Δημοσιεύτηκε στο Red Notebook στις 15/3/2015

 

Η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου στο Eurogroup αποτέλεσε την καλύτερη δυνατή επιλογή (ή τουλάχιστον τη λιγότερο κακή) μεταξύ των πραγματικών εναλλακτικών που είχε μπροστά της εκείνη τη στιγμή η νέα ελληνική κυβέρνηση. Με τη συμφωνία η κυβέρνηση μπόρεσε να ξεφύγει από την «παγίδα θανάτου» (μέσω του στραγγαλισμού του τραπεζικού συστήματος) που της είχαν στήσει οι διεθνείς κι εγχώριοι σκληροπυρηνικοί της λιτότητας. Επιπλέον, για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης, σε ένα επίσημο διπλωματικό έγγραφο καταγράφηκαν στοιχεία μιας εναλλακτικής λογικής για την αντιμετώπιση της κρίσης, στον αντίποδα των αντιλήψεων με βάση τις οποίες διαμορφώθηκαν τα μνημόνια. Από την άλλη, μιας και δεν πρέπει να ωραιοποιούμε την κατάσταση, η συμφωνία της 20ης Φλεβάρη εμπεριείχε και σημαντικές παραχωρήσεις από την ελληνική πλευρά, τουλάχιστον συγκριτικά με το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ –οι ΑΝΕΛ δεν έχουν ζήτημα με τις ιδιωτικοποιήσεις…

Μια συμφωνία που δεν εφαρμόζεται

Σχεδόν ένα μήνα μετά τη συμφωνία Ελλάδας-Eurogroup, η κατάσταση έχει διαμορφωθεί ως εξής. Η κυβέρνηση αρχίζει να εφαρμόζει το πρόγραμμά της (Μέτρα Αντιμετώπισης Ανθρωπιστικής Κρίσης, Ανασύσταση ΕΡΤ, Ρύθμιση Ληξιπρόθεσμων Οφειλών στο Δημόσιο-100 δόσεις), ενώ τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών είναι στην Αθήνα για να αντλήσουν στοιχεία σχετικά με την πραγματική κατάσταση της οικονομίας. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει παραβιάσει σε κανένα σημείο τη συμφωνία της 20ης Φλεβάρη. Αντιθέτως, το άλλο συμβαλλόμενο μέρος, δηλαδή το Εurogroup, δεν την εφαρμόζει. Για την ακρίβεια, διάφοροι κύκλοι του έχουν προβεί σε σειρά πράξεων και παραλείψεων που οδηγούν στην πλήρη υπονόμευσή της.

Η υπονόμευση της συμφωνίας από τους ακραία συντηρητικούς ευρωπαϊκούς κύκλους έχει δύο εκφάνσεις. Η πρώτη είναι η διαρκής προσπάθεια να διολισθήσουμε από το περιεχόμενο της συμφωνίας σε αυτό του Μνημονίου και της 5ης αξιολόγησης. Δεν είναι μόνο οι συνεχείς αναφορές διαφόρων ιθυνόντων (με προεξάρχοντα τον Σόιμπλε) σε «μνημόνιο» και «τρόικα». Πιο σημαντική είναι η προσπάθεια επαναφοράς στο τραπέζι πολιτικών που κινούνται έξω από το συμφωνημένο πλαίσιο και συνιστούν μέρος όσων είχε αποδεχτεί η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου.

Αλλά η βασική έκφανση της υπονόμευσης της συμφωνίας αποτελεί το μπλοκάρισμα της χρηματοδότης του ελληνικού Δημοσίου. Σχεδόν ένα μήνα μετά τη συμφωνία της 20ης Φλεβάρη, όχι μόνο δεν έχει ανοίξει η στρόφιγγα της δανειακής χρηματοδότησης, αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν επιτρέπει καν μια μικρή αύξηση του επιτρεπόμενου ορίου για την έκδοση έντοκων γραμματίων ώστε να καλυφθούν όπως-όπως οι χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου. Με πιο απλά λόγια, αν τον Φλεβάρη ήταν το τραπεζικό σύστημα που απειλούταν με ασφυξία, τώρα είναι η σειρά του Δημοσίου.

Προς ένα αδυσώπητο δίλημμα;

Χωρίς να έχουμε την παραμικρή ροπή στις θεωρίες συνωμοσίας, και διατηρώντας πάντα την αυτοσυγκράτηση που είναι αναγκαία όταν πρόκειται κανείς να προβεί σε πολιτικές εικασίες, η μέχρι τώρα συμπεριφορά των ακραία συντηρητικών ευρωπαϊκών κύκλων μπορεί να οδηγήσει στο εξής συμπέρασμα: Μέσω της χρηματοδοτικής ασφυξίας , επιχειρούν να θέσουν την ελληνική κυβέρνηση προ του αδυσώπητου διλήμματος «Τρίτο μνημόνιο ή Grexit». Θέλουν δηλαδή να φέρουν τα πράγματα σε εκείνο το οριακό σημείο που η κυβέρνηση θα πρέπει να υποταχτεί και να προδώσει τη λαϊκή εντολή προκειμένου να καλύψει τις στοιχειώδεις χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου και να παραμείνει στην ευρωζώνη.

Η συμπεριφορά τους δεν υπαγορεύεται βέβαια από τη όποια οικονομική λογική. Τα χρήματα που έχει ανάγκη η Ελλάδα (λίγα δισεκατομμύρια) είναι σταγόνα στον ωκεανό της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ο δε ελληνικός προϋπολογισμός έχει σταθερά πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ η νέα κυβέρνηση διαχειρίζεται τα δημόσια οικονομικά με χρηστό τρόπο.

Το ζήτημα είναι βαθιά πολιτικό. Οι κυρίαρχες δυνάμεις της ευρωπαϊκής συντήρησης θέλουν να συντρίψουν πολιτικά τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ για να δολοφονήσουν εν τη γενέσει του ένα εναλλακτικό πολιτικό παράδειγμα με πανευρωπαϊκή ακτινοβολία. Χτυπάνε τον ΣΥΡΙΖΑ για να τελειώσουν με το Podemos και το Sinn Fein.

Επιπλέον, η ραγδαία άνοδος του δεξιού λαϊκισμού στη Γερμανία ωθεί τον συνασπισμό εξουσίας υπό την Μέρκελ στη συντηρητικοποίηση και, κυρίως, την εθνική περιχαράκωση. Το δίδυμο Μέρκελ-Σόιμπλε λειτουργεί πολύ περισσότερο σαν μια γερμανική ηγεσία, παρά σαν μια ευρωπαϊκή ηγεμονική δύναμη.

Οι δύσκολες επιλογές

Η κυβέρνηση μέχρι τώρα έχει αποδείξει ότι έχει σαν θεμελιώδη αρχή το σεβασμό στη λαϊκή εντολή. Για πρώτη φορά έχουμε μια κυβέρνηση που βασική έγνοια της είναι η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των πολλών και όχι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των λίγων. Επίσης, η κυβέρνηση, σε αυτές τις πρώτες εβδομάδες, έδειξε ότι εκτός από εντιμότητα, διαθέτει και πολιτικό κριτήριο, αφού και ελιγμούς έκανε και συμμαχίες οικοδόμησε. Αυτό που λογικά πράττει τώρα η κυβέρνηση είναι η συνέχιση της οικοδόμησης συμμαχιών με στόχο να αρθεί το αδιέξοδο και να μην ευοδωθούν τα σχέδια των σκληροπυρηνικών της λιτότητας. Υπάρχει ακόμα η δυνατότητα να τα καταφέρει.

Ωστόσο, αν τα πράγματα φτάσουν στο έσχατο σημείο, και το δίλημμα είναι «Τρίτο Μνημόνιο ή Grexit», η απάντηση μια κυβέρνησης κοινωνικής σωτηρίας επουδενί μπορεί να είναι «Τρίτο Μνημόνιο». Και αυτό όχι γιατί ο Grexit είναι η βασιλική οδός προς την ανάπτυξη, όπως αφελώς ορισμένο διατείνονται –κάθε άλλο: το Grexit θα σημάνει πτώση του ΑΕΠ και θα υπαγορεύσει περιοριστικές πολιτικές. Ούτε μόνο γιατί πολιτικά αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί να «σηκώσει» μνημονιακές πολιτικές –το διακύβευμα αυτή τη στιγμή είναι πολύ πιο σημαντικό από το όποιο (καλώς εννοούμενο) κομματικό συμφέρον.

