Από την Εποχή της 23/3/2014
Η Μινα Μενόν ήταν από τους βασικούς διοργανωτές του συνεδρίου «Δημοκρατία, Σοσιαλισμός & οράματα για τον 21ομ αιώνα» που πραγματοποιήθηκε στο Χάιντεραμπαντ της Ινδίας. Για πολλά χρόνια δούλεψε ως επιστημονική συνεργάτρια των ινδικών συνδικάτων και είχε ιδιαίτερη συμβολή στη διοργάνωση του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ στο Μουμπάι το 2003. Σήμερα είναι ανώτερη σύμβουλος της Action Aid Ινδίας. Έχει επίσης δημοσιεύσει ιστορικές μελέτες για τους εργάτες της κλωστοϋφαντουργίας στο Μουμπάι.
Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη με μια ερώτηση που έχει προσωπική χροιά. Στο παρελθόν ανήκατε στο ναξαλίτικο (μαοϊκό) ρεύμα. Τα τελευταία χρόνια όμως δεν ανήκετε σε κάποιον κομματικό οργανισμό και δραστηριοποιείστε έντονα στα κοινωνικά κινήματα. Η προσωπική πολιτική ιστορία σας αποτελεί εξαίρεση ή είναι συνηθισμένη μέσα στην ινδική Αριστερά;
Στην Ινδία ο μαρξιστικός-λενινιστικός χώρος ήταν ιδιαίτερα μαζικός γιατί στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 ένας μεγάλος αριθμός νέων της μεσαίας τάξης στρατεύτηκε στις τάξεις του. Αργότερα πολλοί αποχώρησαν κυρίως λόγω των συνεχών διασπάσεων αλλά και της σκληρής καταστολής. Ειδικά εδώ στην επαρχία της Τελεγκάνα, όπου είναι μεγάλη η παράδοση των ναξαλιτών, χιλιάδες επί χιλιάδων νέοι εντάχτηκαν στον μλ χώρο. Σήμερα άλλοι συνεχίζουν, άλλοι σκοτώθηκαν από την αστυνομία, άλλοι δραστηριοποιούνται στα κινήματα, άλλοι ιδιωτεύουν. Όλοι όμως εξακολουθούν να ανήκουν στην Αριστερά με την ευρεία έννοια του όρου. Οι αποχωρήσεις δεν ήταν τόσο πολλές από τα δύο επίσημα ΚΚ, το ΚΚΙ και το ΚΚΙ (Μ) γιατί η ένταξη της νεολαίας σε αυτά τα δύο κόμματα ποτέ δεν ήταν τόσο μεγάλη
Παρά το ότι στην Ινδία υπάρχουν τόσο πολλά κομμουνιστικά κόμμα, φαίνεται ότι για πολλούς αριστερούς δεν υπάρχει αξιόπιστη αριστερή πολιτική παρατήρηση. Ισχύει αυτή η παρατήρηση;
Ναι, προς το παρόν δεν υπάρχει αξιόπιστη αριστερή εναλλακτική πρόταση. Μπορεί να μπει κανείς ότι υπάρχει αξιόπιστη δημοκρατική πρόταση. Αναφέρομαι στο νέο σχηματισμό AAP (Κόμμα του Κοινού Ανθρώπου) που προήλθε μέσα από το μαζικό κίνημα, αλλά δεν έχει ξεκάθαρη αριστερή άποψη. Ξεκίνησε ως κίνημα κατά τη διαφθοράς των πολιτικών και τώρα στρέφεται εναντίον της απληστίας των επιχειρήσεων. Πρόκειται λοιπόν για μια καλή δημοκρατική εναλλακτική λύση, αλλά δεν ανήκει στην Αριστερά. Προς το παρόν δεν υπάρχει η προοπτική ενός καινούργιου αριστερού ενωτικού σχηματισμού που θα συσπειρώσει τους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στα κινήματα.
Τα τελευταία χρόνια η Ινδική οικονομία γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη. Αυτό το οικονομικό μπουμ άλλαξε τη ζωή της πλειονότητας των πολιτών, περιορίζοντας δραστικά τη φτώχεια;
Όχι δεν την άλλαξε. Η ανάπτυξη αύξησε την ανισότητα. Μπορούμε να πούμε ότι ένα 10%-20% του πληθυσμού κέρδισε από την παγκοσμιοποίηση. Όχι υπό την έννοια μιας καλής δουλειάς ή μιας αξιοπρεπούς ζωής με νόημα, αλλά υπό την έννοια της αυξημένης δυνατότητας για κατανάλωση εμπορευμάτων, κατά το αμερικάνικο πρότυπο. Βέβαια σε πραγματικούς αριθμούς, αυτό το 10-20% του πληθυσμού είναι πάρα πολλοί άνθρωποι, μιας και η Ινδία έχει ένα 1.200.000.000 κατοίκους. Από την άλλη πλευρά, οι φτωχοί βρίσκονται σε τραγική κατάσταση. Στην πραγματικότητα έχουν πεταχτεί έξω από την οικονομία. Δεν έχουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά και ζωτικές υπηρεσίες. Πρόσβαση που είχαν παλιότερα, όταν υφίστατο το δίχτυ κοινωνικής προστασίας. Για παράδειγμα, η ασφάλιση έχει πλέον ιδιωτικοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό.
