Αίγυπτος: Νέο επαναστατικό κύμα, χωρίς όμως εναλλακτική πολιτική λύση

Tahrir

Από την Εποχή της 7/7/2013

Τις τελευταίες μέρες, η Αίγυπτος ήρθε και πάλι στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής. Οι διαδηλώσεις εκατομμυρίων Αιγυπτίων που ζητούσαν την παραίτηση του ισλαμιστή προέδρου Μόρσι, οδήγησαν σε βαθιά πολιτική κρίση. Από τη μια μεριά ο πρόεδρος δεν παραιτούταν, και από την άλλη, οι διαδηλωτές δεν εγκατέλειπαν τους δρόμους.Τελικά επενέβη ο στρατός και καθαίρεσε τον εκλεγμένο, πλην κοινωνικά απονομιμοποιημένο, πρόεδρο. Ο αιγυπτιακός στρατός βέβαια μόνο υπερασπιστής της δημοκρατίας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Όχι μόνο υπήρξε ο βασικός πυλώνας του δικτατορικού καθεστώτος Μουμπάρακ, αλλά και όταν ανέλαβε απ’ ευθείας τα ηνία, τον Φλεβάρη του 2011, κυβέρνησε με απολύτως αυταρχικό τρόπο. Η Εποχή συζήτησε για τα τελευταία γεγονότα με τον Μουσταφά Μόχι, δημοσιογράφο στο site της εφημερίδας Al Masry Al Youm.

 
Θεωρείς ότι τα τελευταία γεγονότα (πρωτοφανής λαϊκή κινητοποίηση, επέμβαση του στρατού, ανατροπή του προέδρου Μόρσι) αποτελούν νίκη για το αιγυπτιακό επαναστατικό κίνημα;

 
Ζούμε μια πολύ μπλεγμένη κατάσταση. Ενώ οι δρόμοι είναι γεμάτοι από κόσμο και έχει ξεσπάσει ένα καινούργιο επαναστατικό κύμα, ο λαός καλεί και πάλι το στρατό να διώξει τον Μόρσι. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση, δεν υπάρχει κανένας πολιτικός φορέας που να εκπροσωπεί τα λαϊκά συμφέροντα. Εκτιμώ ότι ο περισσότερος κόσμος που διαδηλώνει δεν επιθυμεί μια στρατιωτική διακυβέρνηση, όπως συνέβη μετά την πτώση του Μουμπάρακ. Αυτό που ο κόσμος ζήτησε από το στρατό ήταν να γίνει ο καταλύτης της ανατροπής του Μόρσι. Όμως είναι προφανές ότι αυτό το καινούργιο επαναστατικό κύμα αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους. Ο πρώτος είναι ο στρατός, που μπορεί να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία για να ξαναπάρει την εξουσία. Ο δεύτερος είναι η δεξιά αντιπολίτευση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης και πολύ παράξενος είναι και πολύ εύθραυστος. Αποτελείται από τους επαναστάτες, τη δεξιά, την αστυνομία, το στρατό, το δικαστικό σύστημα κ.α. Όπως είναι προφανές, η δεξιά, ο στρατός και η αστυνομία δεν θέλουν την επίτευξη κανενός από τους στόχους της Επανάστασης της 25ης Γενάρη 2011 (ΣτΣ πρόκειται για τον λαϊκό ξεσηκωμό με επίκεντρο την Ταχρίρ που οδήγησε στην πτώση του Μουμπάρακ). Από την άλλη πλευρά, ο κόσμος που διαδηλώνει δεν πρόκειται να δεχτεί τίποτα λιγότερο από τα αιτήματα της 25ης Γενάρη.

 
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σου για το επόμενο διάστημα; Θα είναι μια πραγματικά μεταβατική περίοδος μέχρι τις εκλογές ή μια νέα εποχή στρατιωτικής εξουσίας με προσωπείο μια πολιτική κυβέρνηση μαριονετών;

