα από μια αντίθετη θρησκευτική σεχταριστική σκοπιά. Επιπλέον, είμαστε αντίθετοι με κόμματα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υποστηρίζουν νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Νεοφιλελευθερισμός και κοινωνική δικαιοσύνη δεν μπορούν να συμβαδίσουν.

Πέραν όμως από το δημοκρατικό στρατόπεδο, υπάρχει και το δικό σας κόμμα, η Σοσιαλιστική Λαϊκή Συμμαχία. Πώς εξηγείται το πολύ χαμηλό ποσοστό του υποψήφιου σας Αμπούλ Ελ Εζ Χαρίρι;

Σε τέτοιες αναμετρήσεις μεταξύ ατομικών υποψηφιοτήτων, φτάνει συχνά μια στιγμή που πρέπει να επανεξετάσεις τη δικιά σου υποψηφιότητα. Για κάποιες εβδομάδες, η υποψηφιότητα του Χαρίρι λειτουργούσε θετικά γιατί μάς έδινε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε το πρόγραμμα μας σε πλατύ κόσμο. Όσο όμως φτάναμε κοντύτερα στην ημερομηνία των εκλογών, η τάση ήταν να δυναμώσουν περαιτέρω ισχυρές υποψηφιότητες, όπως αυτή του Σαμπάχι. Έτσι ενθαρρύναμε τον υποψήφιο μας να αποσυρθεί υπέρ του Σαμπάχι, πράγμα που δυστυχώς δεν αποδέχτηκε γιατί ήταν ιδιαίτερα δεσμευμένος στην εκστρατεία του.

Πώς βλέπετε τον Χαμντίν Σαμπάχι του οποίου το αποτέλεσμα αποτέλεσε ίσως την πιο μεγάλη έκπληξη των εκλογών;

Ο Σαμπάχι συμμετείχε στην επανάσταση και έχει δώσει αγώνες για την ελευθερία. Στήριξε την υποψηφιότητα του στα συνθήματα για την κοινωνική δικαιοσύνη και τη δημοκρατία. Επί πολλά χρόνια, έχτιζε ένα πολιτικό προφίλ που συνδύαζε τον νασερικό εθνικισμό με τον ήπιο ισλαμισμό. Αποδείχτηκε τελικά, κάτι που ανακαλύψαμε κι εμείς στις κάλπες, ότι αυτό το μείγμα νασερισμού και ήπιου ισλαμισμού είναι ηγεμονικό σήμερα στην Αιγυπτιακή κοινωνία.

Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Ο Μόρσι ορκίζεται στην Ταχρίρ

Από την Εποχή

 Ο Αιγύπτιος δημοσιογράφος και ακτιβιστής Μοχάμεντ Αμπντελφατάχ έγραψε στο Tweeter για τα «οπτικό οξύμωρο ενός Προέδρου Δημοκρατίας που διαμαρτύρεται κάτω από ένα πανό που γράφει: όχι στην τροποποίηση του Συντάγματος». Νομίζω ότι σε αυτήν την περίπτωση ο ελλειπτικός λόγος του tweeter  δεν συνοψίζει μόνο με τον καλύτερο τρόπο τα χτεσινά γεγονότα (Σημείωση: το άρθρο γράφεται Σάββατο πρωί) όπου ο νεοκλεγείς Μοχάμεντ Μόρσι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας «ορκίστηκε» συμβολικά Πρόεδρος στην πλατεία Ταχρίρ, μπροστά σε εκατοντάδες χιλιάδες υποστηρικτές του. Ταυτόχρονα, δίνει σε αδρές γραμμές τις συντεταγμένες της πολιτικής συγκυρίας στην Αίγυπτο, μετά τις προεδρικές εκλογές. Πρόκειται για μια ασταθή ισορροπία μεταξύ στρατιωτικών και Μουσουλμανικής Αδελφότητας, όπου τα δύο κέντρα εξουσίας φαίνεται ότι θα επιδοθούν σε έναν μακρύ πόλεμο φθοράς με στόχο τον έλεγχο της χώρας. Μπορεί η Αίγυπτος να έχει τον πρώτο δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο στην Ιστορία της, εντούτοις, η πραγματική εξουσία βρίσκεται ακόμα στα χέρια του SCAF (Ανώτατου Συμβούλιου Ενόπλων Δυνάμεων), που πήρε επισήμως τα ηνία μετά την πτώση του Μουμπάρακ στις 11 Φλεβάρη 2011. Είναι επόμενο λοιπόν να φτάνουμε στο «οπτικό οξύμωρο» ενός Προέδρου που ενώ θεωρητικά είναι ο ανώτατος άρχων της Αιγύπτου, εντούτοις, είναι αναγκασμένος να διαμαρτυρηθεί ενάντια στις αντιδημοκρατικές αλλαγές του Συντάγματος που προωθούν οι στρατιωτικοί.