Οι πλούσιοι λοιπόν γίνονται δισεκατομμυριούχοι και οι φτωχοί καταστρέφονται. Το χειρότερο είναι ότι έχει χαθεί η κοινή δέσμευση ότι ο στόχος της κυβέρνησης είναι το καλό όλων. Στόχος της κυβέρνησης είναι μόνο να αυξήσει τα εισοδήματα του πιο πλούσιου 20% του πληθυσμού.
Τι συμβαίνει με το περιβάλλον και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές των τοπικών κοινοτήτων;
Οι ιθαγενικοί πληθυσμοί είναι σε πολύ κακή κατάσταση. Οι εταιρίες εξορύξεων έχουν στην πραγματικότητα αγοράσει την κυβέρνηση. Είναι πολύ δύσκολο να τις πολεμήσεις γιατί δεν ξέρεις ούτε ποιοι ακριβώς είναι πίσω από αυτές ούτε πού μπορείς να τους βρεις. Επιπλέον, είναι ελλιπής η αλληλεγγύη στους αγώνες που παραμένουν περιορισμένοι σε τοπικό πλαίσιο. Οι ιθαγενικοί πληθυσμοί εκτοπίζονται γιατί η γη και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές ιδιωτικοποιούνται. Οι εταιρίες εμφανίζονται στις περιοχές με ιδιωτικούς στρατούς. Δυστυχώς, το περιβάλλον και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές δεν είναι χαμηλά μόνο στις προτεραιότητες της κυβέρνησης, αλλά συνολικά της πολιτικής ζωής. Απέχουμε πολύ από το να αναδείξουμε την ανάγκη για μια οικολογικά βιώσιμη ανάπτυξη, από το να συνδέσουμε τον σοσιαλισμό με την οικολογία.
Στο συνέδριο τέθηκε πολύ έντονα το ζήτημα των καστών. Η κατάσταση των κατώτερων καστών, ιδιαίτερα των ανέγγιχτων (ντάλιτ) δεν έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια;
Δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν έχουν γίνει αλλαγές προς όφελος μεγάλης μερίδας των ντάλιτ. Πρέπει να γίνουν βέβαια πολύ περισσότερα ακόμα. Από την άλλη, μπορεί να είναι προβληματική η έμφαση στην κάστα, δηλαδή το να επιβεβαιώνεις ότι ανήκεις στους ντάλιτ για να έχεις πρόσβαση στην πρόνοια. Σε αυτήν την περίπτωση η κάστα σου γίνεται σημαντική για σένα. Πρέπει λοιπόν να μην παλεύουμε τόσο για περισσότερα δικαιώματα για τις κατώτερες τάξεις, όσο για την πλήρη κατάργηση του συστήματος των καστών. Να προσθέσουμε ότι ένας από τους λόγους που στην Ινδία υπάρχει μεγάλη δυσκολία στο να αναπτυχθούν οικολογικά κινήματα είναι η υποστήριξη που παρέχουν οι ντάλιτ στον εκσυγχρονισμό, την εκβιομηχάνιση και την αστικοποίηση, μέσω των οποίων πιστεύουν ότι θα αρθεί η καταπίεση που υφίστανται. Στο χωριό σου όλοι ξέρουν ότι είσαι ντάλιτ, ενώ στην πόλη.
Το τελευταίο διάστημα τα δυτικά ΜΜΕ έδωσαν ευρεία κάλυψη στο κίνημα ενάντια στου βιασμούς και τη βία κατά των γυναικών. Είναι όντως τόσο δύσκολα τα πράγματα για τις γυναίκες στην Ινδία;
Η Νότια Ασία είναι το χειρότερο μέρος του κόσμου για τις γυναίκες. Τυπικά τα γυναικεία δικαιώματα, όπως η προστασία απέναντι στη σεξουαλική παρενόχληση, αναγνωρίζονται. Στην πράξη όμως κινδυνεύεις όταν ζητήσεις την εφαρμογή τους. Το επίπεδο της βίας κατά των γυναικών είναι πολύ υψηλό. Το Δελχί είναι για τις γυναίκες ίσως η πιο επικίνδυνη πόλη στον κόσμο. Το ίδιο υψηλό είναι το επίπεδο της ενδοοικογενειακής βίας.
Στις αρχές Ιούλη η επαρχία της Τελεγκάνα αποσπάται από το κρατίδιο του Άντρα Πραντές και γίνεται το νεότερο αυτόνομο κρατίδιο της Ινδίας. Γιατί θεωρείτε αυτήν την εξέλιξη μεγάλη επιτυχία για την Αριστερά;
Είναι το αποτέλεσμα αγώνων 60 ετών των κινημάτων στην Τελεγκάνα. Μερικές φορές είναι πολύ σημαντική μια ιδέα που την ενστερνίζεται ο κόσμος. Είναι πολύ δύσκολο να μετρήσουμε με οικονομικούς όρους την αίσθηση της καταπίεσης, την αίσθηση ότι είσαι δεύτερης κατηγορίας πολίτης και ότι ζεις υπό μια μορφή κατοχής στον τόπο σου. Δεν πρόκειται για κάποιους μετανάστες που έρχονται για να βρουν δουλειά, αλλά για ανθρώπους με πολλά λεφτά που αγοράζουν τα πάντα.
Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης
Περισσότερα
Πρόσφατα σχόλια