Πολλά μπορεί να πει κανείς σχετικά νε τους γνωστούς εμποράκους του πατριωτισμού που κραυγάζουν για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Θα μπορούσε να κάνει λόγο για τις συνεχείς παπάτζες περί «απομονωμένου Ερντογάν» λόγω του…. άξονα με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, για τον τρόπο που έχουν αντιμετωπιστεί τα οθωμανικά μνημεία της Ελλάδας, καθώς και για τις δυσκολίες των μουσουλμάνων της Αθήνας στην άσκηση της λατρείας τους. Κυρίως όμως θα μπορούσε να πει κανείς ότι αν η Αγιασοφιά είναι ελληνοτουρκικό ζήτημα, μια χαρά μπορεί να γίνει τζαμί, αφού η Τουρκία είναι κυρίαρχο κράτος και το ζήτημα δεν υπάγεται στις διμερείς συνθήκες.
Τουρκία
Ροτζάβα: Το «Μόναχο» της εποχής μας
Ένα σημείωμα από το Δελτίο Θυέλλης 54.
Τον Σεπτέμβριο του 1938 υπογράφηκε το Σύμφωνο του Μονάχου. Η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία έδωσαν τη συγκατάθεσή τους στην προσάρτηση στη ναζιστική Γερμανία της Σουδητίας, γερμανόφωνης περιοχής της Τσεχοσλοβακίας. Στη διάσκεψη του Μονάχου συμμετείχε και η φασιστική Ιταλία, αλλά όχι η άμεσα ενδιαφερόμενη Τσεχοσλοβακία.
Η Συμφωνία του Μονάχου πέρασε στην ιστορία ως μια επονείδιστη πράξη προδοσίας, ένα ακραίο δείγμα του κυνισμού και του αμοραλισμού της διεθνούς διπλωματίας. Βρετανοί και Γάλλοι «πούλησαν» τους συμμάχους τους Τσεχοσλοβάκους, προκειμένου να διατηρήσουν την ειρήνη με τον Χίτλερ. Η ειρήνη δεν διήρκησε για πολύ, η ντροπή της προδοσίας παραμένει όμως για πάντα.
Τα πρόσωπα από την Άγκυρα
Ήδη από τη δεκαετία του ’60, ο Άντι Γουόρχολ επεσήμανε τον κίνδυνο που έκρυβε η αδιάκοπη προβολή εικόνων θανάτου από την τηλεόραση. Με την επαναλαμβανόμενη προβολή της εικόνας του, ο θάνατος χάνει την τελεσίδικη μοναδικότητά του. Ένας θάνατος που τον βλέπουμε να επαναλαμβάνεται, δεν είναι πλέον θάνατος. Σταδιακά, μετατρέπεται σε ένα τετριμμένο συμβάν της καθημερινότητας, αδιάφορο και ασήμαντο όπως είναι η ρουτίνα της ζωής. Η συνεχής θέαση των μακάβριων εικόνων οδηγεί στον μιθριδατισμό, στην ασύνειδη εξοικείωση με το θάνατο, η αναγγελία του οποίο σταματάει να κινητοποιεί συναισθηματικά. Ο θάνατος δεν είναι πια το καθοριστικό τέλος, αλλά μια ακόμα εικόνα ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλες. (περισσότερα…)
Φώτης Μπενλισόι: Το Ταξίμ είναι η εξέγερση της γενιάς που μεγάλωσε με τον Ερντογάν
Από το Red Notebook
Ο Φώτης Μπενλισόι συμμετέχει στην Αντικαπιταλιστική Δράση, έναδίκτυοακτιβιστών που δραστηριοποιείται στα Τουρκικά κοινωνικά κινήματα. Παλιότερα υπήρξε στέλεχος του ODP, του κόμματος Ελευθερία Αλληλεγγύη.Τις τελευταίες μέρες συμμετέχει ενεργά στις διαδηλώσεις που, με επίκεντρο το Ταξίμ, συγκλονίζουν την Τουρκία
1. Θα μπορούσες να μάς δώσεις τη γενική εικόνα των τελευταίων γεγονότων στην Πόλη;