Όρκος στο λαό, αλλά και στο στρατό

Στις Δημοκρατίες, ο όρκος ενός νεοκλεγέντος Προέδρου αποτελεί τυπικό ζήτημα, μέρος του φολκλόρ των πολιτικών θεσμών. Ωστόσο, σε ένα κράτος που από τη γένεσή του το κυβερνάει ο στρατός, και όπου η ανακοίνωση του αποτελέσματος των εκλογών επιτράπηκε μόνο κατόπιν εντατικών διαπραγματεύσεων μεταξύ Μουσουλμανικής Αδελφότητας και SCAF, o προεδρικός όρκος γίνεται πολιτικό διακύβευμα. Κανονικά, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου ορκίζεται ενώπιον του Κοινοβουλίου. Πριν από λίγες μέρες όμως το Κοινοβούλιο διαλύθηκε μετά από απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου. Στηριζόμενο στην απόφαση διάλυσης του Κοινοβουλίου, το SCAF απαίτησε η ορκωμοσία του νέου Προέδρου να γίνει ενώπιον του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου.  Το να ορκιστεί όμως ο Μόρσι ενώπιον των δικαστών, θα σήμανε τη de facto νομιμοποίηση της πραξικοπηματικής διάλυσης του δημοκρατικά εκλεγμένου Κοινοβουλίου. Επιπλέον, θα νομιμοποιούσε εμμέσως και τη μεταφορά εξουσιών από τον Πρόεδρο στο SCAF, μέσω της εξίσου πραξικοπηματικής τροποποίησης του Συντάγματος που ανακοίνωσαν οι στρατιωτικοί.

Η Μουσουλμανική Αδελφότητα επιχείρησε να ικανοποιήσει την απαίτηση των στρατιωτικών για να μπορέσει ο Μόρσι να αναλάβει τα καθήκοντά του, χωρίς όμως να δείξει ότι συνθηκολογεί απογοητεύοντας τις λαϊκές μάζες που επιθυμούν το τέλος της στρατιωτικής εξουσίας. Ο συμβολικός όρκος στην Ταχρίρ, μία ημέρα πριν την επίσημη ορκωμοσία ενώπιο του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου, ήταν ο τρόπος που επιλέχτηκε για να παρακαμφθεί ο σκόπελος. Ο δημοσιογράφος του Egypt Independent (αγγλόφωνη έκδοση της Al Masry Al Youm) Μουσταφά Μόχι σε σχόλιο που έκανε στην Εποχή, εξηγεί το σκεπτικό της Αδελφότητας: «Με το χτεσινό λόγο του Μόρσι στην Ταχρίρ, η Μουσουλμανική Αδελφότητα προσπάθησε να λύσει το πρόβλημα της ορκωμοσίας. Κάνοντας τη συμβολική ορκωμοσία στην Ταχρίρ ενώπιον εκατοντάδων χιλιάδων πριν πάει στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, ο Μόρσι προχώρησε σε μια σημαντική επίδειξη δύναμης απέναντι στο στρατό, η οποία αύξησε τη δημοτικότητα της Αδελφότητας. Νομίζω ότι αυτή θα είναι και η στρατηγική της το επόμενο διάστημα, να προσπαθήσει δηλαδή να αυξήσει τη δημοτικότητα της, ως αντιστάθμισμα στην ισχύ των στρατιωτικών.»

