μισός αιώνας 2

Μισός αιώνας εκλογές: Μια ιστορία της Μεταπολίτευσης

Τοποθέτηση στην παρουσίαστη του βιβλίου «Μισός αιώνας εκλογές» των Πέτρου Ιωαννίδη και Ηλία Τσαουσάκη. Δημοσιεύτηκε στο News247 τον Δεκέμβριο του 2023.

Το βιβλίο “Μισός Αιώνας Εκλογές” που επιμελήθηκαν οι Πέτρος Ιωαννίδης και Ηλίας Τσαουσάκης αποτελεί κατ’ αρχάς μια κριτική επισκόπηση των 20 εκλογικών αναμετρήσεων της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας.

Στηριζόμενο σε 16 podcast τα οποία δημιουργήθηκαν για τo NEWS 24/7 με τη συμμετοχή κορυφαίων αναλυτών και πολιτικών επιστημόνων, το βιβλίο δεν στέκεται μόνο στα εκλογικά αποτελέσματα και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της ψήφου.

(περισσότερα…)

Περισσότερα

ΒΕΡΝ

Ούτε Θεός ούτε αφέντης

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Ιούνιου του 2023.

«Ὁ Καβ-τζέρ, μὲ τὰ χέρια σταυρωμένα, ὄρθιος στο βράχο ὅπου εἶχε σκαρφαλώσει, στεκόταν ἀκίνητος, σὰν ἄγαλμα. Ωστόσο έκσταση φώτιζε τὸ πρόσωπό του, τα ματόκλαδά του σὲ κίνηση, τὰ μάτια του ἔλαμπαν σὰν ἀπὸ ἱερὸ ἐνθουσιασμό, ἐνῶ χαιρόταν αὐτὴ τὴν ἔκταση τὴν ἐξαίσια γῆς καὶ θάλασσας, τὸ ἔσχατο κομματάκι της γήινης σφαίρας ποὺ δὲν ἀνῆκε σὲ κανέναν, ὁ τελευταῖος τόπος ποὺ δὲν εἶχε σκύψει κάτω ἀπὸ τὸ ζυγὸ τῶν νόμων.

Ἔμεινε ἔτσι ὥρα ἀρκετή, νὰ τὸν λούζει τὸ φῶς, νὰ τὸν μαστιγώνει ὁ ἀέρας, καὶ τέλος ἄνοιξε τα χέρια, τὰ τέντωσε, καὶ βαθὺς ἀναστεναγμός γέμισε τὸ στῆθος του, σὰν νὰ εἶχε θελήσει ν” ἀγκαλιάσει μεμιᾶς, να ρουφήξει μὲ μιὰν ἀνάσα ὅλη τὴν ἀπεραντοσύνη. Ἔπειτα, ἐνῶ τὸ βλέμμα του ἔμοιαζε ν” ἀψηφᾶ τὸν οὐρανό, καὶ ὑπερήφανα πλανιόταν στὴ γῆ, ξέφυγε μια φωνὴ ἀπὸ τὰ χείλη του, ποὺ φανέρωνε ἄγρια ἐπιθυμία γιὰ ἀπόλυτη ελευθερία καὶ χωρὶς ὅρια.

Αὐτή ἡ φωνή, ἦταν ἡ φωνὴ τῶν ἀναρχικών κάθε χώρας, ἦταν ὁ τύπος ὁ ὀνομαστός, τόσο χαρακτηριστικός, ποὺ τὸν μεταχειρίζονται καὶ σὰν συνώνυμο τοῦ ἀναρχισμού, φωνὴ ποὺ μὲ τέσσερις λέξεις, κλείνει ὅλη τὴ διδαχὴ αὐτῆς τῆς φοβερής αίρεσης.

«Ούτε Θεός, οὔτε ἀφέντης! κήρυξε με φωνὴ ἐπίσημη, ἐνῶ εἶχε μισοσκύψει σὲ ἐξέχουσα γωνιά τοῦ γκρεμοῦ, πρὸς τὰ κύματα, καὶ μὲ ἄγρια χειρονομία ποὺ ἔμοιαζε νὰ σαρώνει τὸν ὁρίζοντα ποὺ δὲν εἶχε τέλος».1

(περισσότερα…)

Περισσότερα

gesualdo

Το αίνιγμα του Τζεζουάλντο

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Μάιο του 2023.