Δύο είναι οι βασικοί λόγοι που πρέπει να οδηγήσουν στην (πραγματικά επώδυνη) επιλογή του Grexit αν τα πράγματα εντέλει φτάσουν στο όριο. Ο πρώτος είναι ότι τα όποια μνημονιακά υφεσιακά μέτρα αναγκαστεί να πάρει η κυβέρνηση, δεν θα είναι ούτε τα τελευταία ούτε θα ανοίξουν το δρόμο στην ανάκαμψη για τους πολλούς. Αντιθέτως, η διατήρηση του μνημονιακού πλαισίου εγγυάται, από τη μια μεριά, τη διαρκή λήψη νέων μέτρων όταν δεν πιάνονται οι (άπιαστοι) στόχοι του προγράμματος, και από την άλλη, παγιώνει την οικονομική στασιμότητα (με ύφεση ή πολύ μικρούς ρυθμούς ανάπτυξης), αφού δεν προβλέπει πολιτικές για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Το Grexit είναι πολύ επώδυνο (γι’ αυτό και ορθά δεν ήταν η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ), αλλά σε βάθος χρόνου μπορεί να ανοίξει προοπτικές που δεν υπάρχουν στο μνημονιακό πλαίσιο.

Ο βασικός όμως λόγος που αν τα πράγματα (με ευθύνη των Ευρωπαίων) φτάσουν στο όριο, δεν μπορεί να αποτελέσει επιλογή το τρίτο Μνημόνιο, δεν είναι αυστηρά οικονομικός. Το τρίτο Μνημόνιο θα σημάνει μια άνευ προηγουμένου ταπείνωση του λαού, ιδιαίτερα σε μια στιγμή που οι εκλογές έχουν φέρει έναν άνεμο ελπίδας και ανάτασης. Ένας λαός ταπεινωμένος όχι μόνο δεν μπορεί να σταθεί πολιτικά αξιοπρεπής μέσα στην Ευρώπη, αλλά ούτε και να φανεί δημιουργικός στο οικονομικό πεδίο –η ψυχολογία συνιστά βασική πτυχή της οικονομικής δραστηριότητας. Ο ταπεινωμένος λαός θα βυθιστεί στον κυνισμό και την απάθεια, με κίνδυνο να στραφεί στις δυνάμεις του φασιστικού σκότους, Παράλληλα, η ταπείνωση του ελληνικού λαού θα ενταφιάσει την αριστερή ελπίδα σε όλη την Ευρώπη.

Αν λοιπόν τα πράγματα φτάσουν στο όριο, κι έχουμε να διαλέξουμε αυστηρά μεταξύ πολύ επώδυνων επιλογών, πρέπει να προτιμήσουμε τη λιγότερό κακή, αυτήν δηλαδή που δεν αποκλείει και την παραμικρή ακτίνα φωτός.

 

Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Από την Εποχή της 29/12/2013

Η πο­λι­τι­κή πα­λά­ντζα γέρ­νει υ­πέρ του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Πολ­λές φο­ρές στο πα­ρελ­θόν έ­χει κα­τα­γρα­φεί έ­να ο­ρια­κό ση­μείο, με­τά το ο­ποίο ο συ­σχε­τι­σμός των πο­λι­τι­κών δυ­νά­μεων αλ­λά­ζει κα­τά τρό­πο α­νε­πί­στρε­πτο. Φαί­νε­ται  ό­τι η ψή­φι­ση των νο­μο­θε­τη­μά­των για το φό­ρο α­κι­νή­των και τους πλει­στη­ρια­σμούς ση­μα­το­δο­τεί έ­να τέ­τοιο ο­ρια­κό ση­μείο, με τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ να περ­νά­ει μπρο­στά α­πό τη Νέα Δη­μο­κρα­τία.

Τη δια­φο­ρά δεν την κά­νουν τό­σο οι δη­μο­σκο­πή­σεις οι ο­ποίες στο σύ­νο­λό τους α­πο­τυ­πώ­νουν προ­βά­δι­σμα της α­ξιω­μα­τι­κής α­ντι­πο­λί­τευ­σης. Από τη στιγ­μή που πα­ρα­πά­νω α­πό το 40% των ε­ρω­τώ­με­νων δεν δί­νει α­πα­ντή­σεις, εί­ναι προ­φα­νές ό­τι οι δη­μο­σκο­πή­σεις, (α­κό­μα και οι πιο άρ­τιες ε­πι­στη­μο­νι­κά) μπο­ρούν να δώ­σουν μό­νο α­δρές εν­δεί­ξεις των κοι­νω­νι­κών τά­σεων, και ό­χι να α­πο­τε­λέ­σουν λε­πτο­με­ρή α­πο­τύ­πω­σή τους.

Τη με­γά­λη δια­φο­ρά την κά­νουν, α­πό τη μια με­ριά, αυ­τό που θα λέ­γα­με η γε­νι­κή αί­σθη­ση της συ­γκυ­ρίας, και α­πό την άλ­λη, οι πραγ­μα­τι­κές πιέ­σεις που α­σκού­νται στους βου­λευ­τές της συ­μπο­λί­τευ­σης α­πό τους ψη­φο­φό­ρους τους. Η γε­νι­κή αί­σθη­ση εί­ναι, λοι­πόν, ό­τι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ θα εί­ναι ο νι­κη­τής στις ευ­ρωε­κλο­γές. Στη δε Βου­λή δεν εμ­φα­νί­ζε­ται ού­τε έ­νας βου­λευ­τής της συ­μπο­λί­τευ­σης να υ­πε­ρα­σπί­ζε­ται έν­θερ­μα την α­κο­λου­θού­με­νη πο­λι­τι­κή. Η κρι­τι­κή στον Γ. Στουρ­νά­ρα α­πό τους βου­λευ­τές της ΝΔ και του ΠΑ­ΣΟΚ τεί­νει πλέ­ον να γί­νει ο κα­νό­νας, ό­χι η ε­ξαί­ρε­ση.

Η συρ­ρί­κνω­ση της ε­πιρ­ροής της κυ­βέρ­νη­σης Σα­μα­ρά δεν ο­φεί­λε­ται μό­νο στη συσ­σώ­ρευ­ση των μνη­μο­νια­κών δει­νών για ό­σους έ­χουν ή­δη πέ­σει θύ­μα­τα της πο­λι­τι­κής της «ε­σω­τε­ρι­κής υ­πο­τί­μη­σης». Εξί­σου ση­μα­ντι­κό εί­ναι το ό­τι με τη φο­ρο­λό­γη­ση των α­κι­νή­των και το ά­νοιγ­μα του πα­ρα­θύ­ρου για τους πλει­στη­ρια­σμούς, η κυ­βέρ­νη­ση έρ­χε­ται σε  ευ­θεία σύ­γκρου­ση με πα­ρα­δο­σια­κά συ­ντη­ρη­τι­κά α­κρο­α­τή­ρια, τα ο­ποία μέ­χρι τώ­ρα τη στή­ρι­ζαν σχε­τι­κά. Όλα δεί­χνουν  ό­τι βρι­σκό­μα­στε μπρο­στά σε νέα δια­δι­κα­σία άρ­σης σχέ­σεων πο­λι­τι­κής εκ­προ­σώ­πη­σης των με­σαίων στρω­μά­των, α­νά­λο­γη με αυ­τή πριν ε­νά­μι­σι χρό­νο με τα α­σθε­νέ­στε­ρα οι­κο­νο­μι­κά. Όπως και να ‘χει, ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έ­χει αέ­ρα νί­κης, πράγ­μα που ό­λοι κα­τα­λα­βαί­νουν.

Τα τρία στοιχήματα

Ο Σα­μα­ράς ε­πεν­δύει σε πα­ρο­χές, δια­τά­ρα­ξη της συ­νο­χής του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ε­νί­σχυ­ση άλ­λων α­ρι­στε­ρών ψη­φο­δελ­τίων. Το ό­τι έ­χει αρ­χί­σει η α­ντί­στρο­φη μέ­τρη­ση για την κυ­βέρ­νη­ση,  επ’ ου­δε­νί ση­μαί­νει ό­τι ο Σα­μα­ράς και οι άν­θρω­ποί του θα πε­ρι­μέ­νουν πα­θη­τι­κά το μοι­ραίο. Φαί­νε­ται ό­τι το Μα­ξί­μου ρί­χνει τα λε­φτά του (που δεν εί­ναι και πολ­λά, ε­δώ που τα λέ­με) σε τρία στοι­χή­μα­τα. Το πρώ­το, εί­ναι ό­τι γύ­ρω στον Απρί­λιο οι τροϊκα­νοί θα α­πο­δε­χτούν την ύ­παρ­ξη πρω­το­γε­νούς πλε­ο­νά­σμα­τος. Αυ­τό, υ­πο­τί­θε­ται, ό­τι θα ε­πι­τρέ­ψει στην κυ­βέρ­νη­ση να μοι­ρά­σει πε­ρί­που 700 ε­κα­τομ­μύ­ρια σε έν­στο­λους και συ­ντα­ξιού­χους. Πα­ράλ­λη­λα, η κυ­βέρ­νη­ση ευελ­πι­στεί ό­τι οι τροϊκα­νοί θα δώ­σουν κά­ποιο σή­μα για τη ρύθ­μι­ση του χρέ­ους, που θα μπο­ρέ­σει να το χρη­σι­μο­ποιή­σει στην προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρίο­δο. Εννο­εί­ται ό­τι δεν μι­λά­με για πραγ­μα­τι­κό κού­ρε­μα, αλ­λά για  ευ­κο­λίες πλη­ρω­μής -για πα­ρά­δειγ­μα, διε­τές πά­γω­μα πλη­ρω­μής το­κο­χρε­ο­λυ­σίων.

