Δημοσιεύτηκε στο News247 τον Νοέμβριο του 2022.
Την Πέμπτη το βράδυ ένας άνθρωπος του οποίου την κρίση εμπιστεύομαι, συνόψισε την εκτίμησή του για τη συγκυρία με την εξής φράση: «Ο Μητσοτάκης τελείωσε». Προσωπικά αποφεύγω τις τόσο απόλυτες κρίσεις, θεωρώντας ότι το μέλλον είναι πάντα απρόβλεπτο, όσο και αν πολλές φορές μοιάζει προδιαγεγραμμένο. Η δε πολιτική αποτελεί τόσο περίπλοκο πολυπαραγοντικό παίγνιο, που εκτυλίσσεται τις περισσότερες φορές έξω από το πλαίσιο των σχεδιασμών και των αναλυτικών σχημάτων.
Δεν ασπάζομαι λοιπόν το «Μητσοτάκης τέλος», όπως ακριβώς απέρριπτα το προηγούμενο διάστημα το «Τσίπρας τέλος» που υποστήριζαν αρκετοί.
Σε πολύ δύσκολη θέση
Ωστόσο, έχω την αίσθηση ότι ο πρωθυπουργός έχει περιέλθει σε μια αντικειμενικά δεινή θέση. Λίγοι επικεφαλής κυβερνήσεων στο παρελθόν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μια τόσο σύνθετη πολιτική εξίσωση, της οποίας καμία ενδεχόμενη λύση δεν είναι χωρίς μεγάλο πολιτικό κόστος.
Στο κοινωνικό πεδίο το νο 1 ζήτημα είναι βέβαια η ακρίβεια που ροκανίζει την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων. Αυτό που είναι νο 1 κοινωνικό ζήτημα συνιστά ταυτόχρονα το νο 1 πρόβλημα για την κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση που επιδοτεί στην ουσία την κερδοσκοπία και υπονομεύει τη δημοσιονομική προοπτική της χώρας, αφού ρίχνει πακτωλό επιδομάτων χωρίς να αγγίζει τη ρίζα της ακρίβειας, δηλαδή τις πρακτικές των καρτέλ. Παρά τα δισεκατομμύρια που ξοδεύονται κάθε μήνα, οι τιμές συνεχίζουν να τραβάνε την ανηφόρα και ο μισθός τελειώνει όλο κι πιο σύντομα μέσα στο μήνα.
Η δυσαρέσκεια που γεννάει η ακρίβεια, είναι ορατή πια στις δημοσκοπήσεις κι εκφράστηκε στη μεγάλη συμμετοχή στην απεργιακή κινητοποίηση της 9ης Νοεμβρίου. Είναι ακριβώς αυτή η δυσαρέσκεια που καθιστά ευάλωτη την κυβέρνηση, δημιουργεί νέους όρους για το πολιτικό παιχνίδι και μετατρέπει τις συγκρούσεις της ελίτ σε υπαρξιακή απειλή για το σύστημα Μητσοτάκη. Δεν υπάρχει πολιτική ερήμην της κοινωνίας.
Η αλαζονεία
Η αλαζονεία αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό της εξουσίας. Στην περίπτωση όμως του συστήματος Μητσοτάκη η αλαζονεία ξεπέρασε κάθε όριο και κάθε προηγούμενο. Μεθυσμένοι από τη δημοσκοπική υπεροχή, την πρωτοφανή στήριξη των ΜΜΕ και τις τεράστιες δημοσιονομικές δυνατότητες που έδωσε η πανδημία, οι μαθητευόμενοι μάγοι του Μαξίμου θεώρησαν ότι μπορούσαν να καθυποτάξουν στους πάντες: τους πολίτες, τον Τύπο, την αντιπολίτευση, την αγορά. Είχαν την ψευδαίσθηση ότι μπορούσαν να χειραγωγήσουν πόλους τεράστιας οικονομικής κι επικοινωνιακής ισχύος. Είχαν επίσης την αυταπάτη ότι μπορούσαν να χτίσουν έναν τερατώδη παρακρατικό μηχανισμό ελέγχου χωρίς κανένας να τον αντιληφθεί.
Η ώρα της αλήθειας
Τώρα έχει φτάσει η ώρα της αλήθειας. Η ώρα που οι μάσκες πέφτουν και πίσω από το αστραφτερό προσωπείο του επιτελικού ψηφιακού κράτους αποκαλύπτεται το αποκρουστικό πρόσωπο του παρακράτους του Predator. Η ώρα που το Μαξίμου καλείται να κάνει επιλογές με κόστος ∙ μεγάλο κόστος. Γιατί αυτοί που εξαπατήθηκαν είναι οργισμένοι και διαθέτουν την ισχύ να μετατρέψουν την ισχύ τους σε πολιτικό μέγεθος. Γιατί τα πράγματα έχουν φτάσει στο οριακό σημείο όπου η όποια επιλογή διεξόδου συνεπάγεται θυσίες ∙ θυσίες που διαρρηγνύουν τη συμμαχία γύρω από την εξουσία. Γιατί όταν νομίζεις ότι είσαι τόσο «μάγκας» που μπορείς να τους «παίζεις» όλους, καταλήγεις στο ένα παιχνίδι που δεν μπορείς πια να καθορίσεις ούτε τις δικές σου επιλογές.
Η συνάντηση της εκτυλισσόμενης σύγκρουσης στην κορυφή με τη διογκούμενη δυσαρέσκεια στη βάση, φέρνει τον πρωθυπουργό σε εξαιρετικά δυσχερή θέση. Αυτή είναι η πιο δύσκολη ώρα για τον Μητσοτάκη. Θα δούμε αν και πώς θα καταφέρει να βγει από το τέλμα.
Γιάννης Αλμπάνης