«Σχεδόν μανία ο Τζεζουάλντο. Επειδή τον αγαπούσαν, φυσικά, τραγουδώντας τα μαδριγάλια1 του που σε κάποια σημεία του δεν τραγουδιούνται, κόπος μεγάλος που παρατεινόταν σε μελέτη των κειμένων, ψάχνοντας τον καλύτερο τρόπο να συνδυάσουν τα ποιήματα με τη μελωδία όπως το ‘χε κάνει ο Πρίγκιπας της Βενόζας με τον κρυπτό, ιδιοφυή του τρόπο. Κάθε φωνή, κάθε τονισμός, έπρεπε να βρει το απροσδόκητο εκείνο κέντρο απ΄το οποίο θα αναδυόταν η πραγματικότητα του μαδριγαλιού και όχι άλλη μία από τις τόσες μηχανικές εκδοχές που άκουγαν στους δίσκους για να συγκρίνουν, για να μάθουν, για να γίνουν λίγο Τζεζουάλντο, ο πρίγκιπας φονιάς, ο άρχοντας της μουσικής».2

(περισσότερα…)

Περισσότερα

Πάσχα με τον Τζόναθαν Κόου

Δημοσιεύτηκε στο New 247 τον Απρίλιο του 2023.

Σήμερα, μέρα που είναι, ας μη μιλήσουμε για πολιτική. Ας μιλήσουμε για ένα βιβλίο, ένα καλό βιβλίο, όπως το καινούργιο μυθιστόρημα του σπουδαίου Τζόναθαν Κόου.

Το «Bournville-Το διαιρεμένο βασίλειο» (μετάφραση Άλκηστις Τριμπέρη, εκδόσεις Πόλις) αποτελεί μια διεισδυτική ματιά στη μεταπολεμική Ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας, μέσα από την πορεία μιας μάλλον τυπικής μικροαστικής οικογένειας. Είναι μια Ιστορία των «μικρών ανθρώπων» την οποία ο Κόου αφηγείται με αγάπη, χιούμορ, ειρωνεία και προοδευτικό πνεύμα.

Πρόκειται για ένα πολύ «βρετανικό» μυθιστόρημα που σε βοηθάει να καταλάβεις καλύτερα αυτήν την τόσο παράξενη χώρα η οποία από τη μια μεριά είναι ένας από τους πυλώνες της Ευρώπης και από την άλλη μοιάζει να ανήκει σε άλλη ήπειρο.

(περισσότερα…)

Περισσότερα

Υψηλάντης

Ο Υψηλάντης, ο Μαλρώ και ο Καμύ

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Απρίλη του 2023.

 

«Ο Γαλάτης δολοφονήθηκε από τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και τον Παναγιώτη Δημητρόπουλο στην Ερμιονίδα περί τα τέλη Ιανουαρίου ή τις αρχές Φεβρουαρίου 1819.»1

«Το κλειδί για τα σχέδια της Εταιρείας ήταν η Μάνη, η απομακρυσμένη, ημιαυτόνομη βραχώδης χερσόνησος της νότιας Πελοποννήσου απ’ όπου θα ξεκινούσε η εξέγερση. Κυβερνήτης της στο οθωμανικό σύστημα εξουσίας ήταν ουσιαστικά ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ένας ξύπνιος και προσεκτικός άνθρωπος, που είχε προσχωρήσει μεν στην Εταιρεία, αλλά είχε στείλει και κάποιον στον Καποδίστρια για να μάθει αν ίσχυαν τα λεγόμενα περί ρωσικής υποστήριξης. Στην Αγία Πετρούπολη, ο Καποδίστριας έδωσε στον απεσταλμένο του Μαυρομιχάλη, έναν έμπορο ονόματι Καμαρηνό, μια επιστολή που βεβαίωνε ότι η αυτοκρατορική κυβέρνηση δεν ευνοούσε τον ξεσηκωμό και εκτιμούσε ιδιαίτερα την ειρήνη με τον Οθωμανό γείτονά της. Αυτό το έγγραφο μπορούσε να έχει εκρηκτικές συνέπειες και η συμπεριφορά του Καμαρηνού μεγάλωνε τις ανησυχίες των Φιλικών. […] Ο Υψηλάντης ήρθε σε επαφή μ’ έναν άντρα που είχε συναντήσει στο Ισμαήλ, και διέταξε τη δολοφονία του Καμαρηνού. […] Ήταν η δεύτερη επίσημα εγκεκριμένη δολοφονία στη σύντομη ιστορία της Εταιρείας.»2

(περισσότερα…)

Περισσότερα

De la casas

Ο αδελφός που δεν σιώπησε

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Μάρτη του 2023.