Μια πετυχημένη ενωτική ομιλία

Οι περισσότεροι παρατηρητές αξιολογούν θετικά την ομιλία του Μόρσι στην Ταχρίρ. Ο νέος πρόεδρος  έδειξε στοιχεία καλού ρήτορα και συγκίνησε με τα λόγια του, πράγμα που δεν είναι αυτονόητο για κάποιον που δεν θεωρείται χαρισματικός. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ο Μόρσι έλαβε το χρίσμα της Αδελφίτητας μόνο αφότου η Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή απέρριψε την υποψηφιότητα του Καϊράτ Ελ Σατέρ.

Σε ό,τι αφορά το πολιτικό περιεχόμενο της ομιλίας του, ο Μόρσι κινήθηκε στη συμφιλιωτική, ενωτική και καθησυχαστική γραμμή που έχει χαράξει η Αδελφότητα  μετά τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών.  Ξεκίνησε με ένα καθαρό μήνυμα στους στρατιωτικούς λέγοντας ότι καμία δύναμη δεν μπορεί να στέκεται υπεράνω της θέλησης του λαού. Συνέχισε, πλέκοντας το εγκώμιο των μαρτύρων της επανάστασης που «με το αίμα τους πότισαν το όμορφο δέντρο της ελευθερίας», και πρόσθεσε ότι η επανάσταση θα συνεχιστεί μέχρι να πετύχει τους στόχους του. Ο Μόρσι τόνισε ότι θα είναι Πρόεδρος όλων των Αιγυπτίων, μουσουλμάνων και χριστιανών, ανδρών και γυναικών.

Σε ό,τι αφορά το ακανθώδες ζήτημα των ισλαμικών ηθών, ο νέος πρόεδρος ήταν ξεκάθαρος στο ότι το κράτος θα είναι κοσμικό και δημοκρατικό. Αντιθέτως, η αναφορά του στη Σαρία ήταν πολύ συγκεχυμένη, αφού είπε ότι «δεν υπάρχει αντίφαση στην επιβολή του λόγου του Θεού και το σεβασμό του Συντάγματος». Ωστόσο η ρητή αναγνώριση στην κεντρικότητα του τουρισμού για την οικονομία της Αιγύπτου, μάλλον δείχνει ότι ενώ είναι πολύ πιθανή  μια ορισμένη συντηρητικοποίηση, εντούτοις δεν πρέπει να περιμένουμε ακραία μέτρα τύπου Σαουδικής Αραβίας. Τέλος, σε ό,τι αφορά την οικονομία και την εξωτερική πολιτική, οι αναφορές του Μόρσι έδειξαν ότι το αμέσως επόμενο διάστημα το πλαίσιο δεν θα διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα. Για τη μεν οικονομία, είπε ότι θα ενισχύσει τη σταθερότητα και την ασφάλεια της, χωρίς όμως να κάνει λόγο για αναδιανομή του εισοδήματος. Για τη δε εξωτερική πολιτική, μίλησε απλά για το τέλος της ξένης εξάρτησης, χωρίς όμως να γίνει πιο συγκεκριμένος για φλέγοντα ζητήματα όπως το Καμπ Ντέιβιντ ή η Γάζα. Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μόρσι δήλωσε ότι θα παλέψει για την απελευθέρωση του τυφλού ιμάμη Ομάρ Αμπντέλ  Ραχμάν, ο οποίος κρατείται στις ΗΠΑ ως ιδεολογικός εγκέφαλος της βομβιστικής επίθεσης στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το 1993. Το ζήτημα της απελευθέρωσης του Ραχμλαν θεωρείται κεντρικό για τον σαλαφίτικο πολιτικό χώρο.