 
Δεν πιστεύω ότι θα επαναληφθούν όσα συνέβησαν μετά την πτώση του Μουμπάρακ, όταν κυβερνούσε το Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων (SCAF). Ούτε είναι πολύ πιθανό να έχουμε μια κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Μπαραντέι (ΣτΣ η συνέντευξη δόθηκε τηλεφωνικά την Πέμπτη το βράδυ), μιας και με αυτήν την επιλογή διαφωνεί το σαλαφίτικο ισλαμιστικό κόμμα Αλ Νουρ, ένας από τους πιο ισχυρούς πόλους της αντιπολίτευσης (ΣτΣ το Νουρ είναι ακόμα θρησκόληπτο ακόμα και από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα). Το Νουρ μάλιστα δεν θέλει την κατάργηση του Συντάγματος, αλλά την τροποποίησή του. Γι’ αυτό άλλωστε στη χτεσινή ανακοίνωσή του ο στρατός έκανε λόγο για αναστολή του Συντάγματος και όχι κατάργησή του. Θα το τροποποιήσουν, αλλά δεν θα γράψουν καινούργιο Σύνταγμα. Όπως ήδη είπα, ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης είναι πολύ εύθραυστος και πολύ σύντομα θα μπει σε κρίση. Από τη μεριά του, το επαναστατικό κίνημα θα πρέπει να επιμείνει στα αιτήματά του με πολύ καθαρό τρόπο: θέλουμε πολιτικές ελευθερίες και κοινωνική δικαιοσύνη, αυξήσεις στους μισθούς, αλλαγή του φορολογικού συστήματος και παύση των συνομιλιών με το ΔΝΤ, μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία και το δικαστικό σύστημα, τιμωρία των εγκλημάτων που έκαναν οι κυβερνήσεις του Μουμπάρακ και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

 
Πώς θα μπορούσε να εξηγηθεί η κατάρρευση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ένα μόλις χρόνο μετά τη θριαμβευτική εκλογή Μορσι;

 
Από τον Νοέμβριο του 2011, όταν κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές, η Αδελφότητα δεν έκανε τίποτα για να βελτιώσει τη ζωή του λαού και να υλοποιήσει τα αιτήματα της επανάστασης. Όλη της η προσοχή στράφηκε στο πώς θα επιτύγχανε ένα συμβιβασμό με το στρατό, την αστυνομία και τον κρατικό μηχανισμό, το πώς δηλαδή το κράτος θα λειτουργούσε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, αλλά κάτω από τις διαταγές των Αδελφών. Σε ό,τι αφορά τώρα την οικονομία, ακολούθησαν την ίδια νεοφιλελεύθερη πολιτική με τον Μπουμπάρακ, η οποία κάνει την πλειοψηφία των πολιτών να υποφέρει. Το τελευταίο διάστημα η Αίγυπτος πέρασε μια από τις χειρότερες ελλείψεις καυσίμων στην Ιστορία της, με ατέλειωτες ουρές αυτοκινήτων στα πρατήρια και συνεχείς διακοπές ρεύματος. Από τον περασμένο Ιούνιο, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 8 δις δολάρια. Εν ολίγοις, η κυβέρνηση Μόρσι δεν άλλαξε απολύτως τίποτα προς όφελος του λαού. Γι’ αυτό και μέσα σε ένα χρόνο εξατμίστηκε η δημοτικότητα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και του Μόρσι.

 
Γιατί ο στρατός δεν επιδίωξε τον συμβιβασμό με την Αδελφότητα;

 
Αρχικά αυτό έκανε, αλλά την εγκατέλειψε όταν κατάλαβε ότι το πλοίο άρχισε να βουλιάζει.

 
Πολλοί στην Ευρώπη αναρωτιούνται για ποιο λόγο η επαναστατική νεολαία (ΣτΣ με τον όρο αυτό αναφερόμαστε στους νεολαίους που έπαιξαν κεντρικό ρόλο στα γεγονότα της Ταχρίρ και του τους οποίους δεν πρέπει να ταυτίζουμε με την Αριστερά) και η Αριστερά προχώρησαν σε μια τόσο πλατιά συμμαχία, ακόμα και με ανθρώπους του Μουμπάρακ όπως ο Αμρ Μούσα.

 
Είναι πολύ έντονος ο διάλογος στο εσωτερικό του επαναστατικού χώρου σχετικά με τη σκοπιμότητα αυτής της συμμαχίας. Μάλιστα αρκετοί επαναστάτες την απορρίπτουν. Το πρόβλημα είναι ότι μέσα στην αντιπολίτευση, η οποία σε μεγάλο βαθμό ελέγχεται από συντηρητικές δυνάμεις, η επαναστατική πτέρυγα είναι αδύναμη. Το ερώτημα λοιπόν που τέθηκε στους επαναστάτες είναι αν θα συμμετάσχουν στο καινούργιο επαναστατικό κύμα. Αποφάσισαν να το κάνουν με στόχο να διαμορφωθούν οι όροι για μια νέα συμμαχία, χωρίς τις συντηρητικές δυνάμεις αυτή τη φορά. Δεν συμμετέχουν λοιπόν όλοι οι επαναστάτες και οι αριστεροί στη συμμαχία με τον Μούσα, αλλά όλοι παίρνουν μέρος στις μεγάλες κινητοποιήσεις. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση που αρχίζει πάλι η αλλαγή του χάρτη των συμμαχιών.