«Το 1517, ο πατήρ Μπαρτολομέ ντε λας Κάσας λυπήθηκε πολύ τους ινδιάνους που αφανίζονταν στην πολυδαίδαλη κόλαση των χρυσωρυχείων των Αντιλλών, και πρότεινε στον αυτοκράτορα Κάρολο Κουίντο την εισαγωγή νέγρων, ώστε ν” αφανιστούν αυτοί στην πολυδαίδαλη κόλαση των χρυσωρυχείων των Αντιλλών».

Σ” αυτή την περίεργη φιλάνθρωπη αναπλήρωση οφείλουμε άπειρα γεγονότα…»[1]

Η καταπληκτική «Παγκόσμια Ιστορίας της Ατιμίας» ξεκινάει με την ιστορία του «Στυγερού Λυτρωτή Λάζαρους Μορέλ». Και η ιστορία του ελεεινού Μορέλ που βοηθούσε τους μαύρους σκλάβους του Μισισιπή να αποδράσουν, μόνο και μόνο για να τους πουλήσει σε άλλον γαιοκτήμονα, ξεκινάει με την «περίεργη φιλάνθρωπη αναπλήρωση» που είχε προτείνει κάποτε ο Μπαρτολομέ ντε λας Κάσας. Δεν είμαι σίγουρος αν ο Μπόρχες αποδίδει εμμέσως στον ντε λας Κάσας αυτό το «στυγερός λυτρωτής» που γράφει για τον Μορέλ. Το σίγουρο είναι ότι ειρωνεύεται μια κατά τα φαινόμενα επιλεκτική ανθρωπιστική ευαισθησία. Γενικά ο Μπόρχες δεν ενθουσιαζόταν με τους διαμαρτυρόμενους για την αδικία του κόσμου.

(περισσότερα…)

Περισσότερα

Άρης Αλεξάνδρου

Η σπείρα του Άρη Αλεξάνδρου

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Φλεβάρη του 2023.

«…μα ελάτε και πάλι στη θέση μου, δεν νομίζετε ότι είναι φυσικό ο κατηγορούμενος (αν είμαι βέβαια κατηγορούμενος) δεν είναι φυσικό να απολογείται, προσαρμόζοντας την κατάθεσή του στα κριτήρια του ανακριτή, ακόμα και στα προσωπικά του γούστα, αν έχει βέβαια την τύχη να τα γνωρίζει..»1

Δεν διαβάζουμε το ίδιο κάθε φορά.

(περισσότερα…)

Περισσότερα

h-3000-balzac_honore-de_la-peau-de-chagrin_1838_0_41342 (1)

Ο Μπαλζάκ και η λίστα Πέτσα

Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Αυγή τον Γενάρη του 2023.

Ο Μπαλζάκ και η λίστα Πέτσα

«Μια εφημερίδα εξοπλισμένη με διακόσια ή τριακόσια γερά φράγκα ιδρύθηκε πρόσφατα, με σκοπό να σταθεί σαν αντιπολίτευση που θα ικανοποιεί τους δυσαρεστημένους, χωρίς να βλαφτεί η εθνική κυβέρνηση του βασιλιά-πολίτη».[1]

Αργά το μεσημέρι, Παραμονή Πρωτοχρονιάς, την ώρα που πας να πληρώσεις στο ταμείο του βιβλιοπωλείου τα δώρα της τελευταίας στιγμής, παίρνεις παρορμητικά και τον Μπαλζάκ που είναι στον πάγκο, ας πούμε ως εορταστικό δωράκι στον εαυτό σου ∙ κι είναι η παρορμητική αγορά της τελευταίας στιγμής, αυτή που θα σου φτιάξει το κέφι τις κάπως μελαγχολικές μέρες που ακολουθούν την Πρωτοχρονιά.