Στην πολύ μεγάλη συγκέντρωση της Ταχρίρ εκτός από την Αδελφότητα, πήραν μέρος και οργανώσεις όπως το Κίνημα 6 Απρίλη και οι Σοσιαλιστές Επαναστάτες. Την μποϊκόταραν όμως ως κομματική φιέστα,  το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα,  η Σοσιαλιστική Λαϊκή Συμμαχία, το κεντραριστερό Ταγκαμού, καθώς και το νασερικό Καράμ του υποψήφιου προέδρου Χαμντίν Σαμπάχι.

Ο Ράμι Σάαθ στην Εποχή

Η Εποχή ζήτησε από τον ακτιβιστή Ράμι Σαάθ, στέλεχος του Κινήματος Ελεύθερης Αιγύπτου, μια δήλωση για το πώς βλέπει η επαναστατική νεολαία τις πολιτικές εξελίξεις μετά την εκλογή του Μόρσι. Η δήλωση που μάς έκανε είναι χαρακτηριστική για τη στάση των Αιγύπτιων επαναστατών: «Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν μια πραγματική καταστροφή. Βρεθήκαμε μπροστά σε ένα πολύ κακό δίλημμα. Από τη μια μεριά το παλιό καθεστώς με τον Σαφίκ, και από την άλλη, οι θρησκευτικές ομάδες με τον Μόρσι, ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν εκπροσωπεί τα οράματα της επανάστασης. Μέσω της υποψηφιότητας του Σαφίκ, της κατάργησης του Κοινοβουλίου και της συνταγματικής τροποποίησης, το παλιό καθεστώς, του οποίου έχει κοπεί το κεφάλι αλλά το σώμα παραμένει ανέπαφο, επιχείρησε να μας γυρίσει στις 24 Ιανουαρίου 2011 (ΣτΣ δηλαδή να αναιρέσει τις κατακτήσεις της επανάστασης). Επομένως, είναι σημαντικό ότι με την εκλογή του Μόρσι εμποδίστηκε αυτή η προσπάθεια του παλιού καθεστώτος. Η χτεσινή συγκέντρωση στην Ταχρίρ ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Ωστόσο, ο Μόρσι θα κριθεί από αυτά που όντως θα κάνει αναφορικά με την τροποποίηση του Συντάγματος, τις δίκες πολιτών από στρατοδικεία, τη διαφθορά… Η εκλογή του πάντως μας δίνει το χώρο για να συνεχίσουμε τον αγώνα.»

