Δημοσιεύτηκε στο News 247 τον Απρίλη του 2023.
Την Κυριακή θα γίνει μια πρωτοφανής διαμαρτυρία στην Αθήνα. Οι Αθηναίες και οι Αθηναίοι καλούνται να παρακολουθήσουν δωρεάν ταινίες στο κέντρο της πόλης για να στηρίξουν τη σωτηρία των ιστορικών κινηματογράφων Ιντεάλ, Άστορ και Ίριδα. Οι τρεις κινηματογράφοι, συνυφασμένοι με την ιστορία της πρωτεύουσας, βρίσκονται υπό υπαρξιακή απειλή λόγω του κύματος ανεξέλεγκτης και αρύθιστης τουριστικοποίησης.
Το Ιντεάλ
Θρυαλλίδα των εξελίξεων αποτέλεσε η μίσθωση από τον e-ΕΦΚΑ του κτιρίου που στεγάζει το Ιντεάλ (Μέγαρο Σλήμαν – Μελλά), στην εταιρεία «ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ MITSIS COMPANY ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», η οποία πλειοδότησε στο σχετικό διαγωνισμό. Ο όμιλος Μήτση θέλει να μετατρέψει το κτίριο του Ιντεάλ σε ξενοδοχείο πέντε αστέρων.
Σε ό,τι αφορά τη συνέχιση της λειτουργίας του Ιντεάλ ως κινηματογράφου, η ανακοίνωση του ομίλου ακολουθώντας τη γραμμή της “εποικοδομητικής ασάφειας”, δημιουργεί θολό τοπίο. Στην ανακοίνωση αναφέρεται: “Θα επεκταθεί η χρήση του κινηματογράφου, με αυτές του θεάτρου και του συνεδριακού κέντρου, κάτι που θα αναδείξει το χώρο, θα αναβαθμίσει τη χρήση του και θα αυξήσει την επισκεψιμότητά του. Η ανάθεση της εκμετάλλευσης του κινηματογράφου σε εταιρεία διεθνούς εμβέλειας στο χώρο του θεάματος θα αυξήσει τόσο την αισθητική και τις υποδομές του όσο και την προβολή του”.
Αυτή η “επέκταση” του Ιντεάλ παραπέμπει στη δημιουργία συνεδριακού κέντρου με κάποιες παράλληλες χρήσεις και όχι στη συνέχιση της λειτουργίας του Ιντεάλ ως κανονικού κινηματογράφου. Φαντάζομαι ότι αν οι νέοι μισθωτές του κτιρίου σκόπευαν πράγματι να διατηρήσουν το Ιντεάλ ως κινηματογράφο, δεν θα είχαν λόγο να μην το αναφέρουν ρητά -εν προκειμένω, μακάρι να πρόκειται για άστοχη διατύπωση στο δελτίο τύπου.
Η κυβερνητική ευθύνη
Τον Νοέμβριο του 2022 κάτω από την πίεση του κόσμου του πολιτισμού, ο e-ΕΦΚΑ διαβεβαίωνε ότι δεν δρομολογείται αλλαγή χρήσης των κινηματογράφων Αελλώ, Άστορ και Ιντεάλ. Ωστόσο, πριν λίγες μέρες κι ενώ εξέπνεε η σχετική προθεσμία, ο e-ΕΦΚΑ (η διοίκηση του οποίου ελέγχεται από την κυβέρνηση) προσέφυγε για μην κηρυχτεί διατηρητέο το Ιντεάλ. Αν το Ιντεάλ κηρυσσόταν διατηρητέο, θα διασφαλιζόταν πλήρως η λειτουργία του ως κινηματογράφος. Είναι προφανές ότι η στάση του e-ΕΦΚΑ αποτελεί εμπαιγμό.
Από τη μεριά του, το υπουργείο Πολιτισμού νίπτει τας χείρας του. Σε ανακοίνωσή του υποστηρίζει: “Σύμφωνα με τον ν. 4858/2021 (περί προστασίας των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς), το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι αρμόδιο μόνον για τον χαρακτηρισμό της χρήσης ακινήτου, αποκλειστικά σε περίπτωση που το τελευταίο έχει χαρακτηρισθεί ως μνημείο, αρχαιολογικός χώρος ή ιστορικός τόπος, κατά τις διατάξεις του προαναφερθέντος νόμου. Οι συγκεκριμένοι κινηματογράφοι, «Ιντεάλ» και «Αστορ», δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος 4858/2021, προκειμένου να χαρακτηριστούν ως μνημεία και να εμπίπτουν στην αυξημένη προστασία του συγκεκριμένου νόμου.”.
Ωστόσο, η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση στο ΥΠΠΟ επισημαίνει άλλες περιπτώσεις κινηματογραφικών και θεατρικών αιθουσών για τις οποίες το υπουργείο Πολιτισμού κινήθηκε για να κηρυχτούν διατηρητέες. Συγκεκριμένα η ΕΑΚ αναφέρει:
“Καλό θα ήταν να θυμίσουμε ότι με τις ίδιες διατάξεις έχουν κηρυχτεί από το ΥΠΠΟΑ:
-Το 2003 το θέατρο Ολύμπια ως συγκρότημα με διατηρητέα χρήση ως λυρικό θέατρο […]
-Το 2005 το θέατρο ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ στη Λ. Αλεξάνδρας ως«μνημείο αμιγούς θεατρικής χρήσης […]
-Το 2019 ο κινηματογράφος Αλκυονίς ως νεότερο μνημείο […]”.
Καθίσταται σαφές ότι όταν το υπουργείο Πολιτισμού διαθέτει την πολιτική βούληση, μπορεί να προστατεύσει τους χώρους πολιτισμού από την αλλαγή χρήσης τους. Στην περίπτωση του Ιντεάλ αυτή η πολιτική βούληση δεν υπάρχει.
Πόλη μόνο για τουρίστες
Στο δελτίο τύπου του ο όμιλος Μήτση κάνει λόγο για μια επένδυση 36 εκατομμυρίων που θα δημιουργήσει 150 νέες θέσεις εργασίας. Το ερώτημα είναι όμως τι είδους ανάπτυξη φέρνει η ανεξέλεγκτη και αρύθμιστη τουριστικοποίηση.
Θέλουμε αλήθεια μια ανάπτυξη που να στερήσει από το κέντρο της Αθήνας τους χώρους πολιτισμού;
Θέλουμε μια ανάπτυξη όπου όλο το Κέντρο θα είναι κατειλημμένο από ξενοδοχεία και Airbnb;
Θέλουμε μια ανάπτυξη που θα μετατρέψει την Αθήνα σε πόλη τουριστών χωρίς πραγματικούς κατοίκους, όπως έχει συμβεί στη Βενετία;
Εντέλει, θέλουμε μια ανάπτυξη στην οποία θα ευημερούν οι οικονομικοί δείκτες και θα δυστυχούν οι άνθρωποι;
Τα σινεμά στο κέντρο της Αθήνας συνιστούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Γι ‘αυτό την Κυριακή πρέπει οι Αθηναίες και Αθηναίοι να ανταποκριθούμε στο κάλεσμά τους. δηλώνοντας με την παρουσία μας ότι θέλουμε να συνεχίσουν να λειτουργούν.
Γιάννης Αλμπάνης