Από την Εποχή της 9/12/12
«Ποιος θα μας το ’λεγε ε;», αναρωτήθηκε ένας καλός σύντροφος και φίλος κοιτάζοντας τους χιλιάδες που είχαν έρθει να ακούσουν την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα την Παρασκευή 30 Νοεμβρίου, πρώτη μέρα της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΣΥΡΙΖΑ. Νομίζω ότι αυτή η φράση συμπυκνώνει τα άλματα που έχει κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ το τελευταίο διάστημα. Ποιος θα το λέγε πριν από ένα χρόνο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν αξιωματική αντιπολίτευση και θα ανέπτυσσε δυναμική για την εκλογική πρωτιά; Ποιος θα το ’λεγε ότι περισσότεροι από 30.000 αριστεροί και αριστερές θα γράφονταν μέλη του; Και ποιος θα το λέγε, ειδικά σε όσους έχουν ζήσει την ιστορία του εγχειρήματος, ότι θα πηγαίναμε σε μια συνδιάσκεψη με εκλεγμένη από τη βάση τη συντριπτική πλειοψηφία των αντιπροσώπων;
Πρώτος απολογισμός
Ο απολογισμός της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης πρέπει αναμφίβολα να ξεκινήσει από αυτό το τελευταίο σημείο, από το ότι δηλαδή για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει εκλεγμένα σώματα και όργανα. Όσοι και όσες θυμούνται τις ατέρμονες συζητήσεις περί του «ενός μέλους-μίας ψήφου», μπορούν να αντιληφθούν το μέγεθος της προόδου που έχει γίνει. Πρόοδος που δεν αφορά μόνο στην ενοποίηση των συνιστωσών στον ενιαίο πλέον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στον εκδημοκρατισμό της εσωτερικής διαδικασίας. Για πρώτη φορά τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ είχαν χώρο για να ακουστεί η φωνή τους, για πρώτη φορά η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ αντικατοπτρίζει σε γενικές γραμμές τις επιλογές του συνόλου των Συριζαίων. Προφανώς, υπάρχουν πολλά ακόμα για να γίνουν. Και η «αριστίνδην» τοποθέτηση 75 στελεχών στην Κεντρική Επιτροπή, και ο μικρός χρόνος του προσυνεδριακού διαλόγου, και η ασάφεια σχετικά με τα ενδιάμεσα όργανα καθώς και με την οριζόντια επικοινωνία των τοπικών οργανώσεων, δεν συνάδουν με το πάνδημο αίτημα των μελών του ΣΥΡΙΖΑ για απόλυτη δημοκρατία μέσα στο φορέα. Ωστόσο, με την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη, όχι μόνο έγινε η αρχή, αλλά διανύθηκε και το πιο μεγάλο μέρος της διαδρομής προς έναν πραγματικά δημοκρατικό και πλουραλιστικό ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ.
Το δεύτερο σημείο στο οποίο θα πρέπει να σταθούμε είναι η ψηφισμένη από το σώμα των συνέδρων Ιδεολογική Διακήρυξη. Η Διακήρυξη δεν είναι μόνο ένα ντοκουμέντο που αποτυπώνει τον πραγματικό ιδελογικοπολιτικό χαρακτήρα του υπαρκτού ΣΥΡΙΖΑ. Εξίσου σημαντικό είναι και το ότι περιγράφει ένα αριστερό, και όχι γενικώς αντιμνημονιακό, κόμμα, το οποίο θέτει ως στρατηγικό στόχο του το σοσιαλισμό, και όχι απλά μια βελτιωμένη εκδοχή του υφιστάμενου συστήματος. Προφανώς στη Διακήρυξη υπάρχουν ασάφειες (όχι πάντα εποικοδομητικές…) καθώς και κομμάτια όπου αποτυπώνεται ένας ορισμένος συντηρητισμός –όπως στη θέση για το μεταναστευτικό. Ωστόσο, η μεγάλη εικόνα είναι το ότι η Διακήρυξη αποτελεί ένα χρήσιμο οδηγό στην πορεία για τη διαμόρφωση ενός αριστερού ριζοσπαστικού ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ.
Τα ΜΜΕ στάθηκαν ιδιαίτερα στην απόφαση του Αριστερού Ρεύματος, της ΔΕΑ και μέρους του Κόκκινου να κατεβάσουν ξεχωριστή λίστα για την εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής. Αναμφίβολα ο μιντιακός θόρυβος για το ζήτημα είναι υπερβολικός. Στελέχη σαν τον Παναγιώτη Λαφαζάνη και τον Αλέκο Καλύβη δεν είναι μόνο ηγέτες μιας τάσης, αλλά αποτελούν εγγυητές της ενότητας και της νικηφόρας πορείας του ΣΥΡΙΖΑ. Η επιλογή όμως της ξεχωριστής λίστας ήταν εσφαλμένη. Πρώτον, έδωσε αφορμή για μια ορισμένη σπέκουλα των καθεστωτικών ΜΜΕ. Δεύτερον, με την πόλωση που εκ των πραγμάτων δημιούργησε, απέτρεψε τη δημιουργική όσμωση των διαφορετικών αντιλήψεων. Τρίτον, από τη στιγμή που δεν είχε κατατεθεί εναλλακτικό κείμενο Διακήρυξης στον προσυνεδριακό διάλογο, είναι άκομψο να ανακοινώνεται την παραμονή της ψηφοφορίας η απόφαση για καταγραφή μιας ορισμένης «εσωκομματικής αντιπολίτευσης». Ωστόσο, παρά τα όποια προβλήματα, ο πλουραλισμός και η ελεύθερη έκφραση των τάσεων όχι μόνο καθιστούν πιο πλούσιο τον προβληματισμό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κι ενισχύουν την ενότητά του.
