ΒΕΡΝ

Ούτε Θεός ούτε αφέντης

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Ιούνιου του 2023.

«Ὁ Καβ-τζέρ, μὲ τὰ χέρια σταυρωμένα, ὄρθιος στο βράχο ὅπου εἶχε σκαρφαλώσει, στεκόταν ἀκίνητος, σὰν ἄγαλμα. Ωστόσο έκσταση φώτιζε τὸ πρόσωπό του, τα ματόκλαδά του σὲ κίνηση, τὰ μάτια του ἔλαμπαν σὰν ἀπὸ ἱερὸ ἐνθουσιασμό, ἐνῶ χαιρόταν αὐτὴ τὴν ἔκταση τὴν ἐξαίσια γῆς καὶ θάλασσας, τὸ ἔσχατο κομματάκι της γήινης σφαίρας ποὺ δὲν ἀνῆκε σὲ κανέναν, ὁ τελευταῖος τόπος ποὺ δὲν εἶχε σκύψει κάτω ἀπὸ τὸ ζυγὸ τῶν νόμων.

Ἔμεινε ἔτσι ὥρα ἀρκετή, νὰ τὸν λούζει τὸ φῶς, νὰ τὸν μαστιγώνει ὁ ἀέρας, καὶ τέλος ἄνοιξε τα χέρια, τὰ τέντωσε, καὶ βαθὺς ἀναστεναγμός γέμισε τὸ στῆθος του, σὰν νὰ εἶχε θελήσει ν” ἀγκαλιάσει μεμιᾶς, να ρουφήξει μὲ μιὰν ἀνάσα ὅλη τὴν ἀπεραντοσύνη. Ἔπειτα, ἐνῶ τὸ βλέμμα του ἔμοιαζε ν” ἀψηφᾶ τὸν οὐρανό, καὶ ὑπερήφανα πλανιόταν στὴ γῆ, ξέφυγε μια φωνὴ ἀπὸ τὰ χείλη του, ποὺ φανέρωνε ἄγρια ἐπιθυμία γιὰ ἀπόλυτη ελευθερία καὶ χωρὶς ὅρια.

Αὐτή ἡ φωνή, ἦταν ἡ φωνὴ τῶν ἀναρχικών κάθε χώρας, ἦταν ὁ τύπος ὁ ὀνομαστός, τόσο χαρακτηριστικός, ποὺ τὸν μεταχειρίζονται καὶ σὰν συνώνυμο τοῦ ἀναρχισμού, φωνὴ ποὺ μὲ τέσσερις λέξεις, κλείνει ὅλη τὴ διδαχὴ αὐτῆς τῆς φοβερής αίρεσης.

«Ούτε Θεός, οὔτε ἀφέντης! κήρυξε με φωνὴ ἐπίσημη, ἐνῶ εἶχε μισοσκύψει σὲ ἐξέχουσα γωνιά τοῦ γκρεμοῦ, πρὸς τὰ κύματα, καὶ μὲ ἄγρια χειρονομία ποὺ ἔμοιαζε νὰ σαρώνει τὸν ὁρίζοντα ποὺ δὲν εἶχε τέλος».1

(περισσότερα…)

Περισσότερα

wolf

Wolf Hall: Η γραφή και η εικόνα

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Ιούνιο του 2022

Τις περισσότερες φορές έχουμε διαβάσει το βιβλίο και μετά βλέπουμε την ταινία, η οποία μας απογοητεύει. Είτε είναι πιο «εμπορική» (δηλαδή πιο επιφανειακή) από ό,τι το μυθιστόρημα στο οποίο βασίζεται, είτε η εικονοποίηση της ιστορίας δεν ανταποκρίνεται στη μορφή που της είχε δώσει η φαντασία μας. Η γραπτή αφήγηση είναι μια αφαίρεση η οποία παίρνει τη συγκεκριμένη μορφή που της δίνει ο κάθε αναγνώστης – αν και δεν είναι σπάνιο η μορφή αυτή να παραμένει θολή και διαρκώς μεταβαλλόμενη, ταλαντευόμενη στη μεθόριο μεταξύ πνευματικής αναζήτησης και βιωμένης εμπειρίας. Ο νεαρός μηχανικός Χανς Κάστορπ στο Μαγικό Βουνό του Τόμας Μαν μπορεί να πάρει στη φαντασία του αναγνώστη τη μορφή κάποιου γνωστού του ή του νεαρού Μπραντ Πιτ. Ενδέχεται όμως να παραμείνει ένα όνομα χωρίς συγκεκριμένη μορφή, μια άλως που μόλις βλέπουμε να διαγράφεται στον μακρινό ορίζοντα των Άλπεων.

(περισσότερα…)

Περισσότερα

ntos pasos

Δεκατέσσερα χρόνια μέχρι τον 42ο Παράλληλο

Δημοσιεύτηκε στο ένθετο Η Εποχή των Βιβλίων της Εποχής τον Οκτώβριο του 2021.

Τα βιβλία είναι οι ιστορίες που αφηγούνται οι συγγραφείς. Είναι όμως και οι ιστορίες που διαβάζουν οι αναγνώστες. Ιστορίες που δεν είναι ακριβώς ίδιες με εκείνες των συγγραφέων, γιατί κάθε ανάγνωση είναι μια διαφορετική εκδοχή της αρχικής ιστορίας. Είναι ακόμα το αποτύπωμα που άφησαν οι ιστορίες των συγγραφέων στις ιστορίες που πλάθουν οι αναγνώστες – αποτύπωμα πολλές φορές ανεπαίσθητο. Τέλος, τα βιβλία είναι οι ιστορίες που τα περιβάλλουν ως αντικείμενα, αντικείμενα υλικά και υπερβατικά, χειροπιαστά και αενάως διαφεύγοντα, αντικείμενα μυστηριακά.

Μέχρι πρότινος ήμουν βέβαιος ότι είχα αγοράσει πριν 25 χρόνια το εντυπωσιακό κουτί με την τριλογία του Τζον Ντος Πάσος USA (42ος Παράλληλος, 1919, Τα πολλά λεφτά)1 από τις εκδόσεις Οδυσσέας. Ήμουν εξίσου βέβαιος ότι είχα αγοράσει την (εξαντλημένη σήμερα) έκδοση στο αγαπημένο Απρόβλεπτο της Ηλιούπολης. Είχα δε συνδέσει τον Τζον Ντος Πάσος με τους μπίτνικ.

(περισσότερα…)

Περισσότερα