Η δεύ­τε­ρη κί­νη­ση του Μα­ξί­μου εί­ναι να ε­νι­σχύ­σει αυ­τές που το ί­διο θεω­ρεί φυ­γό­κε­ντρες δυ­νά­μεις μέ­σα στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Ο τρό­πος που έ­χει ε­πι­λε­χτεί για να διαρ­ρη­χθεί η συ­νο­χή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, εί­ναι να πα­ρου­σιά­ζε­ται η η­γε­σία του κόμ­μα­τος α­να­ξιό­πι­στη, υ­πο­κρι­τι­κή κι εν­σω­μα­τω­μέ­νη στο μνη­μο­νια­κό πλαί­σιο. Εί­ναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό το δη­μο­σίευ­μα του «Βή­μα­τος» πε­ρί δή­θεν συν­διαλ­λα­γής Τσί­πρα-Ρεν -στο ί­διο μυ­θι­στο­ρη­μα­τι­κό άρ­θρο πε­ρι­γρά­φο­νταν και διά­λο­γοι στε­λε­χών του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με ευ­ρω­παίους α­ξιω­μα­τού­χους σε «συ­να­ντή­σεις» που ό­μως δεν πραγ­μα­το­ποιή­θη­καν πο­τέ.  Το Μα­ξί­μου πι­στεύει ό­τι αν πα­γιω­θεί η ει­κό­να μιας δε­ξιάς με­τα­τό­πι­σης της η­γε­σίας τού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, η Αρι­στε­ρή Πλατ­φόρ­μα αρ­γά ή γρή­γο­ρα θα ο­δη­γη­θεί σε α­πο­χώ­ρη­ση α­πό το κόμ­μα!

Η τρί­τη  κυ­βερ­νη­τι­κή κί­νη­ση εί­ναι η ε­νί­σχυ­ση των α­ρι­στε­ρών σχη­μα­τι­σμών που λει­τουρ­γούν α­ντα­γω­νι­στι­κά στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και θα μπο­ρού­σαν να του κό­ψουν ψή­φους. Γι’ αυ­τό οι Ηρα­κλείς του Μνη­μο­νίου, ό­πως ο Γεωρ­γιά­δης, ε­ξά­ρουν τη συ­νέ­πεια και το ή­θος του ΚΚΕ, γι’ αυ­τό και η υ­περ­προ­βο­λή του Αλα­βά­νου α­πό τα δια­πλε­κό­με­να ΜΜΕ.

Όμως το Αρι­στε­ρό Ρεύ­μα έ­χει ση­μα­ντι­κή συμ­βο­λή στη δη­μιουρ­γία και την ε­νό­τη­τα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ε­νώ ο δη­μο­ψη­φι­σμα­τι­κός χα­ρα­κτή­ρας των ευ­ρωε­κλο­γών πε­ριο­ρί­ζει εκ των πραγ­μά­των την δυ­να­μι­κή α­ρι­στε­ρών σχη­μα­τι­σμών, ε­κτός ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Το πο­λι­τι­κό μέλ­λον του Σα­μα­ρά ε­να­πό­κει­ται λποι­πόν στην κα­λή διά­θε­ση των τροϊκα­νών. Οι κυ­βερ­νώ­ντες δεν εί­ναι βέ­βαια α­φε­λείς. Γνω­ρί­ζουν ό­τι με το πρω­το­γε­νές πλεό­να­σμα και μια υ­πό­σχε­ση για το χρέ­ος δεν κερ­δί­ζο­νται ε­κλο­γές που πραγ­μα­το­ποιού­νται σε μια κα­τα­στραμ­μέ­νη χώ­ρα. Γι’ αυ­τό και το σα­μα­ρι­κό antinews έ­χει ή­δη αρ­χί­σει το «μα­σάζ» στον κό­σμο της ΝΔ με άρ­θρα που υ­πο­βαθ­μί­ζουν την πο­λι­τι­κή ση­μα­σία του α­πο­τε­λέ­σμα­τος των ευ­ρωε­κλο­γών.  Πι­στεύουν ό­τι αν η δια­φο­ρά α­πό τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ κρα­τη­θεί σε «λο­γι­κό» ε­πί­πε­δο (π.χ. κά­τω του 3%), θα θεω­ρη­θεί α­να­στρέ­ψι­μη κι ε­πο­μέ­νως δεν θα υ­πάρ­χει χώ­ρος αμ­φι­σβή­τη­σης του πρω­θυ­πουρ­γού.

Μνη­μο­νια­κή κυ­βέρ­νη­ση χω­ρίς Σα­μα­ρά. Ανε­ξάρ­τη­τα α­πό το τι ε­πι­διώ­κει ο πρω­θυ­πουρ­γός και το πε­ρι­βάλ­λον του, τμή­μα­τα του μνη­μο­νια­κού πο­λι­τι­κού προ­σω­πι­κού α­περ­γά­ζο­νται άλ­λα σχέ­δια. Μια με­γά­λη ήτ­τα της κυ­βέρ­νη­σης Σα­μα­ρά δεν συ­νε­πά­γε­ται αυ­το­μά­τως προ­σφυ­γή σε βου­λευ­τι­κές ε­κλο­γές. Εί­ναι πια προ­φα­νές ό­τι σε πε­ρί­πτω­ση συ­ντρι­πτι­κής ήτ­τας Σα­μα­ρά στις ευ­ρωε­κλο­γές, θα ε­πι­διω­χτεί σχη­μα­τι­σμός κυ­βέρ­νη­σης α­πό την υ­φι­στά­με­νη Βου­λή. Μια μνη­μο­νια­κή κυ­βέρ­νη­ση χω­ρίς τον Σα­μα­ρά στην πρω­θυ­πουρ­γία, κα­τά το πρό­τυ­πο της κυ­βέρ­νη­σης Πα­πα­δή­μου, θα μπο­ρού­σε να συ­μπε­ρι­λά­βει τμή­μα­τα της ΔΗ­ΜΑ­Ρ, την Α­ΝΕ­Λ, κα­θώς και των α­νε­ξαρ­τη­το­ποιη­μέ­νων βου­λευ­τών. Εί­ναι εν­δει­κτι­κές άλ­λω­στε οι δη­λώ­σεις της Ντό­ρας Μπα­κο­γιάν­νη.

«Πολιτική ανωμαλία»

Το σε­νά­ριο της νέ­ας κυ­βέρ­νη­σης χω­ρίς Σα­μα­ρά μπο­ρεί να δια­σφα­λί­ζει την α­πρό­σκο­πτη ε­μπέ­δω­ση του Μνη­μο­νίου, ε­ντού­τοις α­ντι­με­τω­πί­ζει δύο πο­λύ σο­βα­ρά προ­βλή­μα­τα. Το πρώ­το εί­ναι ό­τι αν οι μνη­μο­νια­κοί έ­χουν συ­ντρι­βεί στις ευ­ρωε­κλο­γές, ο­ποια­δή­πο­τε μνη­μο­νια­κή κυ­βερ­νη­τι­κή λύ­ση θα στε­ρεί­ται κοι­νω­νι­κής νο­μι­μο­ποίη­σης με α­πο­τέ­λε­σμα να δι­καιού­ται ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ να μι­λά­ει για δια­στρέ­βλω­ση της λαϊκής βού­λη­σης και κα­μα­ρί­λα. Το δεύ­τε­ρο πρό­βλη­μα εί­ναι η α­ντί­δρα­ση του ί­διου του Σα­μα­ρά. Ήδη ο πρω­θυ­πουρ­γός στη συ­νέ­ντευ­ξή του στην «Κα­θη­με­ρι­νή» χα­ρα­κτη­ρί­ζει σχέ­διο πο­λι­τι­κής α­νω­μα­λίας ο­ποια­δή­πο­τε άλ­λη κυ­βέρ­νη­ση α­πό τη ση­με­ρι­νή Βου­λή, χω­ρίς τον ί­διο στον πρω­θυ­πουρ­γι­κό θώ­κο. Επο­μέ­νως, δεν εί­ναι κα­θό­λου βέ­βαιο ό­τι θα συ­ναι­νέ­σει σε ο­ποια­δή­πο­τε προ­σπά­θεια που θα ο­δη­γεί στην πο­λι­τι­κή πε­ρι­θω­ριο­ποίη­σή του.