Όπως είναι πια γνωστό, ο αγώνας κατά της μετατροπής ενός πάρκου στη περιοχή του Ταξίμ σε mall και η βία με την οποία η αστυνομία απάντησε στην προσπάθεια ακτιβιστών να μην επιτρέψουν να κοπούν τα δέντρα εκεί, τις δύο τελευταίες μέρες οδήγησαν σε μια εξέγερση. Η εξέγερση αυτή απλώθηκε σχεδόν σε όλη την Ιστανμπούλ και σε πολλά άλλα αστικά κέντρα, ειδικά στην Άγκυρα και Σμύρνη. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει αρκετά μεγάλες διαδηλώσεις σε πάνω από 40 πόλεις. Η αστυνομία αναγκάστηκε να εκκενώσει την πλατεία του Ταξίμ, η οποία εδώ και σχεδόν δύο μέρες πια είναι στον έλεγχο των διαδηλωτών. Εκτός από τις κεντρικές πλατείες σε πολλές συνοικίες της Ιστανμπούλ, αλλά και σε άλλες πόλεις ο κόσμος κατεβαίνει στους δρόμους εκφράζοντας την οργή του, χτυπώτας κατσαρόλες και οργανώνοντας μίνι πορείες. Η έκταση των κινητοποιήσεων, η μαζικότητα και η μαχητικότητα του κόσμου είναι πρωτοφανείς. Μια τέτοια κοινωνική έκρηξη δεν έχει προηγούμενο στην σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας.
2. Ως συνήθως οι εξεγέρσεις είναι απρόβλεπτες. Υπήρχε όμως η αίσθηση πριν τα γεγονότα ότι η κοινωνία είναι ένα καζάνι που βράζει και περιμένει την αφορμή για την έκρηξη;
Όντως όπως όλες οι προηγούμενες, έτσι και αυτή η εξέγερση ήταν απότομη, απρόβλεπτη. Κανείς δεν περίμενε μια τέτοια δυναμική αντίδραση ΄από τα κάτω΄. Υπήρχε βέβαια ένας αναβρασμός. Μια αντίδραση κατά της όλο και πιο αυταρχικής πολιτικής κατεύθυνσης της κυβέρνησης, κατά της αστυνομικής βίας που έφτασε στο ζενίθ τη φετινή Πρωτομαγιά, καθώς και με την βίαιη απαγόρευση μετέπειτα όλης της πολιτικής δραστηριότητας στο κέντρο της πόλης, δηλαδή στο Ταξίμ. Το αλαζονικό ύφος του Ερντογάν ενοχλούσε όλο και περισσότερο. Συντηρητικά-αντιδραστικά μέτρα σχετικά με την καθημερινότητα που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση (όπως για παράδειγμα ο νόμος περί ελέγχου και εν μέρει απαγόρευσης του αλκόολ στο δημόσιο χώρο, καθώς και νομοσχέδια που επιβάρυναν γυναίκες), είχαν προκαλέσει οργή. Υπήρχε σίγουρα ένας υπόγειος αναβρασμός που μάλλον έψαχνε την κατάλληλη αφορμή για να εκδηλωθεί.
3. Ποια είναι τελικά τα βαθύτερα αίτια της εξέγερσης;
Πιστεύω πως είναι νωρίς αυτή τη στιγμή να μιλήσουμε με σιγουριά για τα αίτια μιας τόσο απρόβλεπτης εξέλιξης. Είναι μια κουβέντα που σίγουρα θα γίνει στο άμεσο μέλλον. Πάντως το μόνο σίγουρο είναι πως ήταν μια αίσθηση αδυναμίας, υποτέλειας, ανέχειας, ταπείνωσης που τελικά εξερράγη. Η εξέγερση είναι καταρχήν ένας ξεσικωμός της νεολαίας. Έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την εξέγερση στην Αθήνα του Δεκέμβρη του 2008. Δεν ελέγχεται από την οργανωμένη αριστερά και κινητοποιεί ένα πολύ πιο μεγάλο τμήμα της νεολαίας από αυτό που θα μπορούσε συνολικά από την αριστερά. Δεν έχει ηγεσία. Η επιτροπή της πλατείας πρέπει να ομολογήσω είναι απλά συμβολική και κάνει μόνο καλέσματα καθημερινά σε συγκεκριμένες ώρες για συγκεντρώσεις. Ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα το αυθόρμητο και μια διάχυτη “αντιεξουσιαστική” διάθεση κυριαρχεί. Είναι δηλαδή η εξέγερση μιας ή ακόμα και δύο γενιών που έχουν μεγαλώσει με κυβερνήσεις Ερντογάν, και την αντίδραση τους σε κάθε εξουσία την εκφράζουν μέσα από την αντίθεση στον Ερντογάν.