Γιάννης Αλμπάνης, 30/6/12

Περισσότερα

Ιστορική καμπή για την Αίγυπτο

Image

«Ο Μόρσι από τις φυλακές στην προεδρία της Αιγύπτου, και οι άνθρωποι του Μουμπάρακ από το προεδρικό μέγαρο στις φυλακές.» Το σχόλιο ανήκει στον ανταποκριτή του Al Jazeera και νομίζω ότι συνοψίζει την ιστορική καμπή που σηματοδοτεί η εκλογή του Μοχάμεντ Μόρσι στην προεδρία της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου. Δεν είναι τόσο το ότι ο υποψήφιος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας καταφέρνει να εκλεγεί (σε βάρος του τελευταίου πρωθυπουργού του Μουμπάρακ Αχμέντ Σαφίκ) στο ύπατο αξίωμα, όσο το ότι για πρώτη φορά στην Ιστορία της πλέον σημαντικής αραβικής χώρας εκλέγεται πρόεδρος ένας πολίτης, δηλαδή κάποιος που δεν προέρχεται από το στρατό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο στρατός δεν κυβερνάει απλά την Αίγυπτο μετά το πραξικόπημα των Ελευθέρων Αξιωματικών το 1952. Στην πραγματικότητα ο στρατός είναι αυτός που έχει δημιουργήσει το Αιγυπτιακό κράτος από την εποχή του Μοχάμεντ Άλι. Επομένως, δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι η ιστορικότητα της στιγμής δεν έχει να κάνει μόνο με της συμβολική επικύρωσης της νίκης που κέρδισε η Επανάσταση της 25ης Γενάρη 2011 ενάντια στο τυραννικό καθεστώς Νουμπάρακ, αλλά με την πιθανή αλλαγή των θεσμικών θεμελίων του Αιγυπτιακού κράτους. Νομίζω ότι είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο του Άκραμ Ισμαήλ Μοχάμανεντ, μέλους της Κεντρικής Επιτροπής της Σοσιαλιστικής Λαϊκής Συμμαχίας: «Παρά τις ανησυχίες μας, η επανάσταση νικάει σήμερα το κράτος της μαφίας. Για πρώτη φορά ένας πολιτικός υποψήφιος (μη στρατιωτικός) καταλαμβάνει αυτή τη θέση με τη τη λαϊκή υποστήριξη. Σήμερα ξεφορτωνόμαστε μόνο εν μερει το αυταρχικό κράτος του Μοχάμεντ Άλι (πρόκειται για τον πρώτο κυβερνήτη της Αιγύπτου το 19ο αιώνα). Σήμερα μόλις ξεκινάμε τον αγώνα ενάντια στην οπισθοδρομική οργάνωση της κοινωνίας και παίρνουμε ένα μερίδιο της εξουσίας»

Πρόεδρος υπό στρατιωτική επιτήρηση

Ωστόσο, μπορεί ο Μοχάμεντ Μόρσι να είναι ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Αιγύπτου, εντούτοις, θα είναι ένα πρόεδρος υπό στρατιωτική ηγεμονία. Σε προηγούμενο άρθρο στην Εποχή είχαμε αναφερθεί αναλυτικά στο πραξικόπημα που επιχείρησε ο Αιγυπτιακός στρατός για να φαλκιδεύσει τη δημοκρατική μετάβαση της εξουσίας σε πολιτική Αρχή. Μέσα σε λίγες μέρες ο στρατός, δια του ανώτατου δικαστηρίου, κατήργησε το δημοκρατικά εκλεγμένο κοινοβούλιο, τροποποίησε το Σύνταγμα μεταφέροντας σημαντικές εξουσίες από τον Πρόεδρο στο SCAF (το de facto κυβερνών Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων), κι εκβίασε την Αδελφότητα να δεχτεί τη συνταγματική τροποποίηση για να μπορέσει να ανακηρυχτεί ο Μόρσι πρόεδρος. Δεν είναι σχήμα λόγου να πούμε ότι το τελικό αποτέλεσμα που ανακοινώθηκε, είναι απόρροια… των διαπραγματεύσεων μεταξύ στρατού και Αδελφότητας. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Μόρσι δεν είναι όντως ο νικητής, αλλά ότι η Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή δεν θα τον ανακήρυσσε ποτέ χωρίς το «πράσινο φως των στρατιωτικών». Είναι ενδεικτική άλλωστε η δήλωση του νέου Προέδρου ότι θα διορίσει το νέο Υπουργό Άμυνας κατόπιν διαβουλεύσεων με το SCAF.

Αυτή τη στιγμή λοιπόν φαίνεται ότι οι στρατιωτικοί έχουν λάβει τις διασφαλίσεις που ζήτησαν: πλήρη έλεγχο όλων των στρατιωτικών ζητημάτων από το SCAF, ακαταδίωκτο των στρατιωτικών που ενέχονται σε εγκλήματα κατά διαδηλωτών, μη λογοδοσία για τις τεράστιες επιχειρηματικές δραστηριότητες του στρατού. Πέραν του Υπουργού Άμυνας, είναι πιθανό οι στρατιωτικοί να έχουν λόγο και για τα πρόσωπα των Υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης. Παράλληλα, η Μουσουλμανική Αδελφότητα έχει δώσει τις διαβεβαιώσεις που ήταν αναγκαίες και στις ΗΠΑ, οι οποίες παραδοσιακά αποτελούν εξαιρετικά σημαντικό παράγοντα στα πολιτικά πράγματα της Αιγύπτου. Ο σεβασμός της συνθήκης του Καμπ Ντέιβιντ με το Ισραήλ θα πρέπει να θεωρείται δεδομένος, ενώ η όποια βοήθεια προς τη Γάζα σε καμιά περίπτωση δεν θα θέσει σε κίνδυνο την «ασφάλεια» του σιωνιστικού κράτος.