Με­τα­ξύ κοι­νω­νι­κής α­πό­γνω­σης και α­δυ­να­μίας του κι­νή­μα­τος. Αν η γε­νι­κευ­μέ­νη κοι­νω­νι­κή κα­τα­στρο­φή που προ­κα­λεί το Μνη­μό­νιο ο­δη­γεί στην άρ­ση των σχέ­σεων πο­λι­τι­κής εκ­προ­σώ­πη­σης και την α­πί­σχναν­ση της κυ­βέρ­νη­σης, η προ­φα­νής α­δυ­να­μία των κι­νη­μά­των δί­νει στους μνη­μο­νια­κούς με­γά­λα πε­ρι­θώ­ρια ε­λιγ­μών. Λαμ­βά­νο­ντας υ­πό­ψη την έ­κτα­ση της κοι­νω­νι­κής ε­ρή­μω­σης που προ­κα­λεί το Μνη­μό­νιο, η κυ­βέρ­νη­ση θα έ­πρε­πε να μας εί­χε α­φή­σει χρό­νους προ πολ­λού. Από τη στιγ­μή ό­μως που οι δρό­μοι εί­ναι ά­δειοι και η κοι­νω­νι­κή α­γα­νά­κτη­ση δεν παίρ­νει τη μορ­φή του γε­νι­κού ξε­ση­κω­μού,  οι μνη­μο­νια­κοί μπο­ρούν α­κό­μα να δια­χει­ρί­ζο­νται την ε­ξαι­ρε­τι­κά δυ­σχε­ρή θέ­ση τους, και να κά­νουν σχέ­δια για με­τά τις ευ­ρωε­κλο­γές. Ακό­μα και αν πέ­σουν τον Μάη, εί­ναι πραγ­μα­τι­κά τρο­μα­κτι­κό το πό­σο ζη­μιά μπο­ρούν να προ­κα­λέ­σουν στην κοι­νω­νία αυ­τούς τους πέ­ντε μή­νες.

Το να α­νοί­ξει η δίο­δος ώ­στε η λά­βα της κοι­νω­νι­κής α­γα­νά­κτη­σης να ε­κρα­γεί στο πο­λι­τι­κό προ­σκή­νιο εί­ναι α­πο­λύ­τως α­να­γκαίο για να  στε­νέ­ψουν α­σφυ­κτι­κά τα πε­ρι­θώ­ρια των μνη­μο­νια­κών. Όσο η πο­λι­τι­κή διε­ξά­γε­ται μό­νο στο πε­δίο των θε­σμών και της ε­πι­κοι­νω­νίας, οι δυ­νά­μεις του Μνη­μο­νίου θα δια­τη­ρούν με­γά­λο μέ­ρος της δυ­να­τό­τη­τάς τους να ε­λίσ­σο­νται πο­λι­τι­κά.

 Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Από το Red Notebook

Στο ντοκιμαντέρ «Η Δίκη των Βασανιστών», που προβλήθηκε τις προάλλες από το κανάλι της Βουλής, ο Θεοφιλογιαννάκος επιχειρεί κάποια στιγμή να δικαιολογήσει την αιματηρή καταστολή του Πολυτεχνείου. Λέει χαρακτηριστικά ότι όλο το 1973 δεν είχαν ανοίξει οι σχολές λόγω των φοιτητικών κινητοποιήσεων. Προσθέτει μάλιστα ότι είχε δημιουργηθεί τέτοιο κοινωνικό πρόβλημα, που ο πατέρας μιας φοιτήτριας από την Ξάνθη τού είχε τηλεφωνήσει για να επιληφθεί του θέματος.

Ο δυστυχής πατέρας απείλησε μάλιστα τον φιλότιμο εθνικόφρονα ανακριτή ότι θα έφερνε την κόρη πίσω στο χωριό, αν δεν άρχιζαν τα μαθήματα. Τι να κάνουν λοιπόν κι οι χουντικοί; Κατέβασαν τα τανκς για να μην υπονομευτεί το μέλλον του παιδιού.

Αν και δεν είναι ορθό να εξομοιώνουμε τη σημερινή αυταρχική και φαλκιδευμένη δημοκρατία με τη δικτατορία (εκτός όλων των άλλων, γιατί με αυτόν τον τρόπο μηδενίζουμε τις κατακτήσεις του Πολυτεχνείου), εντούτοις, είναι προφανείς οι ομοιότητες των εξηγήσεων του Θεοφιλογιαννάκου με τον σημερινό κυρίαρχο λόγο περί χαμένου εξαμήνου. Οι οιμωγές του Mega, οι συνεντεύξεις των απελπισμένων φοιτητών που δεν μπορούν να κάνουν μάθημα, η αγωνία του κυρίου Αρβανιτόπουλου για το «μέλλον των παιδιών» μοιάζουν να έρχονται από την εποχή του Θεοφιλογιαννάκου. Ή ίσως από ακόμα πιο παλιά.

Στην πραγματικότητα η προπαγανδιστική πατέντα περί υπεράσπισης του απλού-ανθρώπου-που- θέλει- να-κάνει-τη-δουλειά-του, δεν είναι του Αρβανιτόπουλου, όπως ακριβώς δεν ήταν και του Θεοφιλογιαννάκου. Ανάλογα ήταν και τα «επιχειρήματα» του προ της Γαλλικής Επανάστασης Παλαιού Καθεστώτος απέναντι στους «αργόσχολους» ριζοσπάστες, οι οποίοι απειλούσαν τους θεοσεβούμενους εργατικούς υπηκόους.

Αντιμέτωπος με την κοινωνική ανταρσία (ή έστω την υποψία ότι αυτή επίκειται…), ο εκάστοτε Άρχων ενδύεται τον μανδύα του προστάτη των αδυνάμων που πλήττονται από τη διατάραξη της κανονικότητας. Των ίδιων ακριβώς αδυνάμων που ο Άρχων περιφρονεί και ποδοπατά καθημερινά. Ο στόχος αυτής της στρεψοδικίας είναι να αλλάξει τους όρους με τους οποίους συζητιέται το επίδικο: δεν είναι πια ο αγώνας των αδυνάμων εναντίον των δυνατών, αλλά η σύγκρουση των κατ’ επάγγελμα ταραχοποιών (εν προκειμένω των «συνδικαλιστικών μειοψηφιών) με τους πραγματικούς αδύναμους, τους οποίους έρχεται να υπερασπιστεί ο Άρχων-πατέρας.

Θα μπορούσε κανείς να αντικρούσει την κυβερνητική προπαγάνδα περί χαμένου εξαμήνου, λέγοντας ότι είναι στο χέρι της κυβέρνησης να μη χαθεί, αν ανακαλέσει τις απολύσεις των διοικητικών. Ή ότι, ακόμα και αν ανοίξει εντέλει το πανεπιστήμιο, ο δόλιος πρωτοετής τον οποίο περιφέρει η ΔΑΠ στα κανάλια, θα δυσκολευτεί να γραφτεί στη Σχολή, γιατί δεν θα υπάρχει πλέον υπάλληλος να παραλάβει τη φόρμα του –εκτός βέβαια αν αναλάβουν οι πρυτάνεις τις εγγραφές. Πρόκειται για απολύτως ορθά επιχειρήματα, γιατί η απεργία των διοικητικών δεν είναι μόνο ένας απολύτως δίκαιος αγώνας για να σώσουν το μεροκάματό τους, αλλά και μια πράξη υπεράσπισης της στοιχειώδους λειτουργίας των δημόσιων πανεπιστημίων.

Όμως όσο ορθά και αν είναι τα δύο αντεπιχειρήματα, για τα οποία έγινε μόλις λόγος, δεν αρκούν. Γιατί όταν τα πράγματα φτάνουν στο όριό τους, μπορεί να χρειαστεί να χαθούν κι εξάμηνα, και μεροκάματα, και η βολή μας, και ίσως πράγματα ακόμα πιο σημαντικά. Γιατί δεν υπάρχει αγώνας χωρίς κόστος, όπως δεν γίνεται ανατροπή χωρίς εξέγερση. Γιατί όταν στραγγαλίζουν μια ολόκληρη γενιά, η ζωή μπορεί να κερδηθεί μόνο στους δρόμους.

Γιάννης Αλμπάνης 19/11/2013

Περισσότερα

Από την Εποχή της 8/9/2013

Με­τά τον πιο «γε­μά­το» με πο­λι­τι­κά γε­γο­νό­τα Αύ­γου­στο των τε­λευ­ταίων ε­τών, φαί­νε­ται ό­τι με τον ερ­χο­μό του φθι­νο­πώ­ρου α­να­δύε­ται μια νέα πο­λι­τι­κή συ­γκυ­ρία, η ο­ποία δεν ση­μα­το­δο­τεί­ται α­πό α­να­τρο­πές, αλ­λά α­πό την ό­ξυν­ση τά­σεων που ή­δη εί­χα­με πα­ρα­τη­ρή­σει το προ­η­γού­με­νο διά­στη­μα.