 
Η καμπάνια Ταμαρόντ (Εξέγερση) που ξεκίνησε τη συλλογή υπογραφών για την ανατροπή του Μόρσι (τελικά μάζεψε 22 εκατομμύρια) κι έδωσε το έναυσμα για τον ξεσηκωμό, ήταν μια πρωτοβουλία των πολιτικών δυνάμεων ή μια αυθόρμητη κίνηση κάποιων επαναστατών νεολαίων;

 
Οι τρεις βασικοί εκπρόσωποι του Ταμαρόντ είναι νασερικοί, που δεν ανήκαν σε κάποιο κόμμα. Αλλά στη συλλογή των υπογραφών συμμετείχαν οι πάντες: η επαναστατική νεολαία, οι φιλελεύθεροι, τα κόμματα του Ελ Μπαραντέι (κεντροαριστερά) και του Σαμπάχι (αριστεροί νασερικοί), η Σοσιαλιστική Λαϊκή Συμμαχία. Δεν επρόκειτο για κάποια συγκεντρωτικά διαρθρωμένη καμπάνια. Η κάθε ομάδα δούλευε μόνη της για το μάζεμα των υπογραφών και απλά τις έστελνε στο τέλος στο κεντρικό γραφείο.

 
Πώς πιστεύεις ότι θα εξελιχθεί το κύμα καταστολής σε βάρος της Αδελφότητας;

 
Αυτή τη στιγμή φοβόμαστε την ένταση της καταστολής σε βάρος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και ιδιαίτερα της νεολαίας της. Βέβαια, δεν είναι καθόλου εύκολο να υπερασπιστεί κανείς από θέση αρχής τα δικαιώματα των Αδελφών μέσα στο κλίμα που έχει δημιουργηθεί. Ο πολύς κόσμος υποστηρίζει τα μέτρα καταστολής σε βάρος της Αδελφότητας και μόνο κάποιοι επαναστάτες επισημαίνουν τους πολύ μεγάλους κινδύνους που αυτά αντιπροσωπεύουν. Ωστόσο, δεν εκτιμώ ότι ο στρατός θα θέσει εκτός νόμου το Κόμμα Ελευθερίας και Δικαιοσύνης (ΣτΣ πρόκειται για το πολιτικό κόμμα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας), μιας και δεν θα θελήσει να διαταράξει τις σχέσεις του με το σλαφίτικο κόμμα Νουρ με το οποίο τώρα συνεργάζεται.

 
Γιατί το Νουρ υποστηρίζει τώρα τον στρατό ενώ μόλις πριν λίγους μήνες αποτελούσε βασικό σύμμαχο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας;

 
Από ένα σημείο και μετά το Νουρ συνειδητοποίησε ότι ο Μόρσι δεν θα άντεχε για πολύ και ο κόσμος θα ξεσηκωνόταν. Έτσι άρχισαν να παίρνουν αποστάσεις από την Αδελφότητα. Βήμα-βήμα διαφοροποιούνταν από τον Μόρσι, μέχρι που έφτασαν στο σημείο να του ζητήσουν να σχηματίσει καινούργια κυβέρνηση μαζί με την αντιπολίτευση. Αλλάζοντας πολιτική, διέσωσαν τους εαυτούς τους και μπόρεσαν να μείνουν μέσα στο πολιτικό παιχνίδι. Δεν πιστεύω ότι θα μπορέσουν να καταλάβουν πλήρως το χώρο που είχε η Αδελφότητα, αλλά είναι πολύ πιθανό να αποκομίσουν οφέλη. Αν είχαν μείνει με τον Μόρσι, θα είχαν καταρρεύσει μαζί του.

 
Είμαστε κοντά στο τέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας;

 
Για μεγάλο διάστημα η Αδελφότητα θα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση. Οι περισσότεροι ηγέτες της έχουν συλληφθεί, πράγμα που δημιουργεί σύγχυση σε όλη την οργάνωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις τελευταίας είκοσι τέσσερις ώρες κανένας εκπρόσωπος της Αδελφότητας δεν έχει κάνει καμία δήλωση. Το βασικό όμως είναι ότι πλέον δεν είναι καθόλου δημοφιλείς. Στα μάτια του κόσμου αποτελούν ένα μοντέλο αποτυχίας.

 
Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης

Σχολιάστε

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Shares