Διελκυστίνδα για τον έλεγχο της εξουσία

Απέναντι στη στρατιωτική επιτήρηση, είναι πολύ πιθανό η Μουσουλμανική Αδελφότητα να επιχειρήσει τη σύμπραξη με προοδευτικές-κοσμικές δυνάμεις. Το διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ των δύο γύρων των προεδρικών εκλογών, οι εκπρόσωποι της Αδελφότητας επιδόθηκαν σε ρεσιτάλ μετριοπάθειας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα θέματα που απασχολούν την κοσμική, χριστιανική και… τουριστική Αίγυπτο. Ήταν πολύ συχνές οι δηλώσεις περί σεβασμού του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους ή περί «Προέδρου όλων των Αιγυπτίων, ανεξαρτήτως θρησκεύματος». Αποκορύφωμα αυτή της τακτικής έλεσε η προχτεσινή συμφωνία για τη συγκρότηση ενιαίου μετώπου με ορισμένες ομάδες της κοσμικής επαναστατικής νεολαίας. Δεν θα πρέπει λοιπόν να εκπλαγούμε αν δούμε πολιτικούς από άλλους χώρους να καταλαμβάνουν υπουργικούς θώκους, ή ακόμα και μια προσωπικότητα σαν τον Ελ Μπαραντέι να γίνεται πρωθυπουργός. Ωστόσο, τα ανοίγματα της Αδελφότητας μάλλον δεν ικανοποίησαν τους Κόπτες που απ’ ό,τι φαίνεται από το ποσοστό του Σαφίκ, καταψήφισαν τον Μόρσι. Επιπλέον, οι επαναστάτες νεολαίοι εξακολουθούν να βλέπου στην Αδελφότητα μια εχθρική πολιτική δύναμη που κάνει αδικαιολόγητους συμβιβασμούς με τους στρατιωτικούς.

Αυτό λοιπόν που θα πρέπει να περιμένουμε τον επόμενο διάστημα στη Αίγυπτο (τουλάχιστον μέχρι τις νέες βουλευτικές εκλογές σε έξι μήνες) είναι μια διελκυστίνδα για την εξουσία μεταξύ Μουσουλμανικής Αδελφότητας και SCAF. Από τη μια μεριά, οι στρατιωτικοί θα προσπαθούν να επιβάλουν de facto μια «δημοκρατία» τύπου Πακιστάν, όπου ο στρατός ελέγχει πλήρως τα πολιτικά πράγματα της χώρας. Από την άλλη, η Αδελφότητα θα επιχειρήσει να ακολουθήσει το παράδειγμα Ερντογάν, δηλαδή τη βήμα-βήμα αποδυνάμωση της στρατιωτικής εξουσίας. Το προηγούμενο της Αλγερίας, όπου ένας καταστροφικός εμφύλιος μεταξύ στρατού και ισλαμιστών έφερε τη χώρα πολλά χρόνια πίσω, φαίνεται ότι αποτελεί ισχυρό ανασταλτικό παράγοντα για μια ρήξη μεταξύ των δύο μερών. Όμως, ο όποιος συμβιβασμός μοιάζει εξαιρετικά ασταθής, δεδομένης μάλιστα και της ύπαρξης μιας δυναμικής επαναστατικής νεολαίας που χαίρει της αίγλης από την ανατροπή Μουμπάρακ. Για την ακρίβεια η ταυτόχρονη ικανοποίηση του στρατού και των δεκάδων χιλιάδων λαού που πανηγυρίζουν αυτή τη στιγμή στην Ταχρίρ, μοιάζει με τετραγωνισμό του κύκλου.