Σπά­ζο­ντας το «τα­μπού των α­πο­λύ­σεων»

Ασφα­λώς βα­σι­κή συ­νι­στώ­σα της νέ­ας συ­γκυ­ρίας α­πο­τε­λεί το σπά­σι­μο του «τα­μπού των α­πο­λύ­σεων στο δη­μό­σιο», για να χρη­σι­μο­ποιή­σου­με το λε­ξι­λό­γιο των μνη­μο­νια­κών ιε­ρά­κων. Το προ­α­ναγ­γελ­θέν στα κεί­με­να των μνη­μο­νίων (και πολ­λά­κις δια­ψευ­σθέν α­πό τις ε­κά­στο­τε μνη­μο­νια­κές κυ­βερ­νή­σεις) κύ­μα α­πο­λύ­σεων στο δη­μό­σιο συ­νι­στά μια πραγ­μα­τι­κή τρα­γω­δία. Από τη μια με­ριά, ε­νι­σχύει με χι­λιά­δες νέ­ους α­νέρ­γους τον ή­δη τε­ρά­στιο στρα­τό των αν­θρώ­πων που έ­χουν χά­σει τη δου­λειά τους. Από την άλ­λη, για τους δη­μό­σιους υ­παλ­λή­λους που α­πο­λύο­νται, το να ξα­να­βρούν δου­λειά μοιά­ζει α­νέ­φι­κτο, τό­σο λό­γω της ύ­φε­σης, ό­σο και λό­γω του ό­τι η ι­διαί­τε­ρη ερ­γα­σια­κή ε­μπει­ρία τους δύ­σκο­λα μπο­ρεί να α­ξιο­ποιη­θεί στον ι­διω­τι­κό το­μέα. Άνθρω­ποι που μέ­χρι τώ­ρα εί­χαν ε­ξα­σφα­λι­σμέ­νο έ­να α­ξιο­πρε­πές βιο­τι­κό ε­πί­πε­δο, κα­τα­στρέ­φο­νται, χω­ρίς ο­ρα­τή προο­πτι­κή α­νά­τα­ξης της κα­τά­στα­σης.
Όμως, ση­μα­ντι­κό πλήγ­μα υ­φί­στα­νται α­κό­μα και ό­σοι δεν συ­μπε­ρι­λη­φθούν σε αυ­τό το κύ­μα α­πο­λύ­σεων. Η ου­σια­στι­κή κα­τάρ­γη­ση της μο­νι­μό­τη­τας στο δη­μό­σιο σε συν­δυα­σμό με τα τε­λείως αυ­θαί­ρε­τα κρι­τή­ρια βά­σει των ο­ποίων κα­ταρ­τί­ζο­νται οι λί­στες των α­πο­λύ­σεων, δη­μιουρ­γεί μια πε­ριρ­ρέ­ου­σα α­τμό­σφαι­ρα α­να­σφά­λειας και κα­χυ­πο­ψίας. Το βα­σι­κού α­τού της δη­μο­σιοϋπαλ­λη­λίας, δη­λα­δή η ερ­γα­σια­κή στα­θε­ρό­τη­τα, χά­νε­ται και μα­ζί με αυ­τό θρυμ­μα­τί­ζο­νται τρό­ποι ζωής κα­θώς και θε­με­λιώ­δεις α­ντι­λή­ψεις, που θεω­ρού­νταν μέ­χρι τώ­ρα οι «στα­θε­ρές» με­γά­λου τμή­μα­τος της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νίας.
Κα­τα­στρο­φή, λοι­πόν, για τους α­πο­λυ­μέ­νους και φό­βος για ό­σους μέ­νουν στις θέ­σεις τους. Όπως εί­ναι ε­πό­με­νο, η δρα­μα­τι­κή αλ­λα­γή, που φέρ­νουν οι α­πο­λύ­σεις στο δη­μό­σιο, διευ­ρύ­νει πε­ραι­τέ­ρω τα αι­σθή­μα­τα δυ­σα­ρέ­σκειας, α­πο­γοή­τευ­σης, διά­ψευ­σης και α­γα­νά­κτη­σης που κά­θε άλ­λο πα­ρά μειο­ψη­φι­κά εί­ναι στην Ελλά­δα του Μνη­μο­νίου. Η ρα­γδαία μείω­ση των ερ­γα­τι­κών ει­σο­δη­μά­των μα­ζί με τη γι­γά­ντω­ση των α­πο­λύ­σεων στον ι­διω­τι­κό το­μέα δη­μιούρ­γη­σαν ε­κεί­νη την κοι­νω­νι­κή συν­θή­κη, ε­ξαι­τίας της ο­ποίας εί­δα­με τις πρω­το­φα­νείς λαϊκές κι­νη­το­ποιή­σεις των πλα­τειών, το πο­λι­τι­κό τέ­λος του δι­κομ­μα­τι­σμού, κα­θώς και τη συ­γκλο­νι­στι­κή ά­νο­δο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Κα­τά συ­νέ­πεια, έ­χου­με σο­βα­ρούς λό­γους να ει­κά­σου­με ό­τι οι χι­λιά­δες α­πο­λύ­σεις στο δη­μό­σιο θα α­να­δια­τά­ξουν εκ νέ­ου τον πο­λι­τι­κό και κοι­νω­νι­κό συ­σχε­τι­σμό δυ­νά­μεων. Θα ή­ταν βέ­βαια σο­βα­ρό λά­θος να α­κο­λου­θή­σου­με τη μπα­κα­λί­στι­κη λο­γι­κή ε­νός ο­ρι­σμέ­νου «σο­βιε­τι­κού μαρ­ξι­σμού», θεω­ρώ­ντας ό­τι νο­μο­τε­λεια­κά η φτω­χο­ποίη­ση ο­δη­γεί στον ρι­ζο­σπα­στι­σμό. Ωστό­σο, εί­ναι προ­φα­νές ό­τι κά­ποιος-α που μέ­σα σε μια νύ­χτα γκρε­μί­ζε­ται α­πό την μι­κρα­στι­κή «νοι­κο­κυ­ρο­σύ­νη» στην πε­ρι­θω­ριο­ποίη­ση της α­νερ­γίας, θα α­κού­σει πο­λύ πιο ευ­νοϊκά, α­πό ό,τι στο πα­ρελ­θόν, τις φω­νές που α­ντι­στρα­τεύο­νται το μνη­μό­νιο.

No story at all

Πέ­ρα α­πό τις α­πο­λύ­σεις στο δη­μό­σιο, η νέα συ­γκυ­ρία ε­πη­ρεά­ζε­ται α­πό την εμ­φα­νή α­που­σία ε­νός α­ξιό­πι­στου πο­λι­τι­κού σχε­δίου α­πό την πλευ­ρά της κυ­βέρ­νη­σης. Πι­θα­νόν να εί­ναι η πρώ­τη φο­ρά τα τε­λευ­ταία τρία χρό­νια που το μνη­μο­νια­κό μπλοκ δεν έ­χει να «που­λή­σει» στους «α­πό κά­τω». Το λε­γό­με­νο success story α­πο­δεί­χτη­κε πύρ­γος α­πό τρα­που­λό­χαρ­τα που τα σκόρ­πι­σε ο αέ­ρας. Αυ­τή τη στιγ­μή, ό­χι μό­νο λοι­πόν δεν υ­πάρ­χει success story, αλ­λά ό­λα δεί­χνουν ό­τι δεν υ­πάρ­χει story at all. Δεν υ­πάρ­χει, δη­λα­δή, μια στοι­χειω­δώς πει­στι­κή α­φή­γη­ση που να μπο­ρεί να χρυ­σώ­σει το χά­πι της φτώ­χειας, υ­πο­σχό­με­νη ό­τι μια και­νούρ­για προο­πτι­κή μπο­ρεί να α­νοί­ξει για τους πο­λί­τες που υ­πο­φέ­ρουν. Η έ­ξο­δος στις α­γο­ρές έ­χει πα­ρα­πεμ­φθεί στις ελ­λη­νι­κές κα­λέν­δες, το τέ­λος της ύ­φε­σης διαρ­κώς α­να­βάλ­λε­ται, η υ­πό­σχε­ση για δρα­στι­κή μείω­ση της α­νερ­γίας ού­τε καν εκ­στο­μί­ζε­ται και η πε­ρι­βό­η­τη χα­λά­ρω­ση με­τά τις γερ­μα­νι­κές ε­κλο­γές μοιά­ζει φρού­δα ελ­πί­δα. Επι­πρό­σθε­τα, η ε­πί­ση­μη πα­ρα­δο­χή ό­τι τα νού­με­ρα δεν βγαί­νουν και θα χρεια­στεί και­νούρ­γιο χρη­μα­το­δο­τι­κό πα­κέ­το (κι ε­πο­μέ­νως κι άλ­λα μέ­τρα) κα­θι­στά την ει­κό­να α­κό­μα πιο ζο­φε­ρή.
Εί­ναι, βέ­βαια, ε­ξαι­ρε­τι­κά εν­δια­φέ­ρον ό­τι στην προ­ε­κλο­γι­κή εκ­στρα­τεία της Γερ­μα­νίας ό­λες οι πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις το­πο­θε­τού­νται σαν να προ­ε­ξο­φλούν ό­τι τα δά­νεια προς την Ελλά­δα δεν θα α­πο­πλη­ρω­θούν πο­τέ. Ωστό­σο, α­κό­μα και αν υ­πάρ­ξει κού­ρε­μα του χρέ­ους στο ο­ποίο θα δο­θεί μια άλ­λη ο­νο­μα­σία (κά­τι που προς το πα­ρόν δια­ψεύ­δε­ται ε­πι­σή­μως), οι ε­πι­πτώ­σεις για τους ερ­γα­ζό­με­νους και τους α­νέρ­γους δεν θα εί­ναι ευερ­γε­τι­κές. Οποια­δή­πο­τε α­πο­μείω­ση του χρέ­ους, α­πό τη μια με­ριά, θα συ­νο­δευ­τεί με α­παλ­λο­τρίω­ση α­πό τους δα­νει­στές ση­μα­ντι­κών πε­ριου­σια­κών στοι­χείων του δη­μο­σίου, και α­πό την άλ­λη, δεν θα συ­νε­πά­γε­ται ει­σο­δη­μα­τι­κή ε­νί­σχυ­ση των α­σθε­νέ­στε­ρων. Η φτώ­χεια, η α­πορ­ρύθ­μι­ση της α­γο­ράς ερ­γα­σίας και η ι­διω­τι­κο­πο­ποίη­ση των πά­ντων δεν α­πο­τε­λούν συ­γκυ­ρια­κά φαι­νό­με­να που α­πορ­ρέ­ουν α­πό τις «δα­νεια­κές υ­πο­χρεώ­σεις της χώ­ρας», αλ­λά συ­νι­στούν τους πυ­λώ­νες ε­νός και­νούρ­γιου κοι­νω­νι­κού μο­ντέ­λου που ε­πι­βάλ­λε­ται, ε­νός μο­ντέ­λου ά­κρα­του κα­πι­τα­λι­σμού. Το γε­γο­νός, λοι­πόν, ό­τι έ­χει γί­νει προ­φα­νής η δια­τή­ρη­ση του μνη­μο­νια­κου πλαι­σίου για πολ­λά χρό­νια, συρ­ρι­κνώ­νει τη συ­ναί­νε­ση στην κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή. Στο ε­πι­χεί­ρη­μα του «α­να­γκαίου κα­κού», πά­νω στο ο­ποίο οι­κο­δο­μή­θη­κε η πο­λι­τι­κή ΝΔ, ΠΑ­ΣΟΚ και ΔΗ­ΜΑ­Ρ, αυ­το­μά­τως α­ντι­τεί­νε­ται πλέ­ον το ε­ρώ­τη­μα «α­να­γκαίο για ποιο σκο­πό;». Τι νό­η­μα έ­χει η πα­ρα­τε­τα­μέ­νη λι­τό­τη­τα αν δεν ο­δη­γεί σε έ­ξο­δο α­πό την κρί­ση σε έ­να ο­ρα­τό μέλ­λο­ν; Το ε­ρώ­τη­μα τί­θε­ται α­πό ο­λοέ­να και πε­ρισ­σό­τε­ρους και πει­στι­κή α­πά­ντη­ση δεν μπο­ρεί να πά­ρει α­πό την κυ­βερ­νη­τι­κή πλευ­ρά.