4. Στην Ελλάδα οι γνωστοί κύκλοι των μίντια και των εθνικιστών προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα γεγονότα με το σχήμα σύγκρουση στρατού-ισλαμιστών; Ποια είναι η γνώμη σου; Πόσο σημαντική είναι η παρουσία του Ρεμπουμπλικανικού Λαϊκού κόμματος στις κινητοποιήσεις; (ΣτΣ το Ρεπουμπλικανικό κόμμα πρόσκειται στον στρατό)
Αυτή είναι και η εκδοχή του Ερντογάν. Προσπαθεί να πείσει ότι οι διαδηλώσεις είναι αποτέλεσμα μιας προσπάθειας των κεμαλικών να προκαλέσουν πραξικόπημα. Το ίδιο επιχείρημα εξέφραζε και ο Μόρσι στην Αίγυπτο κατά των διαδηλωτών που εξέφραζαν την αντίθεση τους στην κυβέρνηση της Αδελφότητας, λέγοντας ότι είναι υπολείμματα του μουμπαρακικού καθεστώς. Η εξέγερση βέβαια (όπως άλλωστε κάθε εξέγερση) κινητοποιεί έναν ανομοιογενή πληθυσμό. Στα σπλάχνα τις εξέγερσης συγκρούονται υπόγεια διάφορα πολιτικά ρεύματα. Υπάρχουν κεμαλικοί, εθνικιστές, ισλαμιστές που είναι εκτός του κόμματος του Ερντογάν, η Αριστερά, οι Κούρδοι. Είναι ένα τεράστιο μεγμα που εκφράζει μαζικά την αντίθεση της κατά της αστυνομικής καταστολής. Η ύπαρξη όμως ομάδων εθνικιστικών και κεμαλικών δεν πρέπει να κάνει την Αριστερά να αφήσει το κίνημα. Το αντίθετο μάλιστα, η εξέγερση και οι καθημερινές εμπειρίες που συσσωρεύονται από έναν κόσμο που στο παρελθόν δεν είχε καμία πολιτική δραστηριότητα, αποτελεί μια τεράστια αφορμή για ριζικές αλλαγές στις συνειδήσεις. Ένα παράδειγμα νομίζω θα ήταν αρκετό να δώσω τη ρευστότητα της κατάστασης, σε επίπεδο πολιτικών συνειδήσεων. Προχθές είδα μια μικρή ομάδα νέων που κάνανε το χαιρετισμό της φασιστικής οργάνωσης των γκρίζων λύκων και φωνάζανε το κλασικό σύνθημα της αριστεράς ‘όλοι ενωμένοι κατά του φασισμού’! Αν η αριστερά καταφέρει να δράσει δυναμικά μπορεί να καταφέρει να αγγίξει έναν κόσμο που στο παρελθόν δεν είχε καμία επαφή. Χρειάζεται δηλαδή και μία εσωτερική ιδεολογική-πολιτική μάχη εντός του κινήματος. Μόνο έτσι μπορούμε για παράδειγμα να εμποδίσουμε τους κεμαλικούς να καπελώσουν το κίνημα. Η βάση του ΡΛΚ συμμετέχει μαζικά στο κίνημα αλλά τουλάχιστον μέχρι στιγμής δεν είναι αυτό που δίνει το κεντρικό στίγμα.