Γιάννης Αλμπάνης, 24/6/12

Περισσότερα

Αίγυπτος: Η δημοκρατία στην κόψη του ξυραφιού

Image

Από την Εποχή της Κυριακής

Οι καταιγιστικές πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών στην Αίγυπτο δείχνουν ότι ο στρατός «παίζει τα ρέστα του» για να διατηρήσει τον έλεγχο της εξουσίας. Τους προηγούμενους μήνες φαινόταν ότι οι στρατιωτικοί, που κυβερνούν την πιο μεγάλη Αραβική χώρα εδώ κι εξήντα χρόνια, είχαν επιλέξει την ελεγχόμενη μετάβαση σε μια ορισμένη δημοκρατία, με πλήρη όμως διασφάλιση των προνομίων τους. Τελικά τόσο τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων όσο και η συνεχιζόμενη κοινωνική αναταραχή οδήγησαν το κυβερνών μετά την πτώση Μουμπάρακ SCAF (Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων) στο συμπέρασμα ότι η μετάβαση ακόμα και σε μια κουτσουρεμένη δημοκρατία θα απαιτούσε την παραχώρηση σημαντικού μεριδίου εξουσίας από τους στρατιωτικούς στα εκλεγμένα θεσμικά όργανα. Κατά συνέπεια, άνοιξε ο δρόμος της εκτροπής από τη δημοκρατική μεταβίβαση.

Μπορεί η εκτροπή να μην πήρε την κλασική μορφή των τεθωρακισμένων στους δρόμους, εντούτοις, πρόκειται για πραγματικό πραξικόπημα που φαλκιδεύει τη βούληση του Αιγυπτιακού λαού και υπονομεύει τις κατακτήσεις της Επανάστασης της 25ης Γενάρη. Πιο συγκεκριμένα:

Πρώτον, το ελεγχόμενο από το στρατό Ανώτατο Δικαστήριο ακύρωσε τις βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου επικαλούμενο παραβιάσεις της εκλογικής νομοθεσίας. Στηριζόμενος σε αυτή τη δικαστική απόφαση, ο στρατός κατήργησε το εκλεγμένο κοινοβούλιο και ανέλαβε ο ίδιος τη νομοθετική εξουσία. Υπενθυμίζεται ότι το κοινοβούλιο είναι το πρώτο θεσμικό όργανο στην πολιτική Ιστορία της Αιγύπτου που προέκυψε από σχετικά τίμιες κι ελεύθερες εκλογές. Οι ισλαμιστές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και του σαλαφίτικου Νουρ έλεγχαν πλέον του 70% των εδρών.

Δεύτερον, το SCAF ανακοίνωσε μια τροποποίηση του προσωρινού Συντάγματος της 30ης Μάρτη 2011 σύμφωνα με την οποία: 1. Το SCAF καθίσταται υπεύθυνο για όλα τα ζητήματα που αφορούν τις ένοπλες δυνάμεις. 2. Το SCAF διορίζει τους επιτελάρχες των ενόπλων δυνάμεων, ο δε επικεφαλής του είναι ταυτόχρονα Υπουργός Άμυνας και αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων. 3. Ο εκλεγμένος πρόεδρος μπορεί να κηρύξει πόλεμο ή κατάσταση εκτάκτου ανάγκης μόνο με την έγκριση του SCAF. 4. Σε περίπτωση διάλυσης του κοινοβουλίου (καλή ώρα…) το SCAF θα διορίζει τη Συντακτική Συνέλευση που θα συντάξει το νέο Σύνταγμα. 5.Το SCAF μπορεί να ζητήσει την αναθεώρηση άρθρων του νέου Συντάγματος αν αυτά δεν συνάδουν με τους… στόχους της Επανάστασης (sic).

