Δημοσιεύτηκε στο News 247 τον Σεπτέμβριο του 2023.
Για ένα μακελειό σαν το προχτεσινό της Λούτσας παλιότερα θα χρησιμοποιούσαμε την έκφραση «αυτά συμβαίνουν μόνο στις ταινίες του Χόλυγουντ». Πριν λίγα μόλις χρόνια το να δολοφονηθούν με μιας έξι άνθρωποι εθεωρείτο αδιανόητο για την ελληνική πραγματικότητα. Τώρα πια δεν είναι, όπως άλλωστε και πολλά άλλα, τα οποία πέρασαν από τη σφαίρα του εξωφρενικού σε αυτήν της ρουτίνας.
Η αποτυχία της αστυνομίας
Ανεξάρτητα από το ποιοι είναι οι δράστες και ποια τα θύματα του μακελειού της Λούτσας, το να γίνεται τέτοιας κλίμακας έγκλημα μέρα μεσημέρι μέσα σε κατοικημένη περιοχή, δύσκολα θα μπορούσε να θεωρήσει κανείς ότι ενισχύει το περίφημο «αίσθημα ασφάλειας των πολιτών», για το οποίο τόσο έχει μιλήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Εξίσου δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένδειξη ότι η αστυνομία κάνει καλά τη δουλειά της.
Το μακελειό στη Λούτσα ήρθε λίγες εβδομάδες μετά τη δολοφονία του Μιχάλη Κατσούρη από Κροάτες ναζί χούλιγκαν που διέσχισαν όλη τη χώρα, χωρίς η αστυνομία να τους ενοχλήσει.
Για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια αστυνομία βίαιη και αυταρχική απέναντι στους διαδηλωτές, αλλά ανίκανη να αντιμετωπίσει τις διάφορες εκφάνσεις του οργανωμένου εγκλήματος.
Οι μετρήσεις
Την αίσθηση ότι υπάρχει θέμα με την αστυνομία, φαίνεται να τη συμμερίζεται μεγάλος αριθμός πολιτών. Σε έρευνες που λαμβάνουν χώρα εν όψει των αυτοδιοικητικών εκλογών, η εγκληματικότητα αξιολογείται από τους ερωτώμενους πολύ ψηλά στην ιεραρχία των προβλημάτων της καθημερινότητας. Αν και στις δημοσκοπήσεις η σημασία που αποδίδεται στην εγκληματικότητα αυξομειώνεται κατά καιρούς, το γεγονός ότι οι πολίτες δείχνουν να ανησυχούν, εμπεριέχει ένα στοιχείο έκπληξης. Κι αυτό γιατί το θέμα ούτε παίζει στα ΜΜΕ (τα οποία στη μεγάλη πλειονότητά τους προστατεύουν την κυβέρνηση) ούτε προβάλλεται από την αντιπολίτευση. Δεν φαίνεται δηλαδή ότι οι απαντήσεις των πολιτών απορρέουν από μια καμπάνια χειραγώγησης και φόβου, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν.
Ασφαλώς η δολοφονία της Νέας Φιλαδέλφειας και η σκανδαλώδης απάθεια της αστυνομίας παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση των συνειδήσεων. Έχω την αίσθηση όμως ότι οι απαντήσεις των πολιτών στις έρευνες αντανακλούν τις προσωπικές τους εμπειρίες τους. Παραβατικές πράξεις όπως οι κλοπές, οι διαρρήξεις και η σχολική βία δεν αποτελούν τα εντυπωσιακά εγκλήματα που προσελκύουν το ενδιαφέρον των ΜΜΕ. Ωστόσο, μπορούν να βιωθούν ως αγχωτικές, δυσάρεστες και ενίοτε τραυματικές εμπειρίες. Εμπειρίες που μπορούν να εμπεδώσουν την αίσθηση της ανασφάλειας.
Φαίνεται λοιπόν ότι οι πολίτες θεωρούν πως η κυβέρνηση χάνει τη μάχη της εγκληματικότητας, κάτι που έχει περάσει κάτω από το ραντάρ του δημόσιου διαλόγου.
Η δημαγωγία
Θα ήταν παράλογο να περιμένει κανείς από την ΕΛΑΣ να είναι αποτελεσματική απέναντι στο οργανωμένο έγκλημα όταν ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός έχει βυθιστεί στις λάσπες της Θεσσαλίας και το πολυδιαφημισμένο επιτελικό κράτος έχει γίνει στάχτες στην Δαδιά. Θα ήταν επίσης εκτός πραγματικότητας να ελπίσει κανείς ότι η αστυνομία θα σέβεται πραγματικά (και όχι προσχηματικά) το δικαίωμα στη διαδήλωση.
Αλλά δεν γίνεται να μη σχολιάσουμε υπό το φως των τελευταίως εξελίξεων τη δημαγωγική στάση του πρωθυπουργού και του κόμματός του όταν ήταν στην αντιπολίτευση. Ήταν η εποχή που έσπερναν η ηθικό πανικό για την «ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα» και χάιδευαν την Ακροδεξιά, συνδέοντας την εγκληματικότητα με τη μετανάστευση. Ήταν η εποχή που ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποσχόταν εύκολες λύσεις για την πάταξη του εγκλήματος, έχοντας βρει την… πανάκεια της αυστηροποίησης των ποινών. Η αυστηροποίηση ήρθε, αλλά (όπως ήταν επόμενο) η εγκληματικότητα παραμένει μεγάλο πρόβλημα για τους πολίτες. Πρόβλημα σύνθετο, που κατά ένα μόνο μέρος συνδέεται με την αστυνόμευση· πρόβλημα που έχει στενή σχέση επίσης με τον κοινωνικό αποκλεισμό, τις προσδοκίες για το μέλλον, τις αξίες που επικρατούν σε μια κοινωνία. Πρόβλημα που δεν λύνεται με ευκολίες και κραυγές.
Γιάννης Αλμπάνης