5. Πώς εκτιμάς την εξέλιξη των πραγμάτων;
Είναι δύσκολη μια τέτοια εκτίμηση για όλους μας. Η Αριστερά δεν έχει τέτοιες εμπειρίες και ανάλογα αντανακλαστικά που θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε αυτές τις καταστάσεις. Βιώνουμε κάτι εντελώς νέο. Το μόνο που ξέρω είναι πως το κίνημα συνεχίζεται και προσπαθεί να οργανωθεί καλύτερα. Το ότι έχει πια βγει από το Ταξίμ και έχει αγγίξει σχεδόν όλη τη χώρα είαι πολύ θετικό. Τώρα αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να οργανώσουμε, ειδικά στην Ιστανμπούλ, την πλατεία και το πάρκο σε κέντρο της όλης αντίστασης. Βέβαια είναι μια τεράστια ευκαιρία για την ριζοσπαστική Αριστερά να έρθει σε επαφή και να συμπορευθεί με έναν μεγάλο κόσμο που ούτε στα όνειρα της δεν θα είχε επαφή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι συνεχίζουμε…
Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης στις 3/6/2013
Φώτης Μπενλισόι: Στην Τουρκία του Ερντογάν «οι από κάτω» έγιναν πιο αδύναμοι
Από την Εποχή της 7/4/2013
Ο Φώτης Μπενλισόι συμμετέχει στην Αντικαπιταλιστική Δράση, ένα δίκτυο ακτιβιστών που δραστηριοποιείται στα Τουρκικά κοινωνικά κινήματα. Παλιότερα υπήρξε στέλεχος του ODP, του κόμματος Ελευθερία Αλληλεγγύη. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο του σεμιναρίου που οργάνωσε το ODP για τη Συρία πριν από δύο βδομάδες στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Ερντογάν βρίσκεται δέκα χρόνια τώρα στην κυβέρνηση. Ποιον απολογισμό της πολιτικής του θα μπορούσαμε να κάνουμε, τόσο σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της φτώχειας όσο και σε ό,τι έχει να κάνει με τις πολιτικές ελευθερίες;
Το AKP, το κόμμα του Ερντογάν, ήρθε στην κυβέρνηση μετά την κρίση του 2001. Μια κρίση που ισοπέδωσε το πολιτικό σύστημα, ιδιαίτερα το Κέντρο. Τα κόμματα του Κέντρου (Γιλμάζ, Τσιλέρ κτλ) κυριολεκτικά διαλύθηκαν, κάτι που συμβαίνει βέβαια ως ένα βαθμό τώρα και στην Ελλάδα. Σε αντίθεση όμως με χώρες όπως η Ελλάδα ή η Αργεντινή, στην Τουρκία δεν υπήρξε ισχυρή κοινωνική αντίσταση στα μέτρα λιτότητας…
Αυτή η ανυπαρξία αντίστασης σχετίζεται με το ότι η Τουρκική Αριστερά είχε ηττηθεί κατά κράτος με το πραξικόπημα, είκοσι χρόνια πριν;
Αναμφίβολα. Είχαν προηγηθεί σειρά από ήττες της Αριστεράς και του συνδικαλιστικού κινήματος. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι νεοφιλελεύθερα μέτρα εφαρμόζονταν στην Τουρκία από τη δεκαετία του ’80. Σε αυτές τις ήττες πρέπει να προσθέσουμε το ότι η Αριστερά δεν μπόρεσε να απαντήσει με πειστικό τρόπο στα ερωτήματα που έθετε η άνοδος του πολιτικού Ισλάμ και του Κουρδικού κινήματος. Το πολιτικό κενό, λοιπόν, που άφησε η κατάρρευση του Κέντρου και η αδυναμία της Αριστεράς, ήρθε να το καλύψει πολύ εύκολα αυτό που εγώ ονομάζω “νεοφιλελεύθερος λαϊκισμός” του Ερντογάν. Κάνω λόγο για λαϊκισμό γιατί ο Ερντογάν κινητοποίησε τον κόσμο κι εξέφρασε την οργή του προβάλλοντας το πολύ ελκτικό σχήμα “η δυτικόφρονη γραφειοκρατική κεμαλική ελίτ εναντίον του συντηρητικού μουσουλμανικού μιλέτ (έθνος-κοινότητα)”. Στα δέκα αυτά χρόνια συγκροτήθηκε μια πολύ ισχυρή αστική ηγεμονία. Ο Ερντογάν, δηλαδή, έλυσε το πρόβλημα πολιτικής εκπροσώπησηςπου είχε η αστική τάξη τις δύο προηγούμενες δεκαετίες.