Η στάση της ΑΝΑΣΑ
Η ΑΝΑΣΑ (ΑΚΟΑ, ΡΟΖΑ, μέρος του Κόκκινου, ανένταχτοι) δεν μπορεί παρά να αισθάνεται δικαιωμένη με την εξέλιξη που πήραν τα πράγματα. Ήμαστε οι πρώτοι που θέσαμε, χρόνια τώρα, τόσο τα ζητήματα τόσο της ενοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ όσο και μιας δημοκρατικής λειτουργίας στη βάση των αποφάσεων των μελών του. Το ότι αυτό που κάποτε ήταν περιθωριακό αίτημα μιας συνιστώσας, έχει καταστεί σήμερα κοινός τόπος στον ΣΥΡΙΖΑ, αποδεικνύει ότι οι ρηξικέλευθες προτάσεις μπορούν να γίνουν πλειοψηφικές στη σημερινή συγκυρία. Ο ιδεολογικός συντηρητισμός και η πολιτική αυτολογοκρισία δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν, απλά αναπαράγουν το τέλμα.
Η (σχεδόν ομόφωνη) απόφαση της ΑΝΑΣΑ ήταν να συμπορευτεί στη Συνδιάσκεψη με την Αριστερή Ενότητα του Συνασπισμού. Αυτή η απόφασή μας δεν απορρέει από τακτικίστικους ευκαιριακούς υπολογισμούς για την εκλογή όσο των δυνατόν περισσότερων μελών μας στα όργανα. Αντιθέτως, αποτελεί στρατηγική επιλογή που αποσκοπεί στη διαμόρφωση ενός ηγεμονικού ριζοσπαστικού ρεύματος μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο:
- Θα διαμορφώσει τους όρους για τη νικηφόρα πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Στους δρόμους και τις κάλπες πρέπει να αναδειχθεί εκείνος ο συσχετισμός δύναμης που θα ανατρέψει το μνημονιακό καθεστώς. Η ΑΝΑΣΑ θα αφιερώσει όλες τις δυνάμεις της σε αυτό το σκοπό.
- Θα αναχαιτίσει τις ασφυκτικές συστημικές πιέσεις για ενσωμάτωση του ΣΥΡΙΖΑ σε μνημονιακό πλαίσιο λιτότητας . Οι εκ των υστέρων καταγγελίες και η καλλιέργεια δυσπιστίας λίγο μπορούν να βοηθήσουν. Τα ζητούμενα είναι η ανάληψη της συνευθύνης για την πορεία των πραγμάτων, η επιμονή στο πολιτικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, η πίστη στις ιδέες της Αριστεράς, η διαρκής υπενθύμιση ότι η ύπαρξη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ταυτισμένη με την κατάργηση των Μνημονίων και την αναδιανομή του κοινωνικού εισοδήματος.
- Θα συμβάλει στην οικοδόμηση ενός δημοκρατικού πολιτικού φορέα των μελών του. Έχουμε εμπιστοσύνη τόσο στα στελέχη όσο και στον Αλέξη, αλλά δεν θέλουμε ούτε κόμμα-καρτέλ στελεχών ούτε αρχηγικό κόμμα το οποίο να αναπαράγει ξεπερασμένα πρότυπα του παρελθόντος. Θέλουμε δημοκρατία, θέλουμε σταθερές θεσμισμένες διαδικασίες, θέλουμε ο ΣΥΡΙΖΑ να ανοίξει στην Πλατεία και να εφαρμόσει θεσμούς άμεσης δημοκρατίας, οριζόντιας δικτύωσης, λογοδοσίας, ανακλητότητας, εναλλαγής.
- Θα επιμείνει στη «δικαιωματική» αντζέντα του ΣΥΡΙΖΑ. Για μας ζητήματα όπως η νομιμοποίηση των μεταναστών, η κατάργηση του κουκουλονόμου, η θεσμοθέτση του γάμου των ομοφυλόφιλων, δεν μπαίνουν στην μπάντα λόγω Μνημονίου. Αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των κεντρικών διακυβευμάτων για μια Αριστερά άξια του ονόματός της, συστατικό στοιχείο ενός σχεδίου κοινωνικής ηγεμονίας
Η ΑΝΑΣΑ έπαιξε κεντρικό ρόλο στη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ, σήκωσε το μεγαλύτερο βάρος για να διατηρηθεί ζωντανός στις πιο δύσκολες ώρες του, συνέβαλε αποφασιστικά στο μεγάλο άλμα προς το 27%. Τώρα δηλώνει και πάλι παρούσα. Αναλαμβάνει την ευθύνη που της αντιστοιχεί για την οικοδόμηση του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ των μεγάλων ανατροπών και των ανοιχτών οριζόντων.
Γιάννης Αλμπάνης