Δημοσιεύτηκε στο News 247 τον Ιούλιο του 2023.
Μια κλασική συνταγή για να κερδίζεις τις εκλογές στην Ελλάδα είναι η καλλιέργεια ηθικού πανικού για τα θέματα εξωτερικής αντιπολίτευσης. Το ένα κόμμα εξουσίας κατηγορεί το άλλο για πράξεις αν όχι εθνικής μειοδοσίας, τουλάχιστον ασυγχώρητης υποχωρητικότητας απέναντι στους γείτονες, ιδιαίτερα την Τουρκία. Γενικά το κόλπο πιάνει αφού οι κραυγές της τζάμπα μαγκιάς εισακούγονται πιο εύκολα από ό,τι οι φωνές της σοβαρότητας και της σωφροσύνης.
Πέρα από τα μείζονα θέματα ηθικής τάξης που προκύπτουν από τη δημαγωγία και το πολιτικό ψεύδος, αυτό το εμπόριο πατριωτισμού μπορεί να αποβεί εξαιρετικά επικίνδυνο σε περίπτωση που επηρεάσει την εξωτερική πολιτική. Διότι όταν ξεκινάς για την Κόκκινη Μηλιά, το πιο πιθανό είναι να βρεθείς στην προκυμαία της Σμύρνης…
Ο Μητσοτάκης
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επιδοθεί αρκετές φορές σε αυτό το εμπόριο πατριωτισμού. Την περίοδο της Συμφωνίας των Πρεσπών είχε φορέσει τη στολή του Μακεδονομάχου κι έτρεχε στα συλλαλητήρια μαζί με τους ακροδεξιούς, Ως πρωθυπουργός βέβαια δεν επανέλαβε τις κορώνες για το Μακεδονικό και δια της σιωπής του παραδέχθηκε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών δεν ήταν δα και τόσο καταστροφική.
Στις εκλογές της 25ης Ιουνίου η Νέα Δημοκρατία έπαιξε ένα πολύ επικίνδυνο παιχνίδι με τη μειονότητα της Θράκης, στοχοποιώντας τους μειονοτικούς υποψηφίους και κατηγορώντας τον ΣΥΡΙΖΑ ότι αποτελεί εθνική εξαίρεση. Ο κ. Μητσοτάκης έλεγε μάλιστα ότι θα έθετε το ζήτημα της Θράκης στην πρώτη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν.
Η συνάντηση
Η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν έγινε τελικά στο Βίλνιους στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, αλλά η ελληνική πλευρά δεν έθεσε κανένα ζήτημα Θράκης. Ευτυχώς δηλαδή, γιατί θα ήταν ανόητο για την ελληνική διπλωματία να προσφέρει στην Άγκυρα ένα ακόμα ζήτημα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων.
Όπως «ξεχάστηκε» η Θράκη έτσι ακριβώς αφέθηκαν στην άκρη οι λεκτικοί μαξιμαλισμοί στους οποίους συχνά πυκνά επιδίδονται οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, του πρωθυπουργού μη εξαιρουμένου. Ο κ. Μητσοτάκης εμφανίστηκε μετριοπαθής και προσγειωμένος στην πραγματικότητα. Άλλωστε δεν θα μπορούσε να κάνει αλλιώς μετά την απόφαση των ΗΠΑ να ξεπαγώσουν το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των τουρκικών F 16. Αν θυμάστε, για μεγάλο διάστημα η γραμμή της κυβερνητικής προπαγάνδας ήταν ότι το πρόγραμμα δεν θα ξεπαγώσει λόγω του… κύρους του πρωθυπουργού στο εξωτερικό. Ήταν τότε που η ομιλία Μητσοτάκη στο Κογκρέσο παρουσιαζόταν ως η νέα εθνική εποποιία.
Οι δηλώσεις
Στο ίδιο πνεύμα μετριοπάθειας και προσγείωσης στην πραγματικότητα ήταν και όσα είπε ο κ Μητσοτάκης στον ΣΚΑΪ. Ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι «ο μεγάλος στόχος -δεν το έχω κρύψει ποτέ- είναι να λύσουμε τον πυρήνα της διαφοράς. Και αναφέρομαι στην διαφορά, διότι η μεγάλη μας διαφορά με την Τουρκία εξακολουθεί να είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας δηλαδή, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο». Προσέθεσε δε ότι «ο σκοπός μου είναι, ναι, να μπούμε στον πυρήνα της βασικής μας διαφοράς. Εφόσον καταφέρουμε να συμφωνήσουμε να πάμε στη Χάγη, ώστε το Διεθνές Δικαστήριο να επιληφθεί αυτής της μεγάλης εκκρεμότητας η οποία έρχεται εδώ και πολλές δεκαετίες. Αλλά προφανώς το να πάμε στη Χάγη δεν είναι μια απλή υπόθεση ούτε είναι κάτι το οποίο μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη».
Η αντιπολίτευση
Απέναντι στις κινήσεις Μητσοτάκη, η αντιπολίτευση έχει δύο επιλογές. Η μία είναι να τον… μιμηθεί. Να επιδοθεί δηλαδή σε μια καιροσκοπική εθνική πλειοδοσία, κατηγορώντας την κυβέρνηση για ασυγχώρητες εθνικές υποχωρήσεις. Είναι μια τακτική που μπορεί να αποφέρει πρόσκαιρα κομματικά οφέλη, αλλά έχει αποδειχτεί ξανά και ξανά ότι δεν ωφελεί την εξωτερική πολιτική.
Η άλλη επιλογή για την αντιπολίτευση είναι να μην το κάνει όπως ο Μητσοτάκης. Να μην παίξει το παιχνίδι της δημαγωγίας, σπεκουλάροντας σε μια συνάντηση που καλώς έγινε, γιατί πρέπει να έχουμε ανοιχτό δίαυλο με τους Τούρκους. Να μην επιδοθεί στο εμπόριο του πατριωτισμού, αλλά να κάνει κριτική ουσίας. Να θέσει δηλαδή τα ερωτήματα σχετικά με τι ακριβώς κέρδισε η εξωτερική πολιτική Μητσοτάκη τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Να εγκαλέσει την κυβέρνηση γιατί δεν έχει πραγματικό σχέδιο στα ελληνοτουρκικά, αλλά απλώς κλοτσάει το ντενεκεδάκι λίγο πιο πέρα για να κερδίσει χρόνο. Να παρουσιάσει ένα δικό της σοβαρό σχέδιο εξωτερικής πολιτικής με στόχο την ειρήνη και τη σταθερότητα στο Αιγαίο.
Ενδεχομένως βραχυπρόθεσμα αυτή η αντιπολιτευτική τακτική μπορεί να μη μοιάζει κομματικά προσοδοφόρα. Μακροπρόθεσμα όμως είναι αυτή που χτίζει την πραγματική εναλλακτική, γιατί αυτή είναι η πολιτική που έχει ανάγκη η χώρα.
Γιάννης Αλμπάνης