Με τον Ερτνογάν άλλαξε η σύνθεση της Τουρκικής οικονομικής ελίτ; Αναδείχθηκαν νέα, μουσουλμανικά, τζάκια;
Αναδείχθηκαν νέα τζάκια, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι άλλαξε τελείως η σύνθεση της ελίτ. Δεν ισχύει το σχήμα ότι ο Ερντογάν έφτιαξε μια νέα αστική τάξη σε βάρος μια υποτιθέμενες «κεμαλικής αστικής τάξης. Το ΑΚΠ αποτέλεσε συνολικά λύση για το κεφάλαιο. Έχουμε λοιπόν μια αστική ηγεμονία που λύνει το πρόβλημα πολιτικής εκπροσώπησης της αστικής τάξης. Μετά από δύο δεκαετίες ασταθών κυβερνήσεων συνεργασίας, παρουσιάζεται μια ισχυρή μονοκομματική κυβέρνηση που εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις πολύ πιο εύκολα από ό,τι στο παρελθόν. Σε ό,τι αφορά τις πολιτικές ελευθερίες, όσες αλλαγές σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της μικρής περιόδου που γινόταν η σύγκρουση με το στρατό κι έμπαινε το ζήτημα της ένταξης στην ΕΕ, αποδείχτηκαν τελικά επιφανειακές. Το AKP παραμένει ένα συντηρητικό κόμμα, που θα μπορούσε να συγκριθεί με το Αμερικάνικο Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Ο συντηρητισμός αυτό φαίνεται άλλωστε και στη συνέχιση των διώξεων για πολιτικούς λόγους καθώς και στο νέο Σύνταγμα που προτείνει το AKP, ένα τελείως προεδρικοκεντρικό-”πουτινικό” Σύνταγμα. Συνοψίζοντας, στα δέκα χρόνια του Ερντογάν “οι από κάτω” της Τουρκικής κοινωνίας έγιναν πιο αδύναμοι.
Ναι άλλα όλοι αυτοί οι τρομεροί ρυθμοί ανάπτυξης που έχουν σημειωθεί κατά τη δεκαετία του Ερντογάν δεν έχουν αλλάξει το πρόσωπο της κοινωνίας; Το χρήμα δεν διαχέεται καθόλου στους πιο φτωχούς;
Προφανώς άμα συγκρίνουμε το ποσοστό ανεργίας του 2001 με το σημερινό, υπάρχει διαφορά. Ωστόσο, η ανεργία μειώθηκε με την κλασική νεοφιλελεύθερη συνταγή: ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και τσάκισμα των κοινωνικών δικαιωμάτων. Έχουμε δηλαδή μια ανάπτυξη “κινέζικου” τύπου, η οποία δεν απαλύνει τις κοινωνικές ανισότητες.
Πέρα από τις ανισότητες, η ανάπτυξη δεν μείωσε τη φτώχεια;
Σύμφωνα με τη νεοφιλελεύθερη θεωρία, ο πλούτος μπορεί να συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια, αλλά τελικά ένα μέρος του διαχέεται σε όλη την κοινωνία. Βλέπουμε όμως ότι στην Τουρκία αυτό δεν ίσχυσε. Σε σύγκριση με τη Ελλάδα για παράδειγμα, η Τουρκία βρίσκεται πολύ πίσω σε βασικούς δείκτες του βιοτικού επιπέδου, όπως η πρόσβαση στην Υγεία, η Παιδεία κτλ.