Για­τί πα­ρα­μέ­νει στα­θε­ρή η κυ­βέρ­νη­ση

Αν, λοι­πόν, η κοι­νω­νι­κή δυ­σφο­ρία διο­γκώ­νε­ται λό­γω των α­πο­λύ­σεων την ί­δια στιγ­μή που η συ­ναί­νε­ση στο μνη­μο­νια­κό μπλοκ συρ­ρι­κνώ­νε­ται α­φού δεν δια­θέ­τει πει­στι­κό πο­λι­τι­κό σχέ­διο, για­τί η κυ­βέρ­νη­ση εμ­φα­νί­ζε­ται στα­θε­ρή; Θα μπο­ρού­σα­με να α­πο­δώ­σου­με αυ­τήν την (φαι­νο­με­νι­κή;) στα­θε­ρό­τη­τα της κυ­βέρ­νη­σης σε τρεις βα­σι­κές αι­τίες.
Πρώ­τα α­π’ ό­λα, η κι­νη­μα­τι­κή ά­πνοια ε­νι­σχύει την κυ­βέρ­νη­ση. Ενώ ο κό­σμος α­πορ­ρί­πτει τη μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή, ε­ντού­τοις, εμ­φα­νί­ζε­ται α­πρό­θυ­μος στο να κι­νη­το­ποιη­θεί μα­ζι­κά. Αυ­τή την α­προ­θυ­μία θα πρέ­πει να την α­πο­δώ­σου­με α­πό τη μια στην αί­σθη­ση που έ­χει δη­μιουρ­γη­θεί με­τά τις δια­δο­χι­κές ήτ­τες των τε­λευ­ταίων ε­τών, ό­τι οι κι­νη­το­ποιή­σεις εί­ναι μά­ταιες, και α­πό την άλ­λη, στο φό­βο ό­τι η συμ­με­το­χή σε μια α­περ­γία μπο­ρεί να έ­χει ως α­πο­τέ­λε­σμα την α­πό­λυ­ση του ερ­γα­ζο­μέ­νου –κά­τι που ι­σχύει πλέ­ον και στο δη­μό­σιο. Ωστό­σο, η κι­νη­το­ποίη­ση συ­μπα­ρά­στα­σης στην ΕΡΤ σε συν­δυα­σμό με τα πρώ­τα μη­νύ­μα­τα που έρ­χο­νται α­πό τις συ­νε­λεύ­σεις των κα­θη­γη­τών δεί­χνουν ό­τι δεν εί­ναι α­πί­θα­νη η α­να­τρο­πή της υ­φι­στά­με­νης ητ­το­πά­θειας. Θα χρεια­στεί, βέ­βαια, συ­μπα­ρά­τα­ξη ό­λων των κι­νη­μα­τι­κών δυ­νά­μεων και α­μέ­ρι­στη υ­πο­στή­ρι­ξη στους κλά­δους που θα βγουν στο δρό­μο.
Η δεύ­τε­ρη αι­τία της κυ­βερ­νη­τι­κής στα­θε­ρό­τη­τας θα πρέ­πει να α­να­ζη­τη­θεί στη δια­μόρ­φω­ση ε­νός α­ντι­δρα­στι­κού κοι­νω­νι­κού μπλοκ. Ο πραγ­μα­τι­κός κοι­νω­νι­κός δι­χα­σμός α­νά­με­σα σε ό­σους πλήτ­το­νται πιο πο­λύ α­πό το μνη­μό­νιο και σε ό­σους με κά­ποιο τρό­πο τα κα­τα­φέρ­νουν, η πο­λι­τι­κή πό­λω­ση που προέ­κυ­ψε α­πό την ά­νο­δο του λαϊκού κι­νή­μα­τος και την ε­κλο­γι­κή ε­πι­τυ­χία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, κα­θώς και η εμ­φυ­λιο­πο­λε­μι­κή ρη­το­ρεία των κυ­βερ­νη­τι­κών προ­πα­γαν­δι­στι­κών μη­χα­νι­σμών έ­χουν δια­μορ­φώ­σει μια α­ντι-α­ρι­στε­ρή, α­ντερ­γα­τι­κή κι α­ντι­κι­νη­μα­τι­κή κοι­νω­νι­κή πα­ρά­τα­ξη, ό­χι α­με­λη­τέ­ας μα­ζι­κό­τη­τας. Εν α­ντι­θέ­σει με την πε­ρίο­δο των πλα­τειών, αυ­τός ο λαός της Δε­ξιάς ό­χι μό­νο δεν τεί­νει ευή­κοον ους στο λό­γο της Αρι­στε­ράς, αλ­λά την α­ντι­με­τω­πί­ζει ως α­πει­λή κι ε­σω­τε­ρι­κό ε­χθρό. Στο α­να­φερ­θέν φι­λο­μνη­μο­νια­κό κοι­νω­νι­κό μπλοκ πρέ­πει να προ­στε­θεί και το α­κρο­α­τή­ριο της Χρυ­σής Αυ­γής, το ο­ποίο ό­σο πα­ρα­μέ­νει στους κόλ­πους της, θα εν­στερ­νί­ζε­ται ο­λοέ­να και πε­ρισ­σό­τε­ρο τα ε­γκλη­μα­τι­κά ι­δε­ο­λο­γή­μα­τα της.
Όσον α­φο­ρά τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ο ο­ποίος εί­ναι το α­ντί­πα­λο πο­λι­τι­κό δέ­ος στους μνη­μο­νια­κούς, πα­ρά τη ση­μα­ντι­κή πρόο­δο που ση­μα­το­δο­τεί η ε­νο­ποίη­ση του σχή­μα­τος, ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δέ­χε­ται βο­λές και α­πό τα δε­ξιά και α­πό τα α­ρι­στε­ρά. Από τα δε­ξιά, για­τί κρί­νε­ται ό­τι αν υ­λο­ποιη­θεί η πο­λι­τι­κή πρό­τα­σή του, τα πράγ­μα­τα μπο­ρούν να γί­νουν α­κό­μα χει­ρό­τε­ρα κά­τω α­πό την πίε­ση των ευ­ρω­παίων. Από τα α­ρι­στε­ρά, για­τί ε­κτι­μά­ται ό­τι νε­ρώ­νει το κρα­σί υιο­θε­τώ­ντας πιο με­τριο­πα­θείς θέ­σεις. Ο κοι­νός τό­πος και των δύο κρι­τι­κών προ­σεγ­γί­σεων εί­ναι ό­τι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πρέ­πει να προ­σπα­θή­σει πε­ρισ­σό­τε­ρο για να κα­τα­στή­σει η­γε­μο­νι­κή την πο­λι­τι­κή πρό­τα­σή του. Μια πρό­τα­ση που πρέ­πει να υ­πη­ρε­τεί με α­πτό τρό­πο τα συμ­φέ­ρο­ντα των φτω­χών, να εμ­φα­νί­ζε­ται στο κοι­νω­νι­κό σύ­νο­λο ως η έκ­φρα­ση του Γε­νι­κού Κα­λού, και να εκ­προ­σω­πεί­ται α­πό έ­να πο­λι­τι­κό προ­σω­πι­κό που πεί­θει ό­τι μπο­ρεί να την ε­φαρ­μό­σει με ε­πάρ­κεια.