Τρίτον, αναβλήθηκε η ανακοίνωση του αποτελέσματος του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών. Στο δεύτερο γύρο αναμετρήθηκαν ο υποψήφιος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Μοχάμεντ Μόσρσι με τον τελευταίο πρωθυπουργό του Μουμπάρακ (και αγαπημένο του στρατού) Αχμέντ Σαφίκ. Ήδη από το περασμένο Σάββατο η Αδελφότητα είχε ανακοινώσει ότι ο υποψήφιος της επικράτησε με 52%. Η ανακοίνωση της Αδελφότητας στηρίχτηκε στη μετάδοση των αποτελεσμάτων από τους εκλογικούς αντιπροσώπους της –σε όλες τις προηγούμενες αναμετρήσεις ανάλογες ανακοινώσεις αποδείχτηκαν ακριβείς. Το επίσημο αποτέλεσμα θα ανακοινωνόταν κανονικά την περασμένη Πέμπτη. Ωστόσο, η εκλογική επιτροπή δήλωσε ότι θα πρέπει να εξετάσει πρώτα τις ενστάσεις που έχουν υποβάλει οι δύο υποψήφιοι. Παράλληλα, ο στρατός θέλοντας να πιέσει την Αδελφότητα «διέρρευσε» ότι στην καταμέτρηση προηγείται ο Σαφίκ.

Η Μουσουλμανική Αδελφότητα αντέδρασε έντονα στην απειλή του στρατού να υφαρπάξει την εκλογική νίκη της. Από τη μια μεριά οργάνωσε μαζικές διαμαρτυρίες στην Ταχρίρ στις οποίες συμμετείχαν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι. Από την άλλη, ήρθε σε συμφωνία με κάποιες από τις οργανώσεις της επαναστατικής νεολαίας για τη συγκρότηση ενιαίου μετώπου, στη βάση της δημοκρατίας, της ανεξιθρησκίας καθώς και της αντιπροσωπευτικότητας όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας.

Ενώ λοιπόν όλα έδειχναν ότι κατευθυνόμαστε σε αναμέτρηση κλίμακας μεταξύ του στρατού και της Αδελφότητας, από χτες το βράδυ (το άρθρο γράφεται Σάββατο πρωί) κυκλοφορεί η είδηση ότι τα δύο μέρη βρίσκονται σε έντονες διαπραγματεύσεις για να καταλήξουν στο… αποτέλεσμα των εκλογών. Στην πραγματικότητα, το SCAF ζητάει από την Αδελφότητα την αναγνώριση της τροποποίησης του Συντάγματος καθώς και την απόσυρση των διαδηλωτών από την Ταχρίρ, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η ανακοίνωση του Μόρσι ως νικητή των προεδρικών εκλογών. Στον αντίποδα, η Αδελφότητα διεκδικεί την αναίρεση της τροποποίησης και τη διατήρηση στις θέσεις τους των 2/3 των βουλευτών –δηλαδή να ανοίξει η διαδικασία της άμεσης επανεκλογής μόνο για το 1/3 των βουλευτών που κατέβηκαν ως μεμονωμένοι υποψήφιοι. Τις επόμενες ώρες, και αναλόγως του ποιος θα ανακοινωθεί τελικά ως νικητής, θα φανεί αν οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε συμφωνία. Ωστόσο, η προοπτική της δημοκρατία ούτως ή άλλως βγαίνει σοβαρά τραυματισμένη από την όλη διαδικασία. Και όσο το δημοκρατικό-επαναστατικό στρατόπεδο παραμένει κατακερματισμένο, χωρίς να συγκροτεί τον τρίτο πόλο της Αιγυπτιακή πολιτικής ζωής, η δημοκρατική προοπτική θα παραμένει στην κόψη του ξυραφιού.

Γιάνης Αλμπάνης

Περισσότερα