Σε ό,τι αφορά την πολιτική τώρα, η διακυβέρνηση Ερντογάν σηματοδοτεί μια ρήξη με την παράδοση του κεμαλισμού και την πρωτοκαθεδρία του στρατού στα πολιτικά πράγματα της Τουρκίας;
Πολλές φορές κάνουμε το λάθος να ερμηνεύουμε τα τελευταία ογδόντα χρόνια με το σχήμα της επικράτησης μιας κεμαλικής ελίτ. Αυτό άλλωστε είναι και το σχήμα που είχε υιοθετήσει το AKP. Ο ρόλος τους στρατού όμως δεν ήταν πάντοτε ο ίδιος. Ο στρατός αναλάμβανε κεντρικό ρόλο όταν υπήρχε κρίση πολιτικής εκπροσώπησης. Από τη στιγμή που με τον Ερντογάν λήγει η κρίση πολιτικής εκπροσώπησης, ο ρόλος του στρατού είναι εκ των πραγμάτων περιττός. Όπως και να έχει όμως, η σύγκρουση του AKP μες τους κεμαλικούς δεν αφορούσε “τους από κάτω” και τα δικαιώματά τους.
Για την ελίτ όμως δεν αλλάζει κάτι;
Για την ελίτ όντως αλλάζουν αρκετά πράγματα. Έχουμε πια μια ισχυρή κυβέρνηση που νομοθετεί με ευκολία κι ελέγχει τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων του στρατού και της αστυνομίας. Πρόκειται για συγκεντροποίηση της εξουσίας, κάτι που εγκυμονεί κινδύνους, μιας κι ένας άνθρωπος έχει στα χέρια του όλη την πολιτική ισχύ.
Να μιλήσουμε λίγο παραπάνω για το σημερινό ρόλο του στρατού;
Ο στρατός έχει πια τεθεί υπό τον πλήρη έλεγχο του Ερντογάν. Η σύγκρουση Ερντογάν-κεμαλικών ήταν ταυτόχρονα και μια εσωτερική αντιπαράθεση του ίδιου του στρατού. Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, παρατηρούμε ένα τμήμα της στρατιωτικής γραφειοκρατίας να αρχίζει να κρατάει αποστάσεις από τις ΗΠΑ. Το εν λόγω τμήμα επαναδιατυπώνει τον ορισμό της εθνικής ασφάλειας πιο τρόπο πιο ανεξάρτητο από τις ΗΠΑ, Η βασική αιτία είναι η αποδοχή από τις ΗΠΑ της εγκαθίδρυσης της αυτόνομης Κουρδικής οντότητας στο Ιράκ. Αυτή η στροφή έγινε εμφανής το 2003 όταν ο στρατός, που ήταν τότε παντοδύναμος, δεν παρενέβη και επέτρεψε στη Βουλή να αποφασίσει τη μη συμμετοχή της Τουρκίας στον δεύτερο πόλεμο του Κόλπου. Τώρα πια ξέρουμε ότι οι ΗΠΑ ερμήνευσαν αυτήν τη μη εμπλοκή ως έκφραση δυσαρέσκειας τους Τουρκικού στρατιωτικού κατεστημένου απέναντι στην πολιτική τους.
Και το Ισλάμ; Προωθεί τελικά το AKP την ισλαμοποίηση της Τουρκικής κοινωνίας;
Όχι, δεν νομίζω ότι πρέπει να μιλάμε για ισλαμοποίηση ή “κρυφή ατζέντα του Ερντογάν”. Όπως σού ξαναείπα, το AKP μοιάζει με το Ρεπουμπλικανικό κόμμα των ΗΠΑ. Δηλαδή είναι ένα συντηρητικό κόμμα που επιχειρεί να πολιτικοποιήσει θέματα όπως οι εκτρώσεις, η εκπαίδευση, τα δικαιώματα των LGBT. Την ίδια στιγμή που αποπολιτικοποιεί τα οικονομικά θέματα, επιχειρεί να πολιτικοποιήσει ζητήματα στο “πολιτισμικό πεδίο”. Μάλλον είναι πιο ορθό να μιλάμε για έναν ακραίο κι επιθετικόσυντηρητισμό παρά για ισλαμοποίηση.
