Δημοσιεύτηκε στο Dnews τον Αύγουστο του 2024.
Όταν έγινε η απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ στις 13 Ιουλίου τα ελληνικά social media γέμισαν αυτομάτως «αναλύσεις» σχετικά με τις επιπτώσεις της στην προεδρική κούρσα των ΗΠΑ. Άπαντες οι influencers «αναλυτές» συνέκλιναν στην εκτίμηση ότι η εκλογή Τραμπ ήταν εξασφαλισμένη λόγω της συμπάθειας προς το πρόσωπό που δημιούργησε η απόπειρα καθώς και του θαρραλέου τρόπου με τον οποίο την αντιμετώπισε. Ήταν διάχυτη η βεβαιότητα ότι η ωραία φωτογραφία με τον ματωμένο Τραμπ να σηκώνει τη γροθιά έχοντας ως φόντο τη σημαία των ΗΠΑ, αποτελούσε το όχημα του επικείμενου εκλογικού θριάμβου. «Οι Αμερικανοί τρελαίνονται με αυτήν την εικόνα της αποφασιστικότητας», μάς ενημέρωναν οι influencers, απολύτως βέβαιοι για τα μελλούμενα. Δεν άφηναν κανένα περιθώριο στην αμφιβολία -όπως το συνηθίζουν άλλωστε.
Η Χάρις
Τις φεϊσμπουκικές αναλύσεις περί σίγουρης νίκης του Τραμπ τις θυμήθηκα κοιτώντας το διάγραμμα των New York Times με τον μέσο όρο των δημοσκοπήσεων για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Η Κάμαλα Χάρις των Δημοκρατικών υπερέχει με 49% έναντι 46% του Τραμπ. Παράλληλα, στο ρεπορτάζ αναφέρεται ότι η καμπάνια της Χάρις έκανε ρεκόρ, συγκεντρώνοντας 540 εκατομμύρια δολάρια από χορηγίες στον έναν μόλις μήνα από την αναγγελία της υποψηφιότητάς της.
Είναι προφανές ότι ούτε οι δημοσκοπήσεις ούτε οι χορηγίες συνιστούν εγγύηση για τη νίκη της Κάμαλα Χάρις. Δείχνουν όμως ότι αυτή τη στιγμή η Χάρις έχει το πλεονέκτημα.
Δείχνουν επίσης πόσο εσφαλμένες ήταν οι φεϊσμπουκικές «αναλύσεις» περί βέβαιης νίκης του Τραμπ. Υπάρχει ακόμα πιθανότητα να νικήσει ο Τραμπ, αλλά σήμερα θα ακουγόταν αστείο να διατύπωνε κανείς τον ισχυρισμό περί βέβαιης επκράτησής του, ισχυρισμό που είχε γίνει ο κοινός τόπος του ελληνικού διαδικτύου τον περασμένο Ιούλιο.
Η διάψευση
Η διάψευση των σοσιαλμιντιακών προφητειών ήρθε ως αποτέλεσμα της αλλαγής υποψηφίου των Δημοκρατικών. Στη θέση του Μπάιντεν που εμφανώς δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του, ήρθε η δυναμική Χάρις που συσπείρωσε του Δημοκρατικούς, έδωσε ζωντάνια στην καμπάνια τους κι ενίσχυσε την πειστικότητα της πρότασης εξουσίας τους. Η Χάρις αποδεικνύει για πολλοστή φορά πόσο αβέβαιο είναι το εκλογικό παίγνιο. Στις εκλογές τίποτα δεν έχει κριθεί μέχρι να κριθούν όλα.
Οι «αναλυτές» του Facebook ενδεχομένως να μην μπορούσαν να προβλέψουν την απόσυρση του Μπάιντεν -αν και το θέμα είχε ανοίξει κανονικά όταν έγινε η απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ. Θα έπρεπε όμως να κρατούσαν μια πισινή γιατί μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου μεσολαβούν 4 μήνες, χρόνος στον οποίον μπορούν να γίνουν πολλά σε μια προεκλογική εκστρατεία. Επιπλέον, θα έπρεπε να είχαν λάβει υπόψη τους ότι η αμερικανική κοινωνία είναι τόσο πολωμένη που οι αντίπαλοι του Τραμπ δεν συγκινούνται με οτιδήποτε και αν του συμβεί.
Αποτελεί ακραίο δείγμα πολιτικής επιπολαιότητας να προδικάζει κανείς με βεβαιότητα ένα εκλογικό αποτέλεσμα τόσους μήνες πριν στηθούν οι κάλπες.
Το επίπεδο του διαλόγου
Οι φεϊσμπουκικοί «αναλυτές» των αμερικανικών προεδρικών εκλογών πήγαν λοιπόν κουβά. Όπως ακριβώς συμβαίνει συχνά με τις εκτιμήσεις και τις αναλύσεις διαφόρων influencers των social media. Οι διαρκείς αστοχίες τους οφείλονται κυρίως σε 3 λόγους:
1. Δεν γίνεται να κάνεις πετυχημένες αναλύσεις επί παντός επιστητού, από τις αμερικανικές εκλογές έως τον θάνατο του Αλέν Ντελόν, εκτός αν είσαι ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι -που μάλλον δεν είναι η περίπτωση των influencers.
2. Είναι πολύ δύσκολο να κάνεις ολοκληρωμένη ανάλυση αμέσως μόλις συμβεί ένα μείζον γεγονός. Μπορείς να δώσεις κάποια στοιχεία ανάλυσης αν γνωρίζεις κάπως το θέμα, αλλά δεν γίνεται να μην αφήσεις πολλά ενδεχόμενα ανοιχτά.
3. Το κύριο όμως είναι ότι δεν μπορείς να εμφανίζεις ως αναλύσεις σχηματικές και πρόχειρες επισημάνσεις για έναν περίπλοκο κι αβέβαιο κόσμο. Τις περισσότερες φορές ο διάλογος στα σόσιαλ δεν είναι παρά πολεμικές μεταξύ αδιάλλακτων συνομιλητών οι οποίοι τραβάνε τις θέσεις τους στο απώτατο άκρο τους. Οι βεβαιότητες και οι πολεμικές βοηθάνε στη συλλογή των like, αλλά σπανίως ευνοούν την αναλυτική ακρίβεια.
Ας κάνουμε λίγο κράτει λοιπόν. Δεν θα μας βλάψει.
Γιάννης Αλμπάνης