Γιάν­νης Αλμπά­νης

Περισσότερα

Από το Red Notebook

Κουβέλης όπως Καρατζαφέρης; Το ερώτημα διατυπώθηκε από πολλούς μετά την απόφαση της ΔΗΜΑΡ να εγκαταλείψει την κυβέρνηση Σαμαρά. Το σενάριο της απίσχνανσης του κόμματος μετά την αιφνίδια αλλαγή γραμμής του, μοιάζει όντως πολύ πιθανό, όπως άλλωστε έγινε και με το ΛΑΟΣ. Ο χρόνος θα δείξει αν τελικά ο Φώτης Κουβέλης θα μπορέσει να συγκρατήσει εκείνη την κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων που απαιτούνται για την κοινοβουλευτική επιβίωσή του. Ωστόσο, ανεξαρτήτως του εκλογικού αποτελέσματος, μπορούμε να ισχυριστούμε με αρκετή σιγουριά ότι το πολιτικό σχέδιο που εξέφρασε η ΔΗΜΑΡ, είναι πλέον νεκρό. Είτε σβήσει από τον πολιτικό χάρτη είτε επιχειρήσει να προσεγγίσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως δυνάμει κυβερνητικός εταίρος του, το μόνο βέβαιο είναι ότι η ΔΗΜΑΡ δεν θα μπορεί πλέον να συντάσσει πλέον την πολιτική της στη βάση της κεντρικής αντίληψης πάνω στην οποία οικοδομήθηκε όχι μόνο η ίδια (από την εποχή της Ανανεωτικής Πτέρυγας του Συνασπισμού) όσο και το σύνολο αυτού που σχηματικά θα μπορούσαμε να ονομάσουμε “εκσυγχρονιστική Αριστερά”.

Η κεντρική ιδέα της ΔΗΜΑΡ

Ποια είναι όμως αυτή η θεμελιώδης ιδέα της εκσυγχρονιστικής Αριστεράς; Νομίζω ότι θα μπορούσαμε να την συνοψίσουμε στο ότι αποδεχόμενη τον παγκοσμιοποιημένο νεοφιλελευθερισμό ως ανυπέρβλητο πλαίσιο για την άσκηση πολιτικής, η Αριστερά θα μπορούσε να βρει καινούργιο πολιτικό ρόλο, αν συγκροτούταν ως δύναμη λείανσης των πιο ακραίων συνεπειών της νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας, αν επαναδιατύπωνε με νέους όρους το κοινωνικό συμβόλαιο κατεβάζοντας τον πήχυ των εργατικών δικαιωμάτων, αν διαμόρφωνε εντέλει νέες σχέσεις κοινωνικής εκπροσώπησης μέσα στον καινούργιο κόσμο που δημιούργησε ο θρίαμβος της αγοράς. Εν ολίγοις, μια νέου τύπου “σοσιαλδημοκρατία” που θα επιδίωκε την οικοδόμηση μιας ορισμένης κοινωνικής προστασίας, έχοντας όμως ως αφετηρία τα “κεκτημένα” της αγοράς μετά την αντεπίθεση που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ΄70, και όχι τα “κεκτημένα” των εργαζομένων, έτσι όπως αυτά διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους. Μετά την κρίση και την επιβολή του Μνημονίου, η κεντρική ιδέα της ΔΗΜΑΡ εξελίχθηκε στην επιδίωξη της λείανση των πιο ακραίων πολιτικών που επέβαλλε η τρόικα, της στοιχειώδους προστασίας των πιο φτωχών, καθώς και τη διάσωσης κάποιων στοιχείων κοινωνικού κράτους, έχοντας βέβαια ως αφετηρία τη αντίληψη ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το Μνημόνιο. Ένα χρόνο στην κυβέρνηση, η ΔΗΜΑΡ δεν μπορεί να υπερηφανευτεί ούτε για μια, ελάχιστη έστω, βελτίωση του προγράμματος της τρόικας.

Τα αίτια μιας αποτυχίας

Νομίζω ότι θα ήταν λάθος να απέδιδε κανείς την προφανή αποτυχία της ΔΗΜΑΡ στην έλλειψη ικανοτήτων ή αποφασιστικότητας των στελεχών της. Μάλλον θα πρέπει να αναζητήσουμε την αιτία όχι στους όποιους χειρισμούς, αλλά στο ότι ευθύ εξαρχής το σχέδιο ήταν καταδικασμένο. Η έλλειψη ελεύθερου πολιτικού πεδίου, η απουσία κοινωνικού χώρου αναφοράς, και η πρωτοφανής κοινωνικοπολιτική πόλωση που έχει διαμορφωθεί μετά την επιβολή του Μνημονίου, κατέστησαν απολύτως ανεδαφικό τον “ρεαλισμό” της ΔΗΜΑΡ.

Έτσι κι αλλιώς, ήδη από τα χρόνια της Θάτσερ και του Ρήγκαν, το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, δηλαδή η επιβολή της λογικής της αγοράς σε όλον τον κοινωνικό βίο, είναι τελείως ανελαστικό. Αποτελεί μια οικουμενική ολότητα που δεν επιτρέπει τη διαπραγμάτευση επιμέρους πτυχών του ή την πολιτική διαμεσολάβηση που αποσκοπεί στην τροποποίηση του. Συγκροτείται γύρω από την αντίληψη ότι η παραμικρή επιμέρους υποχώρηση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το συνολικό σχέδιο. Γι΄ αυτό και από τη στιγμή που οι σοσιαλδημορκάτες αποδέχτηκαν το νεοφιλελεύθερο πλαίσιο, αναιρέθηκε η διαφοροποίηση τους από τη Δεξιά· γι΄ αυτό και οι νεοφιλελεύθεροι (για να θυμηθούμε ένα κείμενο του Νέγκρι από τα 1995) μετατρέπουν σε κεντρική πολιτική μάχη (υπαρξιακή θα έλεγε κανείς…) κάθε επιμέρους κοινωνική σύγκρουση.

Ιδιαίτερα μετά την κρίση, όταν έγινε σαφές στις ευρωπαϊκές κυρίαρχες τάξεις ότι η διατήρηση της κυριαρχίας τους περνάει από το μνημονιακό blitzkrieg σε βάρος “των από κάτω”, η “διαπραγμάτευση” και η “βελτίωση” δεν ήταν απλά ανέφικτες, αλλά μετατράπηκαν σε κακόγουστα αστεία. Στον ένα χρόνο της τρικομματικής κυβέρνησης επιβεβαιώθηκε ότι δεν μπορεί να υπάρξει διαπραγμάτευση ή βελτίωση του Μνημονίου. Ακόμα και υπό τη διαρκή απειλή της κοινωνικής έκρηξης και της ανόδου στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, η τρόικα δεν έδωσε την παραμικρή “αβάντα” στην τρικομματική κυβέρνηση. Και πώς θα μπορούσε να κάνει αλλιώς, όταν η τόσο βίαη υποτίμηση της εργασίας που συνιστά το Μνημόνιο, δεν γίνεται να επιτευχθεί παρά με τον πλέον αδιάλλακτο, ανελαστικό και αυταρχικό τρόπο, δηλαδή με την ίδια τη φαλκίδευση της δημοκρατίας; Tο μνημονιακό πλαίσιο δεν άφησε το παραμικρό ελεύθερο πολιτικό πεδίο για την πρόταση της ΔΗΜΑΡ.

