Ήδη από τη δεκαετία του ’60, ο Άντι Γουόρχολ επεσήμανε τον κίνδυνο που έκρυβε η αδιάκοπη προβολή εικόνων θανάτου από την τηλεόραση. Με την επαναλαμβανόμενη προβολή της εικόνας του, ο θάνατος χάνει την τελεσίδικη μοναδικότητά του. Ένας θάνατος που τον βλέπουμε να επαναλαμβάνεται, δεν είναι πλέον θάνατος. Σταδιακά, μετατρέπεται σε ένα τετριμμένο συμβάν της καθημερινότητας, αδιάφορο και ασήμαντο όπως είναι η ρουτίνα της ζωής. Η συνεχής θέαση των μακάβριων εικόνων οδηγεί στον μιθριδατισμό, στην ασύνειδη εξοικείωση με το θάνατο, η αναγγελία του οποίο σταματάει να κινητοποιεί συναισθηματικά. Ο θάνατος δεν είναι πια το καθοριστικό τέλος, αλλά μια ακόμα εικόνα ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλες.
Στις δεκαετίες που πέρασαν, φάνηκε ότι ο πρωτοπόρος της Pop Art είχε δίκιο. Στην αρχή το τηλεοπτικό κοινό εξοικειώθηκε με τους θανάτους στα τροχαία –στους οποίους είχε αναφερθεί αρχικά ο Γουόρχολ. Στη συνέχεια, με τα θύματα των πολέμων. Ενώ παλιότερα οι φρικιαστικές εικόνες από το Βιετνάμ προκαλούσαν εξεγέρσεις, με την πάροδο ετών οι αντίστοιχες εικόνες από την Παλαιστίνη, το Ιράκ και πιο πρόσφατα από τη Συρία συνιστούν απλά τα δεύτερα θέματα των εξωτερικών ειδήσεων, όταν πια η ώρα κοντεύει να φτάσει εννιά. «Τρία παιδιά σκοτώθηκαν στη Γάζα» και δεν έχει καμία σημασία.
Την παρατήρηση του Γουόρχολ την ξανασκέφτηκα χτες το μεσημέρι όταν έφτασαν τα νέα από την Άγκυρα για το τρομακτικό έγκλημα του Ισλαμικού Κράτους και των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών. Οι πιο συγκλονιστικές εικόνες δεν ήταν αυτές της σφαγής. Ήταν οι προσωπικές φωτογραφίες των θυμάτων. Η φωτογραφία του κοριτσιού μέσα στο πούλμαν που έφερνε «την ειρήνη στην Άγκυρα», της μελαχρινής γυναίκας με το πλατύ χαμόγελο, του βετεράνου συνδικαλιστή με το μικρόφωνο. Εικόνες που μιλάνε για ζωή, δράση και όνειρα. Για απλούς προσιτούς ανθρώπους που στη μία και μόνη ζωή που τους δόθηκε, δεν πήγαν βόλτα στο πάρκο χτες Κυριακή, αλλά έκριναν ότι έπρεπε να διαδηλώσουν στην Άγκυρα για να σταματήσει ο πόλεμος στο Κουρδιστάν. Όπως στην αρχαία τραγωδία η γνώση του τέλους δίνει ιδιαίτερο νόημα σε κάθε λέξη των ηρώων, έτσι και αυτές οι ανέμελες εικόνες αποκτούν τη δραματική σκίαση του δράματος που ακολούθησε. Τα πρόσωπα από την Άγκυρα συγκλονίζουν γιατί σε έναν κόσμο που οργανώνει το θάνατο στην κάθε λεπτομέρειά του, αυτά εκπέμπουν το θάμβος της ζωής.
Τα πρόσωπα από την Άγκυρα δεν είναι εικόνες στις ειδήσεις. Είναι τα τεκμήρια της επιμονής της ζωής στην εποχή του θριαμβεύοντος θανάτου.
Γιάννης Αλμπάνης