Το «Μαγικό δέρμα» είναι μια συναρπαστική ιστορία -όπως άλλωστε είναι γενικά τα μυθιστορήματα του Μπαλζάκ. Ταυτόχρονα, συνιστά ένα διεισδυτικό σχόλιο στη γαλλική κοινωνία που αναδύθηκε μέσα από στην επανάσταση του Ιουλίου του 1830 ∙ τόσο διεισδυτικό που διαπερνάει την επιφάνεια της συγκεκριμένης ιστορικής συγκυρίας, για να φτάσει στα διαχρονικά θεμέλια της αστικής κοινωνίας -όπως άλλωστε συμβαίνει γενικά με τα μυθιστορήματα του Μπαλζάκ.

(περισσότερα…)

Περισσότερα

ντεμουλέν

Ο τραυλός ρήτορας της επανάστασης

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Γενάρη του 2023.

«Στις 12 Ιουλίου του 1789 –ἡμέρα Κυριακή– ένας νεαρός, δικηγόρος δίχως πελατεία, πού ζητοῦσε ἀκόμα λεφτά ἀπό τόν πατέρα του, βγαίνει ἀπό ἕνα καφενείο (café de Foy) καί πηδάει ἐπάνω σ” ἕνα τραπέζι (στόν κῆπο του Palais Royal, στο Παρίσι). «Ολοι οι τακτικοί θαμῶνες τῶν καφενείων τον φώναζαν μέ τό μικρό του όνομα. Ηταν ὁ Κάμιλλος Ντεμουλέν (Camille Desmoulins). […] Κρατώντας στο χέρι ένα πιστόλι, βγάζει λόγο σέ ὅσους συγκεντρώθηκαν γύρω του. Επιβεβαιώνει […] ὅτι ὁ βασιλιάς ἀπέλυσε τόν ύπουργό Νεκκέρ (Necker), λέει ὅτι αὐτό εἶναι κακό σημάδι, ὅτι προετοιμάζεται μιά νύχτα ΄Αγίου Βαρθολομαίου γιά τούς πατριῶτες, καί – ἐνῶ οἱ συγκεντρωμένοι γύρω του φθάνουν στις ἕξη χιλιάδες (σ” αυτό τόν ἀριθμό τούς υπολόγισε ὁ ἴδιος) – ύψώνει ἀκόμα περισσότερο τή φωνή του καί κραυγάζει: «Στα όπλα» («Aux armes»!) Τα πλήθη ὁρμούν στους δρόμους, τραγουδώντας».[1]

(περισσότερα…)

Περισσότερα

αρχαία σκουριά και μαμπούρ

H Αρχαία Σκουριά, μισό αιώνα μετά

Δημοσιεύτηκε στην Εποχή των Βιβλίων τον Νοέμβριο του 2022.

«Έτσι άπλωνε η έρημος ανάμεσά μας. Περπατούσαμε και δε βλέπαμε τα  ίδια, μιλούσαμε κι εννοούσε ο καθένας τα δικά του.»[1]

Υπάρχει το βιβλίο ως περιεχόμενο, ως άυλο πνευματικό δημιούργημα∙ λέξεις που φτιάχνουν νοήματα. Υπάρχει όμως και το βιβλίο ως μορφή, ως υλικό αντικείμενο ∙ τυπωμένο χαρτί με εξώφυλλο. Πολλές φορές το βιβλίο ως υλική μορφή, ένα συγκεκριμένο βιβλίο, αποκτάει ένα δεύτερο άυλο περιεχόμενο, παράλληλο με το περιεχόμενο που έχει πλάσει ο συγγραφέας∙ είναι ένα περιεχόμενο που διαμορφώνεται από τις εγγραφές των βιωμάτων, των σκέψεων και των συναισθημάτων των ανθρώπων που το πήραν στα χέρια τους και στη συνέχεια το τοποθέτησαν στη βιβλιοθήκη τους. Με έναν τρόπο που πολύ δύσκολα μπορεί να κατανοήσει κάποιος τρίτος, το βιβλίο, το συγκεκριμένο βιβλίο, μετατρέπεται σε μαγικό παλίμψηστο που αποτυπώνει την πορεία του βίου τους∙ για τους κατόχους του αυτό το μαγικό παλίμψηστο λειτουργεί ως μνημονικό απείκασμα όσων έχουν οριστικά χαθεί, αλλά είναι πάντα εδώ.

(περισσότερα…)

Περισσότερα