Πέρα όμως από την έλλειψη ελεύθερου πολιτικού πεδίου, η ΔΗΜΑΡ σκόνταψε επίσης στην απουσία κοινωνικού χώρου αναφοράς καθώς και στην πρωτοφανή κοινωνικοπολιτική πόλωση. Από τη στιγμή που δεν μπορούσε στοιχειωδώς να επηρεάσει την επιβεβλημένη από την τρόικα κυβερνητική πολιτική, είναι εύλογο να μην υπάρξει κάποια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα που να βλέπει στην ΔΗΜΑΡ τον πολιτικό εκπρόσωπο των συμφερόντων της. Ακόμα χειρότερα, όταν η κοινωνία και η πολιτική παίρνουν ολοένα και περισσότερο τη μορφή δύο αντιμαχόμενων στρατοπέδων, καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής η θέση όποιου δεν ταυτίζεται με το ένα ή το άλλο, κι επιθυμεί να παίξει το ρόλο της γέφυρας. Την ώρα της μεγάλης σύγκρουσης δεν υπάρχει χώρος για ενδιάμεσους. Στον ένα χρόνο της τρικομματικής κυβέρνησης, η ΔΗΜΑΡ κατάφερε να θεωρηθεί είτε αδύναμος κρίκος είτε “πέμπτη φάλαγγα” από τους καθεστωτικούς μνημονιακούς, την ίδια στιγμή που είχε γίνει το κόκκινο πανί της άλλης πλευράς, ως δύναμη που πρόδωσε τις αξίες της Αριστεράς. Ακόμα και αν θεωρήσουμε υπερβολικές τις εκατέρωθεν κατηγορίες, μπορούμε με πειστικότητα να παρατηρήσουμε ότι το μόνο που κέρδισε η ΔΗΜΑΡ από τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση, ήταν φθορά από όλες τις μεριές, πράγμα που τελικά οδήγησε και στην απόφαση για αποχώρηση.

Είναι πραγματικά οξύμωρο το ότι αποδείχτηκε απολύτως μη ρεαλιστική η πολιτική πρόταση της ΔΗΜΑΡ, η οποία είχε στηρίξει όλη την επιχερηματολογία της (από την εποχή ακόμα της Ανανεωτικής Πτέρυγας του Συνασπισμού) στο ότι το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ουτοπικό καθώς και στο ότι η Αριστερά έπρεπε να υιοθετήσει “ρεαλιστικές” θέσεις… Ωστόσο, τα συμπεράσματα από την αποτυχία της ΔΗΜΑΡ δεν αφορούν μόνο την ίδια. Σε μια συγκυρία όπου η κρίση παίρνει την έννοια που είχε στην αρχαία τραγωδία, γίνεται δηλαδή στιγμή της επιλογής μεταξύ διαφορετικών δρόμων που οδηγούν σε αντίθετες κατευθύνσεις, δεν υπάρχει χώρος για ενδιάμεσες λύσεις και συμβιβασμούς. Η ήδη διχασμένη ταξικά κοινωνία διχοτομείται και πολιτικά με βάση δύο ανταγωνιστικές αντιλήψεις για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η κρίση: Η μία διαμορφώνεται από το δίπολο αγορά-αυταρχισμός, ενώ η άλλη από το αλληλεγγύη-δημοκρατία. Μεταξύ τους δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός και γι΄ αυτό δεν μπορεί να υπάρξει κι ενδιάμεσος πολιτικός χώρος .

Γιάννης Αλμπάνης

Περισσότερα

Περισσότερα

“Μα είναι δυνατόν να συμβαίνουν αυτά στην Ελλάδα;” Καταλαβαίνω ότι μπορεί να ακουστεί γελοίο, αρχοντοχωριάτικο, και ξιπασμένο , αλλά διαβάζοντας το ρεπορτάζ του Βήματος για τους καρκινοπαθείς που δεν βρίσκουν φάρμακα, αυτό πρωτοσκέφτηκα. Έκανα δηλαδή την εντελώς βλακώδη σκέψη ότι τέτοιες ιστορίες αντιστοιχούν σε χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής όπου επιχειρούν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα -”δώστε μια συνδρομή για να έχουν τα παιδάκια σιρόπι για τη φυματίωση”. Μετά που το ξανασκέφτηκα, θυμήθηκα ότι μια ανάλογη παπάρα είχε πει ο Μάικλ Μουρ σ” εκείνο το ντοκιμαντέρ για τον Μπους. Για τον Μουρ, η εικόνα των κατοίκων της Νέας Ορλεάνης που περίμεναν εις μάτην τα ελικόπτερα της διάσωσης καθισμένοι στις στέγες των πλημμυρισμένων σπιτιών τους, αντιστοιχούσε σε μια χώρα όπως το Μπαγκλαντές, όχι στην κραταιά Αμερική. Κάπως έτσι κι εγώ, ως γνήσιο βλαμμένο τέκνο της (φευ!) “Ισχυρής Ελλάδας”, έκανα την αντανακλαστική σκέψη ότι μια ιστορία για ανθρώπους οι οποίοι δεν μπορούν να βρουν τα φάρμακα που τους κρατάνε στη ζωή, είναι μια ιστορία της Νιγηρίας και όχι η ιστορία μια χώρας του σκληρού πυρήνα της ευρωζώνης. Τελικά η κρατική προπαγάνδα μας επηρεάζει κατά τρόπο πολύ πιο βαθύ απ” όσο θέλουμε να παραδεχτούμε…

 Στην πραγματικότητα, η αθλιότητα που ζουν οι καρκινοπαθείς, αυτή η απέραντη ντροπή που στιγματίζει την ελληνική κοινωνία του 21ου αιώνα, αποτελεί την πλέον αδιάψευστη απόδειξη ότι η Νιγηρία (την οποία τόσο συμπονάει η κυρία Λαγκάρντ) δεν είναι κάπου εκεί μακριά, αλλά εδώ στη δικιά μας χώρα, μέσα στην ευρωζώνη. Γιατί αν για τους γονείς μας Ευρώπη σήμανε ευημερία, κοινωνικό κράτος και δημοκρατία, και αντιστοίχως η Νιγηρία έφερνε στο νου την εξαθλίωση, τη διαφθορά και τον αυταρχισμό, τότε οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι για τη δικιά μας γενιά τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην. Η εξαθλίωση, η διαφθορά και ο αυταρχισμός είναι εδώ, και η ευημερία, το κοινωνικό κράτος και η δημοκρατία κάπου αλλού, πού ακριβώς όμως δεν ξέρουμε. Μια χώρα όπου δεν υπάρχουν φάρμακα για τους καρκινοπαθείς δεν ανήκει στην Ευρώπη, τουλάχιστον σε αυτήν την ωραία φανταστική Ευρώπη των γονιών μας. Η Ελλάδα του 2012 ανήκει στην άλλη Ευρώπη, την ήπειρο της ΕΕ και του ΔΝΤ, την ήπειρο που συμπεριλαμβάνει τη Νιγηρία της Shell και τη Χιλή του Πινοσέτ, αυτήν την απέραντη ερημωμένη ήπειρο των αγορών. Το άλλοτε “εκεί” είναι τώρα “εδώ”, το μέχρι χτες “έξω” είναι πλέον “μέσα”.

Και όπως είναι εύλογο, σε μια χώρα που δεν υπάρχουν φάρμακα, περισσεύουν το ψέμα και ο κυνισμός της εξουσίας. Για την ακρίβεια (εδώ πρέπει να θυμηθούμε τον Γκι Ντεμπόρ) το ψέμα “των από πάνω” χάνει την παραδοσιακά ανταγωνιστική σχέση του με την αλήθεια και αυτονομείται. Ομοίως το όποιο “επιχείρημα” των κυβερνώντων χάνει και την τελευταία, προσχηματική έστω, σχέση του με τον ορθολογισμό. Ο Λοβέρδος δικαιούται πλέον περίοπτη θέση στη σύγχρονη πολιτική Ιστορία, όχι μόνο γιατί εφάρμοσε σε καιρούς τυπικής δημοκρατίας τη φασιστική πρακτική της διαπόμπευσης ασθενών, αλλά γιατί αποτελεί τον εισηγητή της έννοιας της προκαταβολικής πολιτικής ευθύνης. Υπεύθυνοι για το δράμα των καρκινοπαθών δεν είναι οι μνημονιακοί που κυβέρνησαν και κυβερνούν, αλλά οι αριστεροί που ίσως να κυβερνήσουν κάποια στιγμή στο μέλλον. Πρόκειται δηλαδή για τη μοναδική περίπτωση όπου η Θεία Πρόνοια τιμωρεί το αμάρτημα πριν καν αυτό λάβει χώρα, επειδή και μόνο ο υποψήφιος αμαρτωλός το είχε κατά νου.

Τα κακαρίσματα του Υπουργού της Αρρώστιας θα μπορούσαν να προκαλέσουν γέλιο σε έναν τρίτο, σε κάποιον παρατηρητή των τεκταινόμενων. Εμείς όμως που ζούμε στη χώρα όπου δεν υπάρχουν φάρμακα, και όπου άνθρωποι δίπλα μας δίνουν τη μάχη για τη ζωή αβοήθητοι (πλην θαρραλέοι), δεν έχουμε την παραμικρή διάθεση για γέλια. Μόνο να οργιζόμαστε μπορούμε.

Γιάννης Αλμπάνης, 5/6/12

Περισσότερα