Απέναντι στους Κούρδους έχει αλλάξει κάτι;
Στο Κουρδικό γίνεται πραγματικός σεισμός με την έκκληση του Οτσαλάν για εκεχειρία και απόσυρση των ανταρτών από την Τουρκία. Μετά από μια ιδιαίτερα αιματηρή περίοδο σκλήρυνσης της αντιπαράθεσης, τους τελευταίους δύο μήνες τα πράγματα αλλάζουν για πολλούς λόγους. Πρώτα απ” όλα και οι δύο πλευρές καταλαβαίνουν ότι στρατιωτικά δεν μπορούν να νικήσουν. Δεύτερο, από πολιτικής σκοπιάς και οι δύο πλευρές έχουν ενδυναμωθεί, οπότε ούτε πολιτικά μπορεί κάποιος να επιβληθεί. Τρίτον, οι εξελίξεις στη Συρία ενισχύουν τους Κούρδους και ιδιαίτερα το PKK. Κατά συνέπεια, η κυβέρνηση παίζει το χαρτί της ειρήνευσης με τους Κούρδους. Ακούγεται πολύ το σενάριο ότι θα γίνουν κάποιες παραχωρήσεις στους Κούρδους και αυτοί από τη μεριά τους θα στηρίξουν κοινοβουλευτικά την αναθεώρηση του Συντάγματος που επιδιώκει ο Ερνταγάν, ούτως ώστε να επιτευχθεί η αναγκαία πλειοψηφία.
Οι Κούρδοι τι ακριβώς θα πάρουν;
Δεν είναι ακόμα καθαρό. Προς το παρόν έχουν κερδίσει την αναγνώριση του Οτσαλάν ως ηγέτη τους και ως συνομιλητή του Τουρκικού κράτους. Από εκεί και πέρα θα πιέσουν για να καταργηθεί το πλαφόν του 10% στις βουλευτικές εκλογές, για ορισμό της ιδιότητας του Τούρκου πολίτη χωρίς εθνικές αναφορές (ο Οτσαλάν συχνά αναφέρεται στον “συνταγματικό πατριωτισμό” του Χάμπερμας), για εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα τους, καθώς και για ενίσχυση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης στις Κουρδικές περιοχές. Οι Κούρδοι είναι έτοιμοι για τον συμβιβασμό. Να δούμε αν θα μπορέσει να προχωρήσει ο Ερντογάν γιατί ο πολιτικός χώρος του είναι βαθιά συντηρητικός κι εθνικιστικός.
Και μια τελευταία ερώτηση. Φαίνεται ότι η επιλογές της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στη Συρία δεν “βγαίνουν”. Η αντιπολίτευση δυσκολεύεται να νικήσει και οι ΗΠΑ δεν εμφανίζονται πολύ πρόθυμες να επισπεύσουν την πτώση του Άσαντ…
Η Τουρκική πολιτική στη Συρία έχει αποτελματωθεί. Περίμεναν μια γρήγορη νίκη της αντιπολίτευσης, κάτι που δεν συνέβη. Ωστόσο, η πολιτική της περιφερειακής δύναμης που ακολουθεί το AKP, θα συνεχιστεί. Αυτή είναι η πολιτική επιλογή της Τουρκικής αστικής τάξης, που εγκαινίασε ο Οζάλ. Οι θεωρίες του Νταβούτογλου περί νεοθωμανισμού και στρατηγικής εμβάθυνσης δεν είναι παρά τα ιδεολικά προσχήματα της επιλογής του κεφαλαίου εδώ και πολλά χρόνια, για αναβάθμιση της Τουρκίας στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα και μετατροπής της σε περιφερειακή δύναμη. Δεν πρόκειται για ιδεολογικό ζήτημα, αλλά για πολιτική και οικονομική επιλογή.
Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης
Πρόσφατα σχόλια